Mặc dù kinh tế toàn cầu năm 2025 tiếp tục đối mặt với nhiều rủi ro bất định, song đánh giá cập nhật gần đây của các định chế tài chính quốc tế cho thấy một bức tranh tổng thể không chỉ có gam màu trầm. Ngược lại, khả năng chống chịu của nền kinh tế toàn cầu đang được cải thiện, lạm phát hạ nhiệt rõ rệt và nhiều động lực tăng trưởng mới dần hình thành, tạo nền tảng cho triển vọng ổn định hơn trong trung hạn.
Tăng trưởng duy trì trong môi trường nhiều rủi ro
Đánh giá mới nhất của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) được công bố trong đầu tháng này đã ghi nhận sự “kháng cự” đáng kể của nền kinh tế thế giới trong năm 2025 bất chấp những căng thẳng thương mại và yếu tố địa chính trị. Theo đó, mức tăng trưởng toàn cầu duy trì ở mức 3,2%, chỉ thấp hơn một chút so với mức tăng trưởng 3,3% trong năm ngoái. Tuy nhiên, ông Mathias Cormann, Tổng thư ký OECD cảnh báo, những rủi ro tiềm ẩn trong môi trường quốc tế vẫn đang tồn tại và để duy trì đà tăng trưởng trong những năm tới, các quốc gia cần phải có phản ứng quyết đoán hơn. “Triển vọng kinh tế thế giới dự báo tác động tiêu cực tương đối nhẹ của những cú sốc thương mại gần đây và sự bất ổn gia tăng đối với nền kinh tế toàn cầu trong hai năm tới, mặc dù những điểm yếu vẫn còn đáng kể và tăng trưởng sẽ vẫn ở mức thấp so với các tiêu chuẩn lịch sử. Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và củng cố bền vững thu nhập và mức sống, các quốc gia cần phải có những phản ứng quyết đoán và hợp tác, giải quyết các rủi ro tiềm ẩn, duy trì tính bền vững tài chính và thúc đẩy cải cách cơ cấu.” - Ông Mathias Corman cho biết.
Trước đó, Qũy tiền tệ quốc tế (IMF) cũng dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2025 đạt khoảng 3,0%, cao hơn so với dự báo trước đó hồi đầu năm. Việc IMF điều chỉnh tăng cho thấy kinh tế thế giới đã tránh được kịch bản suy thoái, bất chấp những cú sốc từ chính sách thương mại và địa chính trị. So với nhiều giai đoạn bất ổn trong quá khứ, mức tăng trưởng này phản ánh khả năng thích nghi ngày càng tốt của các nền kinh tế trước biến động toàn cầu. Trong khi World Bank, dự báo tăng trưởng toàn cầu đạt khoảng 2,3% – thấp hơn ước tính của IMF nhưng vẫn nhấn mạnh rằng nền kinh tế thế giới tiếp tục mở rộng, không rơi vào suy giảm đồng loạt. Đáng chú ý, Ngân hàng thế giới (World Bank) cho rằng nếu không xuất hiện cú sốc lớn mới, tăng trưởng toàn cầu đã chạm đáy và có thể cải thiện dần từ năm 2026.
Lạm phát hạ nhiệt – tiền đề cho nới lỏng chính sách
Một trong những tín hiệu tích cực rõ rệt nhất của năm 2025 là lạm phát toàn cầu tiếp tục xu hướng giảm. IMF đưa ra mức lạm phát toàn cầu giảm xuống khoảng 4,2% trong năm nay, từ mức cao của giai đoạn 2022–2023 và tiếp tục hạ trong năm tới. World Bank thậm chí đưa ra mức lạm phát trung bình toàn cầu thấp hơn, khoảng 2,9%, phản ánh sự ổn định trở lại của giá hàng hóa và chuỗi cung ứng.
Việc lạm phát giảm tạo dư địa quan trọng cho các ngân hàng trung ương điều chỉnh chính sách theo hướng linh hoạt hơn. Trên thực tế, nhiều nền kinh tế lớn đã bắt đầu hoặc chuẩn bị bước vào chu kỳ nới lỏng tiền tệ, giúp giảm áp lực chi phí vốn, hỗ trợ đầu tư và tiêu dùng – những yếu tố then chốt thúc đẩy tăng trưởng trong giai đoạn tiếp theo. Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) trong cuộc họp cuối cùng của năm 2025 đã quyết định ngừng chuỗi chu kỳ cắt giảm lãi suất, chuẩn bị các biện pháp nới lỏng cho năm tài chính tiếp theo. Mặc dù vậy, Chủ tịch Ngân hàng ECB Christine Lagarde thừa nhận: "Mặc dù căng thẳng thương mại đã giảm bớt, nhưng môi trường quốc tế vẫn còn bất ổn có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, làm giảm xuất khẩu và ảnh hưởng đến tiêu dùng và đầu tư. Sự suy giảm tâm lý thị trường tài chính toàn cầu có thể dẫn đến điều kiện tài chính thắt chặt hơn, tâm lý ngại rủi ro cao hơn và tăng trưởng yếu hơn. Căng thẳng địa chính trị, đặc biệt là cuộc xung đột của Nga Ukraine, vẫn là nguồn gốc chính của sự bất ổn. Ngược lại, chi tiêu quốc phòng và cơ sở hạ tầng theo kế hoạch, cùng với các cải cách nâng cao năng suất có thể thúc đẩy tăng trưởng mạnh hơn dự kiến."
Các nền kinh tế mới nổi tiếp tục là động lực chính
Cả IMF và World Bank đều thống nhất rằng các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển tiếp tục đóng vai trò động lực tăng trưởng chủ yếu của kinh tế toàn cầu, với mức tăng trưởng được dự báo trên 4%, cao gần gấp ba lần mức tăng của các nền kinh tế phát triển. Đặc biệt, nhiều nền kinh tế châu Á như Trung Quốc, Việt Nam duy trì đà tăng trưởng tương đối cao nhờ thị trường nội địa lớn, đầu tư công và chuyển dịch chuỗi cung ứng. Giáo sư Kinh tế John Gong thuộc Đại học Kinh tế và Thương mại Quốc tế Trung Quốc cho biết các đánh giá là sát với tình hình thực tế của Trung Quốc: "Tôi nghĩ nếu IMF và WB nhìn vào các số liệu gần đây trong tháng 11, ví dụ như lĩnh vực xuất khẩu, vốn rất mạnh mẽ, bất chấp các rào cản thuế quan từ phía Mỹ thì tất cả các chỉ số đều cho thấy Trung Quốc đang đi đúng hướng để đạt được mục tiêu của mình”
Từ góc nhìn tích cực, kinh tế thế giới năm 2025 đang ở giai đoạn “hạ cánh mềm”, tránh được suy thoái sâu. Dù rủi ro vẫn hiện hữu, đặc biệt từ địa chính trị và chính sách thương mại, nhưng sức chống chịu đáng kể của kinh tế toàn cầu sẽ tạo nền tảng cho phục hồi ổn định hơn trong những năm tới.
Châu Anh
Bình luận