Cách đây 27 năm, để tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trong bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia, an ninh, trật tự, an toàn trên biển và thềm lục địa của Việt Nam, ngày 28/3/1998, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam. Ngày 28/8/1998, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành Quyết định số 1069/QĐ-BQP thành lập Cục Cảnh sát biển Việt Nam.

Ngay sau khi Cục Cảnh sát biển được thành lập, ngày 14/9/1998, Tư lệnh Hải quân ký Quyết định số 3560/QĐ-TL thành lập Vùng Cảnh sát biển 1 đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ huy trực tiếp của Vùng 1 Hải quân, sự chỉ đạo nghiệp vụ của Cục Cảnh sát biển với chức năng, nhiệm vụ là quản lý, duy trì thực thi pháp luật, giữ gìn an ninh trật tự trên vùng biển trải rộng từ cửa sông Bắc Luân (tỉnh Quảng Ninh) đến đảo Cồn cỏ (tỉnh Quảng Trị). Trải qua 27 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh (BTL) Vùng Cảnh sát biển 1 đã lập được nhiều thành tích xuất sắc, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, cùng với các lực lượng khác làm nhiệm vụ SSCĐ bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo phía Đông Bắc của Tổ quốc.

Quản lý và hoạt động trên vùng biển rộng lớn, tương đối nhạy cảm về mọi mặt, tàu thuyền nước ngoài hoạt động trái phép đánh bắt trộm hải sản, nhiều lần vi phạm chủ quyền vùng biển của ta. Mặt khác, các hoạt động làm ăn phi pháp như buôn bán, vận chuyển ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại, tranh chấp phá hoại ngư trường, môi trường có chiều hướng gia tăng. Do vậy, với chức năng là lực lượng nòng cốt trong duy trì thực thi pháp luật trên biển, công tác Nghiệp vụ và Pháp luật của Vùng thường xuyên không ngừng được tăng cường và hoạt động có đạt hiệu quả cao.

Trong 27 năm qua BTL Vùng Cảnh sát biển 1 đã tiến hành tốt hàng ngàn chuyến tàu, xuồng rời bến thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát, thực thi pháp luật trên biển. Trong đó, đã kiểm tra hàng nghìn lượt tàu thuyền có dấu hiệu vi phạm, đồng thời phối hợp với các cơ quan chức năng khởi tố nhiều vụ án hình sự vận chuyển trái phép vật liệu nổ, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, tiến hành điều tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Song song với công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, thực thi pháp luật trên biển, công tác sẵn sàng làm nhiệm vụ tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn luôn được Đảng ủy, Thủ trưởng BTL Vùng Cảnh sát biển 1 đặc biệt quan tâm và chỉ đạo một cách khẩn trương, kịp thời. Mặc dù thời tiết hết sức phức tạp, sóng gió to, khu vực biển hoạt động rộng lớn nhưng khi nhận được tin báo có sự việc xảy ra trên vùng biển mình quản lý, bằng tình cảm, trách nhiệm và với mệnh lệnh thiêng liêng của người lính, cán bộ, chiến sĩ của đơn vị đã vượt qua mọi hiểm nguy, gian khó để nhanh chóng lên đường làm nhiệm vụ, kịp thời bảo toàn được tính mạng và phương tiện của bà con nhân dân không may gặp nạn.

Điển hình là trong cơn bão số 3 (bão YAGI), cán bộ, chiến sĩ BTL Vùng đã không quản ngại hiểm nguy cứu được 43 thuyền viên bị nạn trên vùng biển Quảng Ninh, vinh dự được Chủ tịch Nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba vì đã có thành tích xuất sắc, đột xuất trong phòng, chống, khắc phục hậu quả bão số 3 (YAGI) năm 2024.

Hay gần đây nhất là trong vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh 58 (ngày 19/7/2025) vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) khiến 49 người gặp nạn, trong đó có 39 người tử vong, cán bộ, chiến sĩ BTL Vùng đã tích cực, khẩn trương cơ động, phối hợp với các lực lượng có mặt tại hiện trường cứu được 10 người sống sót và vớt được 35 thi thể. Những hành động, việc làm đó đã để lại hình ảnh đẹp, được cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương ghi nhận, đánh giá cao, góp phần làm lan tỏa danh xưng cao quý “Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ Cảnh sát biển Việt Nam”.

