Mặc dù chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi “tác động kép” từ các yếu tố bất lợi bên ngoài và tình hình thiên tai gây thiệt hại rất lớn ở nhiều địa phương, song, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 11 tháng của năm 2025 đã tăng trên 9,3%, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng gần 10,6%, tiếp tục là động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Kết quả cho thấy những nỗ lực vượt bậc trong công tác điều hành cũng như của từng doanh nghiệp, cơ sở sản xuất - kinh doanh trong lĩnh vực quan trọng này. Nhìn lại hoạt động sản xuất công nghiệp năm 2025 (qua số liệu thực tế 11 tháng của năm) cũng như kế hoạch trong thời gian tới nhằm góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026, PV Nguyên Long phỏng vấn ông Quách Quang Đông - Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương:

Nghe âm thanh tại đây:

PV. Thưa ông, qua số liệu 11 tháng của năm, về cơ bản có thể khẳng định các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng tích cực. Trong đó, các ngành công nghiệp đã ghi nhận nhiều chỉ số ấn tượng. Xin ông cho biết kết quả trên có được nhờ vào các giải pháp trọng tâm nào?

Phó CT Quách Quang Đông: Những con số ấn tượng về tăng trưởng trong công nghiệp nói chung và công nghiệp chế biến, chế tạo nói riêng trong 11 tháng của năm 2025 là kết quả đạt được từ nỗ lực của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, thể hiện ở một số phương diện cơ bản sau:

Một là, các nỗ lực về ngoại giao, đàm phán thương mại quốc tế, tìm kiếm các thị trường xuất khẩu tiềm năng thông qua các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, kết hợp với các giải pháp đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả trong bối cảnh thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ có tác động trực tiếp đến các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Nhờ đó, mặc dù chịu ảnh hường từ mức thuế quan đối ứng của Mỹ, trong 11 tháng năm 2025, xuất siêu sang Mỹ vẫn tăng 27,5% so với cùng kỳ năm trước; và kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tăng 16,1% so với cùng kỳ.

Hai là, hiệu quả từ các biện pháp hỗ trợ của Chính phủ đối với việc khắc phục hậu quả sau thiên tai, các chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ trong giải ngân vốn đầu tư công, triển khai các dự án trọng điểm, qua đó tạo hiệu ứng lan tỏa thúc đẩy phục hồi tăng trưởng sản xuất nội địa.

Ba là, những nỗ lực kích cầu tiêu dùng trong nước. Tính chung 11 tháng năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,1% so với cùng kỳ năm trước, điều này phản ánh hiệu quả của tiêu dùng nội địa đối với sản xuất công nghiệp.

Bốn là, kết quả thu hút, giải ngân vốn FDI khả quan giúp tăng thêm năng lực cho sản xuất trong nước.

Và cuối cùng, đó là năng lực của các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp trong nước, được cải thiện nhờ tác động tổng hợp từ các chính sách hỗ trợ của Chính phủ và niềm tin được củng cố nhờ môi trường kinh tế vĩ mô trong nước ổn định, xu hướng phục hồi của thị trường thế giới cũng như vị thế quốc tế của Việt Nam ngày càng được nâng cao (cụ thể, nước ta đã nâng cấp quan hệ với 10 nước có vai trò, vị trí chiến lược tại các khu vực trên thế giới; đã nâng cấp 13 đối tác chiến lược toàn diện).

PV. Việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công với khối lượng lớn trong năm 2025 (qua 11 tháng) đã góp phần vào tăng trưởng sản xuất công nghiệp như thế nào?

Phó CT Quách Quang Đông: Trước hết, có thể thấy, đầu tư công tác động đến phát triển công nghiệp theo nhiều cách khác nhau, như: Tác động gia tăng tổng cầu của thị trường, tạo động lực dẫn dắt đầu tư tư nhân trong toàn xã hội – trong đó có đầu tư công nghiệp. Các dự án đầu tư công tập trung chủ yếu vào các dự án hạ tầng, qua đó, việc giải ngân vốn đầu tư công liên tục tăng cao đồng nghĩa với việc hệ thống hạ tầng phục vụ cho sản xuất, lưu thông hàng hóa ngày càng được hoàn thiện, tạo thuận lợi cho các hoạt động của doanh nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp tự tin hơn khi đầu tư vào các hoạt động sản xuất. Cơ sở hạ tầng hoàn thiện cũng sẽ thúc đẩy nhu cầu lưu thông hàng hóa lớn hơn, trực tiếp tạo sức cầu cho các ngành sản xuất hàng hóa.

