Trước yêu cầu cấp bách của sự nghiệp quản lý, bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc, ngày 7/5/1955, Bộ Quốc phòng đã ban hành Nghị định thành lập Cục Phòng thủ bờ bể - tiền thân của Hải quân nhân dân Việt Nam ngày nay. Sự kiện trọng đại này mở đầu cho chặng đường xây dựng lực lượng Hải quân cách mạng, chính quy, đặt nền móng cho một quân chủng chiến đấu trong không gian tác chiến đặc biệt - biển, đảo và đại dương - nơi tuyến đầu bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển từ sớm, từ xa, giữ vững môi trường hòa bình để phát triển đất nước.

70 năm qua, giữa trùng khơi mênh mông, những người lính Hải quân vẫn lặng thầm bám trụ - giữ vững biển trời thiêng liêng của Tổ quốc. Các cán bộ, chiến sĩ luôn vững vàng nơi đầu sóng, mang theo lời thề sắt son: Quyết giữ gìn "Dáng hình Tổ quốc" từ phía biển.

Những chiến công huyền thoại.

Truyền thống giữ nước của dân tộc ta đã gắn liền với biển, với những chiến thắng lẫy lừng trên sông biển của cha ông, cho đến thời đại Hồ Chí Minh ngày nay, những chiến công trên biển đã khẳng định vai trò và tầm quan trọng của lực lượng Hải quân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Sau 9 năm kể từ ngày ra đời, lịch sử đã ghi dấu “Chiến thắng trận đầu”  đầy khí phách của Hải quân ta, diễn ra vào ngày 2 và 5 tháng 8 năm 1964. Giữa lúc đế quốc Mỹ leo thang ra miền Bắc, những con tàu nhỏ, vũ khí còn thô sơ nhưng ý chí thép của những chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam đã làm nên kỳ tích. Trận đầu ra quân, những người lính Hải quân mang trái tim quả cảm đã thắng lớn - đánh đuổi tàu khu trục Maddox ra khỏi vùng biển Việt Nam. Bằng tình yêu tổ quốc, mỗi chiến sĩ đã làm nên thắng lợi vẻ vang, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và khí phách của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Trong những con đường làm nên chiến thắng thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, có một con đường tiếp tế chiến lược trên biển - nơi không có cột mốc, không bản đồ, mà chỉ có lòng quả cảm, trí thông minh và tình yêu Tổ quốc làm kim chỉ nam. Đó là đường Hồ Chí Minh trên biển, ở đó, mỗi chuyến đi là một lần đối mặt với lằn ranh sinh tử. Người lính hải quân trên hải trình ấy chỉ có hai lựa chọn: giữ trọn bí mật, hoặc hy sinh như lời kể của ông Lê Văn Nhược, nguyên thuyền trưởng Tàu 132: “Chúng tôi mỗi lần đi là 15 con người, nhưng mà chỉ chung một trái tim. Bởi vì chúng tôi ra đi, dưới tàu phải trang bị một loạt bộc phá, sẵn sàng khi gặp địch mà không thoát được cho nổ bộc phá, hủy tàu và chấp nhận sự hi sinh cần thiết. Không cho kẻ thù lấy vũ khí của mình”.

Còn Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Đại tá Nguyễn Văn Đức, nguyên thuyền trưởng Tàu 674 vẫn luôn tự hào khi nhắc nhớ lại những ngày ông chỉ huy tàu không không số vận chuyển vũ khí vào chiến trường miền Nam: “Có gì bằng thời trai trẻ cống hiến hết mình cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất nước nước. Cho nên dù có hy sinh cũng vui lòng, chiến tranh-hy sinh là lẽ thường tình. Sẵn sàng nhận cái chết để cho đồng bào mình được sống”.

Đó là biểu tượng sáng ngời cho lòng quả cảm, trí thông minh và tinh thần dám hy sinh vì độc lập dân tộc của những người lính Hải quân làm nên con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển. Những con tàu nhỏ bé đã dũng cảm vượt trùng khơi, khéo léo luồn lách qua vòng vây kẻ thù, vận chuyển vũ khí và hàng hóa chi viện cho chiến trường miền Nam. Đó là một kỳ tích quân sự độc đáo, một mặt trận đặc biệt, nơi lòng dũng cảm và mưu trí đối mặt với vòng vây và hiểm nguy, nơi mỗi hải trình thấm đẫm niềm tin vào ngày toàn thắng.

Đặc biệt, trong Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, Quân chủng Hải quân không chỉ vây ép, khống chế các tuyến biển, cảng và đảo, mà còn phối hợp chặt chẽ với Quân khu 5 và các lực lượng thần tốc giải phóng quần đảo Trường Sa, các đảo trên vùng biển miền Trung, Tây Nam của Tổ quốc, hoàn thành lời thề giữ đảo của thế hệ cha, ông góp phần làm nên thắng lợi toàn vẹn của dân tộc.

