Việc ứng dụng công nghệ số vào khu vực công không chỉ tối ưu hoá hoạt động của các cơ quan Nhà nước, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp Nhà nước và người dân tiếp cận dịch vụ công nhanh chóng, thuận tiện. Tuy nhiên, quá trình triển khai, quá trình chuyển đổi số trong khu vực công gặp nhiều khó khăn, thách thức cần được tháo gỡ. Tất cả nội dung này được các chuyên gia bàn luận tại Diễn đàn Chuyển đổi số khu vực công- tiền đề phát triển kinh tế xã hội do Báo Điện tử Đài Tiếng nói Việt nam tổ chức sáng nay 17/7 tại Hà nội:

Chuyển đổi số trong doanh nghiệp Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện năng lực cạnh tranh và đảm bảo sự phát triển bền vững. Quan trọng hơn cả, chuyển đổi số góp phần cho cuộc cách mạng tinh gọn và sáp nhập, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị tại Việt nam hiện nay. Đặc biệt, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nêu rõ phát triển khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia là đột phá hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu đưa đất nước phát triển bứt phá giàu mạnh trong kỷ nguyên mới. Ông Phạm Mạnh Hùng- Phó Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt nam nhấn mạnh, chuyển đổi số mở cơ hội cho các quốc gia bứt phá vươn lên, thành một động lực góp phần tái cấu trúc nền kinh tế, đổi mới phương thức quản trị xã hội và nâng cao hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp, đặc biệt khu vực công với vai trò dẫn đường đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới, phải số hoá, thích ứng, đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế xã hội: “Tại Việt Nam chuyển đổi số đã được xác định là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, tiến trình chuyển đổi số đang diễn ra rất mạnh mẽ, sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhận thức rõ tầm quan trọng của chuyển đổi số, Đại hội lần thứ 13 của Đảng đã xác định nhiều nhóm giải pháp các ngành, các lĩnh vực khác nhau, trong đó có lĩnh vực chuyển đổi số. Đại hội đã xác định phát triển nhanh và bền vững dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải đổi mới tư duy hành động chủ động nắm bắt kịp thời tận dụng hiệu quả các cơ hội của cách mạng công nghiệp 4.0 gắn với quá trình hội nhập quốc tế để cơ cấu lại nền kinh tế phát triển kinh tế số, xã hội số và coi đây là nhân tố quyết định nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Tôi tin rằng với tinh thần quyết liệt của Đảng và Nhà nước cùng sự đồng hành của cộng đồng các chuyên gia, các doanh nghiệp công nghệ và toàn xã hội chúng ta sẽ hoàn toàn có thể thực hiện thành công chuyển đổi số trong khu vực công tiền đề quan trọng cho phát triển kinh tế xã hội”

Các bộ, ngành cũng đã ban hành nhiều đề án, chương trình hành động cụ thể nhằm tiếp tục mở rộng và tăng tốc tiến trình chuyển đổi số trong toàn bộ hệ thống chính trị và bộ máy hành chính Nhà nước, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế xã hội của các địa phương và cả nước. Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết: “Về định hướng giải pháp trong thời gian tới thì chúng tôi vẫn đặt ra mục tiêu quan trọng hàng đầu là hoàn thiện thể chế và khung pháp lý, thúc đẩy tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thanh toán tiền mặt, cũng như trong các quy định của Ngân hàng, đặc biệt là về dữ liệu bảo mật các xu hướng mới như Ngân hàng mở, Fintech. Tăng cường đầu tư ứng dụng mạnh mẽ các công nghệ số cốt lõi ICloud, Big Data, trí tuệ nhân tạo, Blokchain, nhanh chóng nắm bắt những xu hướng công nghệ mới, đặc biệt những năm vừa qua là GenAI tạo sinh và một xu hướng mới là AI tự chủ. Tiếp tục nâng cấp và hoàn thiện hạ tầng chuyển đổi số ngành ngân hàng, đảm bảo an toàn, chú trọng xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu dùng chung toàn ngành để nâng cao hiệu quả hoạt động và tiến tới ra quyết định dựa trên dữ liệu”