Kết quả trên của BTL Vùng Cảnh sát biển 1 đã từng bước góp phần khẳng định vị thế của Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng chuyên trách của Nhà nước trong bảo vệ pháp luật trên biển, tạo niềm tin đối với Đảng, Nhà nước và bảo vệ, giúp đỡ bà con nhân dân làm ăn, sinh sống hợp pháp trên biển.

Trải qua gần 27 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, d­ưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng mà t­rực tiếp là Đảng uỷ, Thủ trưởng Cảnh sát biển Việt Nam; với tinh thần tự lực tự c­ường, đoàn kết sáng tạo, khắc phục khó khăn, sự giúp đỡ, tạo điều kiện của các cơ quan, ban ngành, chính quyền các địa phương nơi đơn vị đóng quân, cán bộ, chiến sỹ BTL Vùng Cảnh sát biển 1 đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ 3 lần tặng Bằng khen, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng 3 lần tặng cờ “Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua quyết thắng” toàn quân và nhiều phần thưởng cao quý khác. BTL Vùng Cảnh sát biển 1 vinh dự được Chủ tịch nước Cộng hòa XHCN Việt Nam tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba vào các năm 2018 và 2024. Có nhiều tập thể và cá nhân được nhận nhiều phần thưởng cao quý khác.

Cán bộ, chiến sĩ BTL Vùng Cảnh sát biển 1 luôn vững bước dưới cờ Đảng quang vinh, Quân kỳ quyết thắng, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, gian khổ, hi sinh, lập được nhiều thành tích xuất sắc trong hoạt động công tác, xây dựng đơn vị và xây đắp nên truyền thống vẻ vang của Vùng. Đó là: “Đoàn kết, kỷ luật, mưu trí, dũng cảm, khắc phục khó khăn, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ".

Thiếu tướng Trần Văn Hậu, Bí thư Đảng ủy - Chính uỷ BTL Vùng Cảnh sát biển 1 cho biết: “Để đạt được những thành tích, kết quả đó, có thể nói rằng, trong suốt 27 năm qua, BTL Vùng đã luôn tập trung chăm lo xây dựng các tổ chức đảng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Luôn đề cao việc xây dựng và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chủ chốt, là bí thư, cấp trưởng trong toàn Đảng bộ. Thường xuyên coi trọng và xây dựng mối đoàn kết, thống nhất trong đơn vị, đoàn kết quân dân, tạo nên một môi trường thân thiện trong đơn vị và trong mối quan hệ quân dân. Chúng tôi thường xuyên coi trọng công tác thi đua - khen thưởng, kỷ luật, xây quy chế dựng dân chủ ở cơ sở, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp, sự đoàn kết, nhất trí cao trong thực hiện các nhiệm vụ được giao”.

Theo Thiếu tướng Trần Văn Thơ, Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1, những kết quả và thành tích có được chính là nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân đội, sự chỉ đạo sâu sát, quyết liệt của Thường vụ Đảng uỷ, Thủ trưởng Cảnh sát biển Việt Nam, sự giúp đỡ của các cơ quan cấp trên đã tạo điều kiện thuận lợi, sự phối hợp hiệp đồng chặt chẽ của các lực lượng chức năng trên địa bàn hoạt động của BTL Vùng. Và đặc biệt, cán bộ, chiến sĩ BTL Vùng Cảnh sát biển 1 vô cùng kính trọng và cảm phục những đóng góp to lớn, cống hiến không ngừng nghỉ của các thế hệ lãnh đạo, đàn anh đi trước đã góp phần xây đắp nên truyền thống tốt đẹp mà BTL Vùng có được như ngày hôm nay.

Để tiếp nối truyền thống tốt đẹp đó, tập thể lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cùng toàn thể cán bộ, chiến sĩ BTL Vùng Cảnh sát biển 1 đang tiếp tục nỗ lực phấn đấu xây dựng và phát triển BTL Vùng ngày càng lớn mạnh, thật sự xứng đáng là một trong những cánh chim đầu đàn của Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam; góp phần xây dựng lực lượng ngày càng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.

Lam Giang