“Sản xuất lúa bền vững cần xây dựng chiến lược quản lý đất tổng thể” là khẳng định của các đại biểu tại Diễn đàn “Sức khoẻ đất trồng lúa - Nền tảng phát triển xanh và bền vững” do Viện Thổ nhưỡng Nông hoá phối hợp với Báo Nông nghiệp Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam tổ chức hôm nay (29/10) tại Hà Nội.
# Thống nhất cao về nhận định sản xuất lúa bền vững cần xây dựng chiến lược quản lý đất tổng thể, các đại biểu cho rằng, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thâm canh cao và sử dụng vật tư nông nghiệp chưa hợp lý, một bộ phận đất lúa đang bị suy thoái, nhiều vùng đất bị chua, nghèo dinh dưỡng, độ phì giảm, dẫn đến năng suất không ổn định. Vì vậy, việc gìn giữ và phục hồi sức khỏe đất đang trở thành yêu cầu thời sự cấp thiết.
Theo ông Vũ Năng Dũng, Chủ tịch Hội Khoa học đất Việt Nam, lúa là cây trồng quan trọng hàng đầu của ngành nông nghiệp, chiếm diện tích lớn nhất trong diện tích đất sản xuất nông nghiệp. Ước tính đến năm 2023, diện tích đất canh tác lúa của cả nước chiếm 33,7% diện tích đất canh tác; sản xuất lúa gạo gắn với đời sống và việc làm của 61,9% dân số ở nông thôn. Sau nhiều năm thâm canh, một bộ phận đất lúa bị suy thoái cả về lí tính, hóa tính và vi sinh vật trong đất, phần nào ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng lúa gạo, nhất là trong bối cảnh tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu như: xâm nhập mặn, lũ lụt, sạt lở đất, sa mạc hóa. ông Vũ Năng Dũng khẳng định, phục hồi sự suy giảm độ phì nhiêu của đất lúa là chiến lược lâu dài, đảm bảo nền tảng cho phát triển bền vững ngành sản xuất lúa gạo trong tương lai: “Đối tượng hiểu về “sức khỏe đất” phải là nông dân, doanh nghiệp, trong đó có sự quan tâm của các nhà quản lý, hoạch định chính sách. Để nông dân hiểu cần tăng cường truyền thông, từ đó bảo vệ sức khỏe của đất đối với đặc thù của từng vùng, cây trồng chính qua đó nâng cao năng suất và giá trị của cây trồng”.
Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Hồng Phong, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nông nghiệp Tiến Nông cho rằng, cần nâng cao nhận thức của các bên liên quan, đặc biệt là nông dân: “Nông dân khai thác sử dụng đất nông nghiệp chưa quan tâm đúng mức về lợi ích lâu dài, thậm chí bón phân nhiều nhưng cây trồng vẫn không tăng năng suất và giá trị. Chính vì vậy phải thay đổi nhận thức cho nông dân, đặc biệt khi thâm canh tăng, năng suất cây trồng. Từ những thực trạng này, chúng tôi đang xây dựng thí điểm các mô hình ở địa phương, qua đó tuyên truyền giúp nông dân nhận thức rõ hơn về việc làm giàu đất, quá trình này đòi hỏi cần có thời gian mới mang lại hiệu quả thiết thực đối với cây trồng”
Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phân tích, khi người nông dân hiểu được giá trị của đất và chủ động thay đổi trong từng hành động nhỏ hàng ngày, “những khẩu hiệu và chiến dịch sẽ biến thành hành động cụ thể, giúp duy trì sức khỏe đất một cách bền vững”, bà Nguyễn Thị Thu Hương thông tin thêm: "Trong giai đoạn tới Cục Trồng trọt bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp Môi trường tham mưu Bộ về chiến lược và truyền thông cấp quốc gia về nâng cao sức khỏe đất, đồng thời xây dựng các bộ tài liệu chuyên biệt cho từng nhóm đối tượng gồm: doanh nghiệp, nông dân, cán bộ kỹ thuật địa phương trên cơ sở đó để đánh giá toàn diện và có những giải pháp cho từng nhóm đối tượng trong chuỗi giá trị về trồng trọt qua đó áp dụng vào nâng cao sức mảnh đất. Chỉ có thay đổi hình thức thì các hành động liên quan đến duy trì, bảo vệ sức khỏe mới được thường xuyên quan tâm và mang lại hiệu quả bền vững"
Theo điều tra toàn quốc, hiện 44% đất nông nghiệp bị suy thoái, nhưng mức độ và loại hình suy thoái khác nhau. Một số loại dễ điều chỉnh, nhưng con số này cảnh báo cần quản lý và sử dụng đất khoa học để phục hồi và duy trì độ phì nhiêu./.
Minh Long
Bình luận