Tiếp bước truyền thống, trọn lời thề giữ biển.

Sau năm 1975, bước vào thời kỳ hòa bình xây dựng đất nước, Quân chủng Hải quân lại đối mặt với không ít khó khăn, điều kiện kinh tế còn nghèo nàn, trang bị kỹ thuật lạc hậu, tình hình Biển Đông tiềm ẩn nhiều phức tạp. Nhưng bằng ý chí sắt đá, nghị lực phi thường và tinh thần “tự lực, tự cường”, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân đã kiên cường bám trụ, bảo vệ vững chắc từng tấc biển, từng hòn đảo thiêng liêng.

Thiếu tá Đặng Văn Độ, Thuyền trưởng Tàu 016 Quang Trung, Lữ đoàn 162, Vùng 4 Hải quân: “Thế hệ cán bộ chiến sỹ chúng tôi hôm nay giữ vững và phát huy truyền thống của hải quân nhân dân Việt Nam Anh hùng; Chúng tôi nguyện chiến đấu hy sinh, bảo vệ vững chắc từng tấc đảo sải biển thiêng liêng của tổ quốc”.

Trung tá Đinh Tuấn Anh, Thuyền trưởng tàu 187, Lữ đoàn Tàu ngầm 189 Hải quân:“Là người lính tàu ngầm Hải quân, tôi xin hứa quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc”.

Trung tá Trần Xuân Hòa, nhà giàn DK1/18, Tiểu đoàn DK1, BTL Vùng 2 Hải quân: “Ngoài này sóng gió, mình là một quân nhân đã ra đây công tác thì phải vượt qua tất cả. Với CBCS nhà giàn DK1, tình thần “còn người, còn nhà giàn” là kim chỉ nam cho mọi hành động”.

Đại uý Lê Trung Đức, Thuyền trưởng tàu 276, Lữ đoàn 172, Vùng 3 Hải quân: “Vinh dự tự hào là CBCS Lữ đoàn 172. Chúng tôi luôn tin vào sự lãnh đạo của Đảng, tin vào vũ khí, trang bị kỹ thuật có trong biên chế và tin vào nghệ thuật, cách đánh của Hải quân. Từ đó nâng cao bản lĩnh chính trị vững vàng, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, kiên quyết bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc”.

Đại úy Bùi Văn Duy, Trạm trưởng Trạm 500, Trung đoàn Rada 151, Vùng 1 Hải quân: “Với nhiệm vụ canh gác biển từ trên đỉnh núi, CBCS trực chốt 24/24h, bám máy, đài trạm, không để bị động bất ngờ trước mọi tình huống, xứng đáng là “mắt thần” canh biển”.

Trung úy Đỗ Trung Nghĩa, Lữ đoàn 146, Vùng 4 Hải quân:“Tôi tự hào là người lính Đoàn Trường Sa anh hùng, tôi xin hứa sẽ luôn nỗ lực, vượt mọi khó khăn, bảo vệ vững chắc từng tấc đảo, sải biển thiêng liêng của Tổ quốc".

Đó là ý chí quyết tâm, vượt mọi khó khăn của cán bộ chiến sĩ các đơn vị Hải quân đang thực hiện nhiệm vụ trên những con tàu, nhà giàn DK1 và Quần đảo Trường Sa với nhiệm vụ, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo trong tình hình mới.  

Với quyết tâm làm chủ vùng biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo trong tình hình mới, đối mặt với nhiều thử thách, khắc nghiệt và diễn biến phức tạp trên Biển Đông, song cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam phát huy truyền thống vẻ vang, khẳng định lực lượng nòng cốt bảo vệ vững chắc từng tấc đảo, sải biển thiêng liêng của Tổ quốc. Theo Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam: Hải quân là một Quân chủng đặc biệt, sức mạnh của Hải quân nhân dân Việt Nam không chỉ đến từ vũ khí hiện đại hay chiến thuật tinh nhuệ, mà đó là chính từ tinh thần quả cảm, ý chí sắt đá, bản lĩnh thép của mỗi cán bộ chiến sĩ.

"Hải quân là một binh chủng đặc biệt, nếu lực lượng bộ binh có rừng, có đất để che chắn thì hải quân phơi mình trước trời nước. Thế nhưng họ có một vũ khí rất đặc biệt. Đó là sự quả cảm, thông minh và lòng dũng cảm. Đấy chính là chiến hào  đã che chở cho họ. Hải quân nhân dân là như thế. Đó chính là lý do vì sao mà họ có những chiến thắng mà có thể nói như mơ vậy". Nhà thơ Trần Đăng Khoa bày tỏ.

