Hoạt động đổi mới sáng tạo đang nhận được sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ. Bối cảnh hiện tại đặt ra nhiều yêu cầu, đòi hỏi những hành động thiết thực để thể chế hóa các chủ trương, định hướng, thúc đẩy một cách thực chất, hiệu quả các hoạt động đổi mới sáng tạo. Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo được Quốc hội thông qua vào tháng 6 vừa rồi là một dấu ấn rất lớn. Lần đầu tiên, đổi mới sáng tạo được làm rõ và được đặt ngang với khoa học, công nghệ. Hiện Bộ Khoa học và Công nghệ đang chủ trì xây dựng hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, nhất là các văn bản về đổi mới sáng tạo. Doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo, đó là những ý tưởng xuất phát từ thành tựu khoa học công nghệ phát triển thành ý tưởng khởi nghiệp có khả năng tạo ra sự đột phá về sản phẩm, mô hình kinh doanh, mô hình quản lý mới, hội nhập được với quốc tế. Vì vậy, Đảng và Nhà nước đang có nhiều chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp thực hiện đổi mới sáng tạo về thuế, lãi suất, cấp phiếu hỗ trợ tài chính (voucher), thương mại hóa sản phẩm thông qua việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận thị trường và khuyến khích người dùng trải nghiệm sản phẩm mới, dịch vụ mới. Tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương để đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo, hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo…
Ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: “Ngoài việc hỗ trợ cho doanh nghiệp thông qua nhiệm vụ đổi mới sáng tạo thì chúng tôi có thêm hai loại hình nhiệm vụ nữa hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp thực hiện hoạt động đổi mới sáng tạo, thực hiện các dự án đổi mới sáng tạo của mình. Trong đó doanh nghiệp sẽ đầu tư để chuyển giao công nghệ, đầu tư để mua sắm trang thiết bị phục vụ cho dây chuyền sản xuất công nghệ. Vốn vay ngân hàng của doanh nghiệp sẽ được Nhà nước xác định những nội dung gắn với đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp để mà Nhà nước cấp bù lãi suất phần chênh lệch giữa lãi suất vay và lãi suất chi trả thì sẽ được Nhà nước hỗ trợ. Nhưng quy trình này thực hiện theo nguyên tắc doanh nghiệp phải được ngân hàng cấp tín dụng bằng hợp đồng, sau đó thì cơ quan quản lý nhiệm vụ đổi mới sáng tạo, bản chất là Nhà nước sẽ đánh giá phần nội dung đổi mới sáng tạo đó trong hợp đồng vay vốn đó”.
Các Trung tâm đổi mới sáng tạo là đầu mối kết nối và chia sẻ lợi ích từ kết quả nghiên cứu, tạo sự gắn kết chặt chẽ và bền vững trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Sắp tới, mỗi địa phương có ít nhất một trung tâm đổi mới sáng tạo; mỗi bộ, ngành có ít nhất một trung tâm đổi mới sáng tạo; khuyến khích các viện nghiên cứu, trường đại học thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo. Từ đó, phấn đấu cả nước sẽ có khoảng 100 trung tâm đổi mới sáng tạo ở các cấp khác nhau.
Ông Phạm Thy Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu, Bộ Tài chính cho biết Nghị định số 180/2025/NĐ-CP ngày 1/7/2025 quy định cơ chế, chính sách hợp tác công tư trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ban hành rất kịp thời. Trong đó, có các chính sách ưu đãi vượt trội về ưu đãi về thuế R&D; miễn, giảm tiền thuê, sử dụng đất; ưu đãi đầu tư; chấp nhận rủi ro, sở hữu kết quả nghiên cứu, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo...“Đặc biệt là đối với các doanh nghiệp thì người ta sợ nhất là vấn đề về doanh thu. Trong Nghị định 180 thì có quy định là Nhà nước sẵn sàng bù phần doanh thu hụt so với phương án tài chính của doanh nghiệp PPP đấy trong 3 năm đầu tiên để cho các doanh nghiệp yên tâm đầu tư vào lĩnh vực này. Hỗ trợ thứ hai là nếu trong vòng 3 năm hỗ trợ mà tiếp tục doanh thu vẫn không đạt được 50 % so với phương án tài chính của nhà đầu tư thì nhà đầu tư được quyền chấm dứt hợp đồng sớm. Khi mà chấm dứt hợp đồng thì Nhà nước sẽ thanh toán toàn bộ phần chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra để đầu tư, để vận hành và các chi phí hợp pháp khác”- Ông Phạm Thy Hùng cho biết.
Theo các doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo như một mạch nước ngầm “chảy” trong các Nghị quyết quan trọng . Do vậy, sứ mệnh của các doanh nghiệp là làm thế nào để đổi mới sáng tạo trở thành “DNA” của mình, chuyển hoá thành tài sản, văn hoá, tạo nên những đột phá mới trong kỷ nguyên vươn mình. Xuyên suốt quá trình phát triển, Tập đoàn FPT đã xác lập đổi mới sáng tạo là giá trị cốt lõi, được nuôi dưỡng như một nền văn hóa bền vững, bắt đầu từ những công việc nhỏ nhất. Năm 2025, hơn 5.000 sáng kiến từ 84.000 nhân sự FPT tại 30 quốc gia đã giúp Tập đoàn tiết kiệm gần 800 tỷ đồng chi phí vận hành. Tổng Giám đốc FPT Nguyễn Văn Khoa khẳng định: “Những ý tưởng ấy đến từ rất nhiều các bộ phận trong FPT, đến từ những người lao công, từ những người mà đứng trên các hệ thống dây chuyền. Thế thì mới cho rằng là ở trong doanh nghiệp cũng như FPT, nếu không có đổi mới sáng tạo thì chúng tôi sẽ không có ngày hôm nay. Chúng tôi đã đưa cái đổi mới sáng tạo đấy vào trong văn hóa doanh nghiệp của Fpt và đây chúng tôi coi đây là một điểm chúng tôi phát triển trường tồn, không chỉ 37 năm, chúng tôi sẽ hướng đến công ty hàng trăm năm. Khi chúng ta có hệ thống pháp lý, có doanh nghiệp đồng hành, có lực lượng lao động dồi dào, tôi tin rằng việc thúc đẩy phát triển đổi mới sáng tạo sẽ thành công, với điều kiện chúng ta đưa nó trở thành một mạch nước, nó sẽ có mạch lớn -mạch nhỏ, nhưng nó đều phải chảy và trong mạch nước có hệ sinh thái nuôi cây, nuôi các tài nguyên để phát triển và cũng tạo ra sự tuần hoàn trong nền kinh tế.”
Cộng đồng doanh nghiệp cũng mong muốn, cần có hành động quyết liệt để biến đổi mới sáng tạo thành thực tiễn chứ không chỉ là khẩu hiệu. Trong đó cần thúc đẩy hoàn thiện hành lang pháp lý cho các lĩnh vực mới như công nghệ cao, logistics, AI; đưa đổi mới sáng tạo vào chính sách một cách linh hoạt, xây dựng “bản đồ chiến lược công nghệ” theo địa phương, phát triển mối liên kết chiến lược giữa doanh nghiệp lớn và nhỏ trong hệ sinh thái. Bên cạnh đó, doanh nghiệp Việt sẽ chủ động nâng cao năng lực hấp thụ công nghệ, đón đầu làn sóng hợp tác quốc tế chất lượng cao, từ “gia công giá rẻ” sang “liên minh chuyển giao công nghệ” để đưa các sáng kiến của Việt nam không chỉ phát triển ở trong nước mà còn vươn ra thế giới./.
Xuân Lan- VOV1.