Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez hôm qua bác đề xuất của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) yêu cầu các quốc gia thành viên tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP. Động thái có thể làm chệch hướng Hội nghị thượng đỉnh NATO dự kiến diễn ra vào tuần tới tại La Hague (Hà Lan). Sự kiện vốn được kỳ vọng sẽ tạo động lực cho một liên minh quân sự đang ngày càng phân mảnh giữa bối cảnh địa chính trị phức tạp.
Trong bức thư gửi tới Tổng thư ký NATO Mark Rutte, Thủ tướng Pedro Sánchez bày tỏ lo ngại rằng sự gia tăng chi tiêu như vậy không chỉ phi thực tế mà còn có thể phản tác dụng, làm suy yếu các mục tiêu tài chính của Tây Ban Nha và cản trở nỗ lực xây dựng hệ sinh thái quốc phòng chung của EU. Ông kêu gọi một cách tiếp cận linh hoạt hơn, xem mục tiêu này là tùy chọn hoặc cho phép Tây Ban Nha được miễn trừ.
Hiện tại, Tây Ban Nha chi khoảng 1,3% GDP cho quốc phòng, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 2% của NATO. Nước này đã đề xuất mục tiêu là 2,1%. Hồi tháng 4, Thủ tướng Pedro Sánchez đã công bố kế hoạch công nghiệp và công nghệ cho an ninh và quốc phòng trị giá 10,5 tỷ euro để giúp Tây Ban Nha đạt được mục tiêu 2% vào cuối năm. Ông đồng thời bác bỏ áp lực từ phía Mỹ và tuyên bố "chỉ có châu Âu mới biết cách bảo vệ châu Âu”.
Từ khi nhậm chức hồi đầu năm nay, Tổng thống Donald Trump đã gia tăng sức ép lên NATO, cho rằng Mỹ đã gánh vác trách nhiệm quốc phòng toàn cầu quá lâu và yêu cầu các đồng minh tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP. Ông cũng từng tuyên bố sẽ "mời Nga làm bất cứ điều gì mà nước này muốn" với những quốc gia không đạt mục tiêu chi tiêu 2%. Việc công khai đặt điều kiện như vậy đã làm suy yếu nguyên tắc phòng thủ tập thể, vốn được coi là nền tảng của NATO. Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã hối thúc các quốc gia thành viên coi áp lực của Mỹ như một động lực để tăng đóng góp quốc phòng:
"Tôi sẽ đề xuất một kế hoạch đầu tư tổng thể yêu cầu các quốc gia thành viên sẽ chi tổng cộng 5% GDP cho đầu tư quốc phòng. Trong đó, 3,5% GDP cho chi tiêu quốc phòng cốt lõi và 1,5% GDP mỗi năm cho các khoản đầu tư liên quan đến quốc phòng và an ninh như cơ sở hạ tầng và công nghiệp."
Hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới, diễn ra ngày 24–25/6 tại La Hague, Hà Lan, được xem là cơ hội quan trọng để liên minh tái khẳng định cam kết đối với an ninh tập thể, nhất là trong bối cảnh có những chia rẽ sâu sắc về cách thức đối phó với các mối đe dọa an ninh đang gia tăng. Nếu các phiên họp kết thúc mà không xảy ra tranh cãi công khai, hội nghị có thể đánh dấu một bước tiến cho sự thống nhất của NATO. Chuyên gia phân tích chính sách Iana Maisuradze tại Trung tâm chính sách châu Âu (EPC) nhận định:
" Hội nghị thượng đỉnh NATO tại The Hague vào tuần tới sẽ là một hội nghị thượng đỉnh ngắn và sâu sắc. Hội nghị sẽ tập trung rất nhiều vào việc đảm bảo sự thống nhất về tư tưởng liên quan cuộc xung đột tại Ukraine. Và đó cũng là một hội nghị nhằmcủng cố uy tín, sự lãnh đạo và sự thống nhất của NATO. Hội nghị sẽ tập trung rất nhiều vào mục tiêu 5% và cũng là kết quả được mong chờ nhất tại La Hague."
Tuy nhiên, sự thiếu chắc chắn về cam kết của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với NATO và các đồng minh đang phủ bóng lên nỗ lực này. Những tuyên bố “mất lòng đồng minh” của chính quyền Tổng thống Donal Trump sẽ luôn được coi một lời nhắc nhở rằng NATO sẽ phải nỗ lực rất nhiều nếu muốn giữ vững sự đoàn kết trong trong bối cảnh địa chính trị nhiều biến động như hiện nay./.
Thu Hoài
Bình luận