Chính muôn trùng khó khăn, hiểm nguy giữa muôn trùng bão gió đã tôi luyện nên bản lĩnh, tinh thần thép của những người lính Hải quân. Theo Đại tá Vũ Anh Tuấn, Chủ nhiệm Chính trị Quân chủng Hải quân, để kiên gan vượt qua mọi sóng gió, bão giông ngoài biển, Đảng ủy, BTL Hải quân luôn coi trọng rèn luyện bản lĩnh chính trị và giáo dục truyền thống cho cán bộ chiến sĩ.

" Bằng nhiều cách làm mới, sáng tạo, công tác giáo dục truyền thống của Quân chủng Hải quân được triển khai đồng bộ, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm và đạt hiệu quả thiết thực, trực tiếp góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm, niềm vinh dự, tự hào cho bộ đội và nhân dân về truyền thống cách mạng vẻ vang của dân tộc, Quân đội, và Quân chủng Hải quân anh hùng. Từ đó, phát huy tốt sức mạnh tinh thần, tạo sức mạnh tổng hợp để Quân chủng Hải quân hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân". Đại tá Vũ Anh Tuấn cho biết thêm.

Xây dựng lực lượng chính quy, hiện đại, vững bước trong kỷ nguyên mới.

Từ chỗ chỉ có 141 cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, phương tiện vũ khí hết sức thô sơ, lạc hậu của những ngày mới thành lập, đến nay, Hải quân nhân dân Việt Nam đã có đủ năm thành phần lực lượng chiến đấu là: Tàu mặt nước, Tàu ngầm, Không quân Hải quân, Pháo binh - Tên lửa bờ, Hải quân đánh bộ - Đặc công Hải quân và các lực lượng phục vụ bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, nghiên cứu khoa học kỹ thuật quân sự Hải quân, trở thành một Quân chủng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Vượt qua những khó khăn, thử thách và khổ luyện, CBCS của Quân chủng Hải quân đã làm chủ các trang bị vũ khí hiện đại, là chủ nhân của những con tàu hộ vệ tên lửa, tàu pháo, tàu tên lửa tấn công nhanh, tàu ngầm ki lô 636 cùng nhiều vũ khí, khí tài hiện đại, mang trọng trách đặc biệt bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc.

Phó đô đốc Trần Thanh Nghiêm, Tư lệnh Hải quân khẳng định: "Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng nâng cao năng lực nghiên cứu, đề xuất các giải pháp cơ bản chiến lược để xây dựng lực lượng thế trận quốc phòng toàn dân trên biển vững mạnh, nắm chắc tình hình, duy trì nghiêm chế độ, lực lượng, phương tiện trực sẵn sàng chiến đấu,  xử trí kịp thời hiệu quả các tình huống, bảo vệ các quyền và lợi ích quốc gia trên biển. Xây dựng chính quy. Tập trung xây dựng lực lượng tinh gọn; Quân chủng cách mạng- chính quy- tinh nhuệ- hiện đại. Khẳng định vị thế uy tín của Hải quân nhân dân Việt Nam, tạo môi trường quốc tế thuận lợi để bảo vệ vững chắc môi trường hòa bình, ổn định trên biển, để đất nước phát triển trong kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc".

Trước tình hình Biển Đông luôn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, căng thẳng và khó đoán định. Các hoạt động nhằm áp đặt yêu sách chủ quyền phi pháp, xâm phạm vùng biển của Việt Nam diễn ra với tần suất ngày càng tăng, tiềm ẩn nguy cơ xung đột. Trong bối cảnh đó, cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam luôn tỏ rõ lòng tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân; vững vàng bản lĩnh, nắm chắc tình hình, dự báo chính xác, xử trí linh hoạt, đúng đối sách, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Trên từng con tàu, từng đài trạm, đảo đá, nhà giàn DK1, cán bộ, chiến sĩ Hải quân luôn mài sắc ý chí, kiên cường, mưu trí, kiên quyết, kiên trì, buộc các bên vi phạm phải chấm dứt các hành động gây hấn, giữ vững chủ quyền, giữ vững môi trường hoà bình trên biển.

Tự hào về chặng đường đã qua, Hải quân nhân dân Việt Nam càng nhận thức sâu sắc lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng. Ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp. Ta phải biết giữ gìn lấy nó”. Thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân hôm nay luôn vững vàng nơi đầu sóng, nguyện kế tục xứng đáng truyền thống anh hùng vẻ vang, quyết tâm xây dựng Quân chủng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, thực sự là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp quản lý, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc; xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân.

Thu Lan - Hương Lan - Hương Giang