Bên cạnh đó, các dự án đầu tư công lớn trong lĩnh vực hạ tầng như đường cao tốc, năng lượng… còn là thị trường tiềm năng rất lớn cho một số ngành công nghiệp như sắt thép, vật liệu xây dựng, cơ khí chế tạo… Hệ thống đường cao tốc Bắc – Nam đang dần được hoàn thiện cũng sẽ là động lực thúc đẩy mạnh mẽ ngành sản xuất phương tiện vận tải (như ô tô…).

Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước đang gặp nhiều khó khăn, thì cùng với những nỗ lực tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, việc Chính phủ chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án đầu tư công lớn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc tạo động lực mới cho sản xuất công nghiệp.

PV. Từ thực tế hoạt động sản xuất công nghiệp năm 2025, đâu là bài học rút ra cho năm 2026, khi mục tiêu tăng trưởng năm 2026 phải đạt từ 10% trở lên?

Phó CT Quách Quang Đông: Vâng, chúng ta có thể rút ra một số bài học thực tiễn: Thứ nhất, do tăng trưởng kinh tế nói chung và tăng trưởng sản xuất công nghiệp nói riêng của Việt Nam vẫn phụ thuộc rất lớn vào xuất khẩu – đặc biệt là các thị trường lớn như Mỹ, vì vậy, việc bảo đảm các quan hệ đối ngoại, thương mại quốc tế để duy trì thị trường xuất khẩu ổn định cho các ngành sản xuất chủ lực – đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ áp thuế đối ứng lên hàng hóa của nhiều quốc gia, gây bất ổn thương mại toàn cầu. Bên cạnh việc duy trì các thị trường xuất khẩu truyền thống, cũng cần tận dụng các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới để khai phá những thị trường mới nổi, nhất là với những thị trường có triển vọng tăng trưởng cao.

Thứ hai, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô có vai trò rất lớn trong việc thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững của các ngành sản xuất. Công nghiệp có đặc thù cần nguồn vốn lớn, thời gian quay vòng vốn dài, tỷ suất lợi nhuận chưa hấp dẫn như một số ngành kinh tế khác, vì vậy cần tránh các biến động lớn trong kinh tế vĩ mô để có thể ổn định và phát triển.

Thứ ba, cần có thêm các dự án quy mô lớn, hiệu quả trong các lĩnh vực năng lượng, khai khoáng, hạ tầng, công nghiệp nền tảng (từ nguồn vốn đầu tư công hoặc đầu tư tư nhân)… để tạo động lực mới cho phát triển sản xuất công nghiệp, từ đó mới có thể đáp ứng mục tiêu tăng trưởng 10% trở lên trong giai đoạn tới.

Thứ tư, cần có các chính sách ưu đãi, hỗ trợ phù hợp cho các doanh nghiệp – đặc biệt là các chính sách hợp lý về thuế, tín dụng, đất đai… để giúp các doanh nghiệp có nguồn lực đủ lớn phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

PV. Vậy đâu là những nhóm giải pháp quan trọng được Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương tập trung triển khai trong năm 2026 nhằm đạt mục tiêu cao nhất góp phần vào tăng trưởng, thưa ông?

Phó CT Quách Quang Đông: Theo tôi, Cục Công nghiệp cần tập trung đẩy mạnh 3 nhóm giải pháp để góp phần hướng tới mục tiêu tăng trưởng từ 10% trở lên, cụ thể:

Thứ nhất, tập trung công tác tham mưu hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, chiến lược phát triển một số ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, ưu tiên (trong đó có việc nghiên cứu xây dựng Luật về phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm; các văn bản quy phạm pháp luật, đề án phát triển công nghiệp chế tạo cho ngành điện lực, công nghiệp đường sắt…) làm cơ sở cho các nguồn lực tăng trưởng mới trong các ngành công nghiệp trong ngắn hạn cũng như trong dài hạn.

Thứ 2, tiếp tục chủ động triển khai hiệu quả các chính sách, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy đưa vào vận hành các dự án sản xuất công nghiệp mới nhằm phục vụ cho xuất khẩu và tiêu dùng trong nước, tạo thêm năng lực cho phát triển sản xuất và nguồn hàng cho xuất khẩu.

Thứ 3, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp tục tận dụng cơ hội từ các dự án đầu tư công lớn; Có cơ chế, chính sách khuyến khích việc tăng cường mua sắm hàng hóa sản xuất trong nước, hạn chế tối đa việc sử dụng sản phẩm và nguyên liệu nhập khẩu mà trong nước đã sản xuất được; Đẩy mạnh tìm kiếm các thị trường mới cho các ngành hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, da-giày, điện tử...

PV. Xin trân trọng cảm ơn ông!