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, quá trình chuyển đổi số trong khu vực công gặp nhiều khó khăn, thách thức về hạ tầng số, đặc biệt ở cấp cơ sở chưa đồng bộ, dữ liệu thiếu kết nối, thiếu chia sẻ giữa các bộ, ngành, địa phương, nguồn nhân lực có nơi chưa đáp ứng yêu cầu. Cùng với đó, hệ thống thể chế và chính sách pháp luật về chuyển đổi số còn chưa hoàn thiện và thiếu đồng bộ, các quy định pháp lý liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân, an ninh mạng, định danh điện tử, chia sẻ và kết nối dữ liệu giữa các hệ thống thông tin vẫn chưa đầy đủ và thống nhất. Ông Nguyễn Hữu Thái Hoà- Phó Viện trưởng Viện Trí Việt IVM- VUSTA, Bộ Khoa học công nghệ, chủ tịch VDIC, Trung tâm Thông tin Truyền thông số Việt nam của Hội Truyền thông số kể câu chuyện vui về việc trẻ con nước ta hiện vẫn phải mang 15-20 kg sách giáo khoa đi học, in giấy trắng để làm bài tập, là điều không thể chấp nhận ở một thế hệ đời sống số. Do vậy, ở Việt nam, dịch vụ công phải được đánh giá qua từng người dân (cá nhân hoá), chứ không phải từ trên xuống, có nghĩa là hãy đặt chúng ta vào từng cán bộ ở phường, xã để đồng bộ hoá. Ông Nguyễn Hữu Thái Hoà phản ánh: “Tôi nhìn thấy hạ tầng công nghệ không đồng bộ, như tôi làm hộ khẩu trước đây chỉ công chứng hộ khẩu thì tuyệt vời. Bây giờ phải lấy QRcode của bên này và đem qua Ủy ban, mà QRcode chỉ có giá trị trong 3 tháng vì Ủy ban không có thiết bị để đồng bộ hóa, đọc được dữ liệu mà công an đang quản lý. Như vậy, một hạ tầng không đồng bộ sẽ là vấn đề điểm nghẽn lớn. Nguồn lực chúng ta có thể cập nhật rất nhiều công nghệ, nhưng cán bộ địa phương không biết dùng, đâu đó vẫn quay về kiểu 1-1-2, đắp chiếu thiết bị, đắp chiếu công nghệ”.

Ông Hoàng Nguyên Vân- Phó Viện trưởng Viện Sáng tạo và Chuyển đổi số VIDTI, Giám đốc công nghệ Savis Group chia sẻ kinh nghiệm của một số nước trên thế giới đang rất thành công trong việc ứng dụng Chính phủ số, chuyển đổi số và xã hội số trong mọi lĩnh vực. Còn thực tế ở Việt nam, ông Hoàng Nguyên Vân đề xuất: “Đề xuất của tôi đối với chính quyền số mới cho địa phương, chính quyền 2 cấp thì cũng dựa trên trụ cột: nền tảng số chính quyền địa phương, những dữ liệu và có một nền tảng hoàn chỉnh và nguyên tắc phải tích hợp được với đa dịch vụ và các nền tảng dữ liệu dịch vụ khác nhau. Tôi đi làm chính quyền địa phương thì thấy khung kiến trúc 1.0, 2.0 làm rất đẹp, nhưng với thực tiễn thì chúng ta thiếu nguồn lực. Đây có nguồn lực là nguồn lực của chính quyền địa phương tiếp theo nữa là nguồn lực của đối tác, đến khi thực thi chúng ta có những sản phẩm mà không đi đến đích hoặc không đi đến những mục tiêu mong muốn. Và tiếp theo nữa thì chúng tôi tôi khuyến nghị rằng chính quyền địa phương xây dựng phương thức mới đa kênh, tiếp cận người dân, lấy người dân trung tâm tiếp cận người dân với mọi kênh và gắn liền với Smart City, rồi các hệ thống hành chính công 2 Cấp, rồi các hệ thống tích hợp dữ liệu số, tập trung xác thực, tránh lãng phí và ứng dụng ngay như Luật công chứng mới, Công chứng điện tử”.

          Theo các chuyên gia, chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt nam đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt về cơ sở hạ tầng và nhân lực, nhưng cũng mở ra cơ hội lớn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ công. Đơn cử như tăng ngân sách cho việc nâng cấp cơ sở hạ tầng số của Trung tâm Dữ liệu Quốc gia và mạng 5G, đặc biệt ở các địa phương. Xây dựng các chương trình đào tạo kỹ năng số cho cán bộ, công chức, đồng thời hợp tác với các trường Đại học và doanh nghiệp để phát triển nguồn nhân lực công nghệ. Khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp số cho khu vực công, như ứng dụng AI, blockchain, IoT. Đồng thời triển khai các chiến dịch truyền thông để khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, bảo đảm các nền tảng dễ sử dụng và hỗ trợ đa ngôn ngữ…Nếu học hỏi từ các mô hình thành công như Estonia, Singapo, Hàn Quốc, thì Việt nam có thể xây dựng một hệ thống Chính phủ số hiệu quả, lấy người dân làm trung tâm, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong quản lý Nhà nước.

Xuân Lan- VOV1.