Thưa quý vị và các bạn, thủy sản là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, mang về hàng tỷ đô la Mỹ mỗi năm. Phát triển bền vững, ngành thủy sản đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh – an toàn – thân thiện môi trường. Điều này không chỉ giúp bà con nuôi trồng, khai thác ổn định đầu ra, mà còn mở rộng thị trường quốc tế. Để hiểu rõ hơn về những lợi thế, thách thức và định hướng phát triển của ngành thời gian tới, phóng viên Đài TNVN đã có cuộc trao đổi với ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về vấn đề này?
Phóng viên: Thưa ông, thủy sản Việt Nam hiện đứng thứ ba thế giới về kim ngạch xuất khẩu, theo ông, đâu là những lợi thế lớn nhất giúp ngành thủy sản có được kết quả này?
Ông Trần Đình Luân: Là nước xuất khẩu đứng thứ ba trên thế giới về thủy sản, chỉ sau Na Uy và Trung Quốc, đây là một trong những lợi thế của ngành thủy sản. Để có kết quả xuất khẩu như hiện nay phải thấy rằng Việt Nam là nước nhiệt đới với tài nguyên, thiên nhiên phong phú và đặc biệt là điều kiện thời tiết rất phù hợp cho phát triển các đối tượng thủy sản. Chúng ta đã tận dụng tốt những cơ hội của về điều kiện tự nhiên và tiềm năng lợi thế để áp dụng khoa học và công nghệ vào tổ chức sản xuất những mặt hàng xuất khẩu chủ lực như: tôm, cá tra và một số đối tượng nuôi khác. Ngành thủy sản là ngành hội nhập sâu rộng và từ sớm đã tham gia vào thị trường thế giới vì vậy việc thích ứng với các yêu cầu của thị trường nhập khẩu trên thế giới đã đáp ứng từ rất sớm. Trong những năm gần đây các cơ quan của Đảng và Nhà nước đã nỗ lực xúc tiến thương mại để ký kết những Hiệp định tự do thương mại, cùng với đó là sự tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp và người dân để phát huy tiềm năng, lợi thế để tổ chức sản xuất những mặt hàng để đây là cơ hội để ngành tiếp tục phát huy tiềm năng, lợi thế từ đó chiếm lĩnh các thị trường, trong đó có cả những thị trường khó tính.
Phóng viên: Bên cạnh lợi thế, đâu là những điểm nghẽn mà ngành thủy sản cần tháo gỡ hiện nay, thưa ông?
Ông Trần Đình Luân: Cùng với sự phát triển mạnh mẽ về diện tích và quy mô sản xuất thủy sản nhưng cơ sở hạ tầng kèm theo vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra là sản xuất bền vững; hộ sản xuất nhỏ lẻ thường làm theo phương thức truyền thống nên việc đổi mới và ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến còn tương đối hạn chế; việc tổ chức lại sản xuất để hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác qua đó tăng quy mô và khả năng đàm phán giữa người sản xuất với những người cung ứng và những nhà thu mua, chế biến chưa đạt kết quả như mong muốn. Chúng ta có rất nhiều đối tượng nuôi, việc tổ chức sản xuất theo chuỗi từ con giống, thức ăn, ứng dụng khoa học công nghệ đâu đó có kết quả nhưng để phát huy một cách tổng thể lại chưa được như chúng ta mong muốn.
Phóng viên: Xu hướng tiêu dùng toàn cầu ngày càng đòi hỏi cao với các tiêu chuẩn xanh – sạch – bền vững. Các doanh nghiệp của ngành đã chuẩn bị ra sao để đáp ứng các tiêu chuẩn, vừa đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu, vừa phát triển bền vững?
Ông Trần Đình Luân: Doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam hội nhập từ rất sớm, những yêu cầu của thị trường về sản phẩm xanh - sạch đã được doanh nghiệp và các cơ quan quản lý tuyên truyền đến các hộ nuôi, vùng sản xuất để tổ chức thực hiện. Rất nhiều doanh nghiệp đã và đang áp dụng những tiêu chuẩn quốc tế như: ASC, BAP, MSC, chúng ta đã có những cơ chế, chính sách thúc đẩy sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, doanh nghiệp và người dân đã có những chuyển hướng để sản xuất xanh - sạch đáp ứng yêu cầu của thị trường. Tuy nhiên, cũng phải nói rằng trong thời gian tới còn nhiều yêu cầu khác vẫn tiếp tục phải làm như: giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản. Các cơ quan quản lý cùng với doanh nghiệp và người dân đang hướng đến quá trình nuôi trồng thủy sản phát thải ở mức thấp nhất, sử dụng ít thức ăn có nguồn gốc từ động vật. Qua đó giảm chi phí sản xuất, giảm giảm thải ra môi trường; đảm bảo phúc lợi động vật trong quá trình nuôi và trong quá trình thu gom, chế biến để đáp ứng yêu cầu của các thị trường. Với yêu cầu của các nhà nhập khẩu liên tục thay đổi, thị trường biến đổi đòi hỏi phải thích ứng và luôn chủ động đáp ứng các tiêu chuẩn để sản xuất xanh - sạch, đặc biệt là yêu cầu về an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, hạn chế dịch bệnh xảy ra, giảm chi phí thấp nhất để tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm thủy sản. Đây là những yêu cầu bắt buộc trong thời gian tới.
Phóng viên: Nhìn về chặng đường phía trước, theo ông các doanh nghiệp thủy sản cần phải làm gì để nâng cao chất lượng sản phẩm thủy sản đáp ứng yêu cầu khắt khe trong chuỗi cung ứng thủy sản toàn cầu hiện nay?
Ông Trần Đình Luân: Để thâm nhập sâu hơn các thị trường, sự tham gia của doanh nghiệp trong toàn bộ chuỗi sản xuất từ đó kéo theo các mô hình sản xuất đi theo là rất quan trọng, nhất là các tiêu chuẩn xanh - sạch, đảm bảo chuỗi khép kín thì các doanh nghiệp có thể tham gia vào toàn bộ chuỗi. Doanh nghiệp tham gia tạo vùng nguyên liệu thông qua liên kết để áp dụng những quy định, tiêu chuẩn của quốc tế để chủ động về vùng nguyên liệu. Doanh nghiệp bao giờ cũng chủ động hơn về thông tin thị trường và nắm rõ yêu cầu của nhà nhập khẩu. Vì vậy, doanh nghiệp khi tham gia sâu vào quá trình tổ chức sản xuất sẽ có được những sản phẩm đáp ứng yêu cầu của nhà nhập khẩu. Khi làm thị trường tốt doanh nghiệp quay lại xây dựng vùng nguyên liệu và hỗ trợ cho người dân sản xuất trong nước tốt hơn, theo đúng định hướng tái cơ cấu tổ chức lại sản xuất, tận dụng tiềm năng, lợi thế của thủy sản. Việc doanh nghiệp tham gia trong chuỗi cung ứng để có được nguồn nguyên liệu xanh sạch, bền vững sẽ giúp cho chế biến xuất khẩu. Đây là một trong những vấn đề cần quan tâm mà doanh nghiệp, người dân và các địa phương cần phải làm trong thời gian tới.
Phóng viên: Xin cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn của phóng viên Đài TNVN!
Bình luận