Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra bước ngoặt mạnh mẽ trong quá trình chuyển đổi số, mở ra nhiều cơ hội phát triển cho kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, cùng với đó, AI cũng đang làm thay đổi căn bản cục diện an ninh mạng, khi các cuộc tấn công ngày càng gia tăng về quy mô, tốc độ và mức độ tinh vi. Trước bối cảnh này, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng không còn là lựa chọn, mà đã trở thành vấn đề sống còn đối với mỗi quốc gia. Trong đó, việc hoàn thiện tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về AI và an toàn thông tin- an ninh mạng trở nên cấp thiết.
Theo Trung tâm An toàn thông tin VNPT, trong nửa đầu năm 2025, tình hình an ninh mạng tại Việt Nam diễn biến nghiêm trọng hơn so với năm 2024. Cụ thể, có tới 155 triệu bản ghi dữ liệu bị rò rỉ và 4,5 triệu tài khoản bị lộ lọt, chiếm 12,6% tổng số toàn cầu, tăng 21,4% so với cùng kỳ năm trước. Còn theo Báo cáo tình hình nguy cơ an toàn thông tin tại Việt Nam quý III năm 2025 do Công ty An ninh mạng Viettel công bố, không gian mạng Việt Nam tiếp tục ghi nhận nhiều nguy cơ đáng lo ngại. Gần 6,5 triệu tài khoản cá nhân bị đánh cắp, gần 4.000 tên miền lừa đảo được phát hiện, hơn 547.000 cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán- DDoS được ghi nhận, trong đó đáng chú ý là nhiều cuộc tấn công được thực hiện với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo.
Trước thực tế này, các chuyên gia cho rằng, việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trí tuệ nhân tạo và an toàn thông tin – an ninh mạng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhằm chuẩn hóa các yêu cầu kỹ thuật, quy trình bảo vệ, giám sát, ứng phó và kiểm định an ninh mạng.
Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, thời gian qua, đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng và ban hành nhiều tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) liên quan đến AI. Tiêu biểu như TCVN 14365:2025 về tổng quan các phương pháp tính toán cho hệ thống trí tuệ nhân tạo; TCVN ISO/IEC 42001:2025 về hệ thống quản lý trí tuệ nhân tạo; hay TCVN 14364:2025 về khung cho hệ thống trí tuệ nhân tạo sử dụng học máy. Đặc biệt, bộ tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 14423:2025 “An ninh mạng - Yêu cầu đối với hệ thống thông tin quan trọng” được đánh giá là bộ tiêu chuẩn kỹ thuật đầu tiên của Việt Nam quy định một cách chi tiết, toàn diện các yêu cầu bảo đảm an ninh mạng đối với hệ thống thông tin của cơ quan nhà nước và các hệ thống trọng yếu liên quan đến an ninh quốc gia. Ông Vũ Ngọc Sơn- Trưởng ban Nghiên cứu, tư vấn phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nhận định: "Chúng ta đã hợp nhất được khái niệm an toàn thông tin và an ninh mạng. Trong đó, an ninh mạng bao trùm lên an toàn thông tin, giúp thuận lợi hơn cho việc triển khai các quy chuẩn, tiêu chuẩn, đặc biệt là việc ứng dụng Luật An ninh mạng vào thực tiễn, nhất là đối với các doanh nghiệp và tổ chức tại Việt Nam."
Theo đánh giá của các chuyên gia, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật này đóng vai trò như nền tảng pháp lý - kỹ thuật quan trọng, bảo đảm các lĩnh vực công nghệ mới phát triển an toàn, đồng bộ và bền vững. Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia - Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và trên cơ sở Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ xác định 11 nhóm công nghệ chiến lược, yêu cầu cấp thiết hiện nay là phải sớm xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho các lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là những công nghệ mới nổi có tác động lan tỏa lớn tới phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với trí tuệ nhân tạo và an toàn thông tin - an ninh mạng, nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cũng đã được xây dựng và ban hành cho các nhóm công nghệ chiến lược khác như đô thị thông minh, công nghệ blockchain, nền tảng dữ liệu và dữ liệu mở…
Cũng theo các chuyên gia, để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong giai đoạn mới, Việt Nam cần dựa trên động lực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong tiến trình đó, việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho các lĩnh vực công nghệ chiến lược như AI, an ninh mạng, blockchain... chính là nền tảng then chốt, góp phần bảo đảm quá trình ứng dụng công nghệ mới diễn ra an toàn, đồng bộ, tạo cơ sở để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và nền kinh tế phát triển bền vững. Thứ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh: “Luật Tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9, khóa XV đều đưa ra một triết lý rất rõ ràng: tiêu chuẩn là định hướng phát triển của quốc gia để thúc đẩy năng suất, chất lượng và đổi mới sáng tạo. Còn quy chuẩn là hàng rào bảo vệ quốc gia, bảo vệ sức khỏe, an ninh- an toàn và chủ quyền quốc gia.”
Bình luận