Hội thảo được tổ chức nhân kỷ niệm 76 năm Ngày truyền thống vẻ vang của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (1949-2025), kỷ niệm 76 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm, dự Lễ khai giảng khóa 2 của Trường Đảng và ghi vào trang đầu cuốn Sổ vàng của Nhà trường những ý kiến chỉ đạo mang ý nghĩa hết sức sâu sắc.

Dự và chủ trì Hội thảo có các đồng chí: GS,TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; GS,TS Tạ Ngọc Tấn, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS,TS Dương  Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; TS Nguyễn Văn Đoàn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia. Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo: Vụ Lý luận, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Viện Khoa học tổ chức, cán bộ, Ban Tổ chức Trung ương; Bảo tàng Cách mạng Việt Nam; Bảo tàng Hồ Chí Minh; Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch; Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; Hội Di sản Văn hóa Thăng Long Hà Nội; Bảo tàng Đại tướng Nguyễn Chí Thanh; đại diện lãnh đạo các đơn vị của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; thân nhân các đồng chí lãnh đạo, lão thành cách mạng; các đại biểu, các chuyên gia, nhà khoa học.

Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, GS,TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết: Cách đây gần 76 năm, tháng 9/1949, Trường Nguyễn Ái Quốc vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và dự Lễ khai giảng Lớp lý luận dài hạn, khóa II. Người đã ghi vào cuốn “Sổ vàng” của Trường lời Huấn thị: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự Ðoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự Tổ quốc và nhân loại. Muốn đạt mục đích, thì phải: cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư.

Trong cuốn Sổ vàng, cùng với lời Huấn thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh là những lời chỉ dẫn - bút tích của 28 đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các vị khách quốc tế như: Tổng Bí thư Trường Chinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, đồng chí Nguyễn Lương Bằng, đồng chí Hoàng Quốc Việt, đồng chí Đào Duy Kỳ…. gửi tới các thế hệ cán bộ, giảng viên Trường Nguyễn Ái Quốc, nay là Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh về công tác huấn luyện, đào tạo cán bộ. Những lời di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và các vị khách quốc tế trong cuốn Sổ vàng đã đặt nền móng tư tưởng và định hướng phát triển lâu dài cho Trường Đảng Trung ương – nơi đào tạo nguồn nhân lực chính trị chất lượng cao cho đất nước. Đó là kim chỉ nam trong quá trình xây dựng và phát triển của Trường, GS,TS Nguyễn Xuân Thắng khẳng định.

Với 72 trang lưu giữ bút tích của 29 vị lãnh đạo, lão thành cách mạng của Việt Nam, nội dung của Sổ vàng đề cập đến những vấn đề cơ bản như: Khẳng định vị trí, tầm quan trọng, mang tầm chiến lược của Trường Đảng trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cách mạng cho Đảng và Nhà nước; là “trung tâm đào tạo cán bộ lãnh đạo và quản lý trung cao cấp của Đảng, Nhà nước”, giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đưa ra những yêu cầu của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, với những phẩm chất: Có lập trường giai cấp vững vàng, có đạo đức cách mạng trong sáng, có năng lực tổ chức và lãnh đạo thực tiễn, trung thành tuyệt đối với lý tưởng của Đảng. Chỉ rõ phương châm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là phát triển lý luận gắn liền với thực tiễn cách mạng Việt Nam, trong đó, tập trung nghiên cứu, vận dụng và phát triển sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin phù hợp với điều kiện thực tiễn. Trên cơ sở tổng kết thực tiễn, rút ra bài học kinh nghiệm phục vụ công tác lãnh đạo và quản lý; đồng thời, tiếp tục bổ sung, phát triển lý luận để phù hợp với sự phát triển của cách mạng Việt Nam. Đưa ra phương thức học tập và rèn luyện của đội ngũ cán bộ trong quá trình học tập tại Trường Đảng, đó là: Tự học và rèn luyện tư tưởng, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống để trở thành người cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”; coi đây là yếu tố quan trọng để hình thành đội ngũ cán bộ ưu tú. Trong đó, đặc biệt lưu ý đến việc giữ gìn đạo đức, phẩm chất cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội. Đối với việc xây dựng tổ chức nhà trường, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo của Đảng, Nhà nước chỉ rõ: Chú trọng xây dựng nhà trường về mặt tổ chức, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, nội dung đào tạo phù hợp với yêu cầu cách mạng trong từng giai đoạn lịch sử. Bảo đảm tính cách mạng, khoa học và dân tộc trong giảng dạy và học tập.

GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh:

“Thông qua hội thảo để lấy ý kiến rộng rãi, nhất là ý kiến của các nhà khoa học, rồi thân nhân các gia đình tiền bối tiêu biểu. Trên cơ sở như vậy chúng ta sẽ tiếp tục đánh giá, xác minh thông tin hiện vật, bút tích, bút danh của các đồng chí lãnh mạng, tiền bối tiêu biểu và các vị khách quốc tế với những giá trị nguyên gốc, độc bản có tuổi đời 75 năm năm qua gắn bó với lịch sự. Trên cơ sở đó thì tiếp tục sưu tầm tư liệu, hiện vật, lịch sử cách mạng, rồi chúng ta đi đến thống nhất và công bố kết quả của cuốn Sổ vàng Trường Nguyễn Ái Quốc, để xem xét cuốn sổ vàng này có thể được công nhận là bảo vật quốc gia hay không".

Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được hơn 30 bản báo cáo, tham luận của các nhà khoa học đến từ các cơ quan ban, bộ, ngành Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các cơ quan nghiên cứu và của các nhà khoa học.

Tại Hội thảo, tham luận của các đại biểu tập trung làm sáng tỏ nguồn gốc, nội dung, tính nguyên gốc, độc bản và quá trình lưu giữ, bảo quản, phát huy giá trị của “Sổ vàng Trường Nguyễn Ái Quốc (1949-1950)”; khẳng định “Sổ vàng Trường Nguyễn Ái Quốc (1949-1950)” là nguồn sử liệu quý giá, chân thực về công tác huấn luyện, đào tạo cán bộ của Đảng ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Theo các tham luận, Sổ vàng là tư liệu chứa đựng những vấn đề lý luận của Đảng ta về cuộc kháng chiến chống thực dân xâm lược, về công tác cán bộ và đào tạo cán bộ thông qua ý kiến của những đồng chí lãnh đạo giữ trọng trách cao nhất lúc đó, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Nhận định về giá trị đặc biệt của lời di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước viết trong Sổ vàng, các tham luận khẳng định Sổ vàng có giá trị đặc biệt về lịch sử, tư tưởng, lý luận, văn hóa, giáo dục... là sử liệu gốc phục vụ cho công tác nghiên cứu toàn diện về công tác huấn luyện, đào tạo cán bộ của Đảng; là tài sản quý báu của Đảng và cách mạng Việt Nam, của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Với độ lùi thời gian, Sổ vàng càng có ý nghĩa về tầm nhìn chiến lược cho tương lai của sự nghiệp cách mạng đào tạo, “huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”.

Các ý kiến và tham luận tại Hội thảo đều đồng nhất khẳng định hiện vật “Sổ vàng trường Nguyễn Ái Quốc (1949 -1950)” hiện lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia là bản nguyên gốc, độc bản mang những giá trị đặc biệt về tư tưởng, lịch sử, văn hóa, giáo dục. Có thể nói, đây không chỉ là một nguồn sử liệu quan trọng mà còn là tư liệu nguyên gốc quý hiếm trong công tác nghiên cứu, tìm những các dữ liệu khoa học để xây dựng hồ sơ pháp lý và thực hiện quy trình về việc đề nghị công nhận hiện vật “Sổ vàng trường Nguyễn Ái Quốc (1949 -1950)” là Bảo vật quốc gia theo quy định của Luật Di sản văn hóa và các văn bản pháp quy; đồng thời đề xuất nhiều giải pháp khả thi để lưu giữ, bảo quản và phát huy giá trị của hiện vật. Nhà sử học Dương Trung Quốc phân tích:

“Đánh giá hiện vật này để chúng ta hướng tới xác định đó là hiện vật, bảo vật quốc gia. Theo quy định của Luật Di sản thì bảo vật quốc gia có 3 cái tiêu chí rất quan trọng: Thứ nhất là độc bản; Thứ hai là độc đáo; và Thứ 3 là đặc biệt. Báo cáo của bộ phận quản lý vận đã thể hiện một quá trình hết sức nghiêm túc mà may mắn bản thân tôi có điều kiện để theo dõi. Vì thế mà có thể nói rằng, hiện vật được xác định vị trí của nó bằng chính thế hệ những người làm ra nó. Riêng  chuyện đó chúng ta có thể xác nhận được bộ phận nào, cái giá trị của hiện vật này"

Sổ vàng là một phần không thể thiếu của lịch sử hình thành, phát triển của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, góp phần vào việc làm rõ những trang sử vẻ vang của Học viện - trung tâm quốc gia đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý trung, cao cấp của Đảng và hệ thống chính trị; nghiên cứu, cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Với bút tích bằng tiếng Pháp của những chiến sĩ cộng sản quốc tế đến với cách mạng Việt Nam trong những thời khắc còn gay go, gian khó, chấp nhận cả tù đày, khủng bố của chính quyền thực dân đế quốc, nội dung và những giá trị của Sổ vàng đã vượt qua giới hạn của một quốc gia để vươn mình ra thế giới.

Qua ý kiến phát biểu của các chuyên gia, nhà khoa học và phát biểu ý kiến cảm nhận của thân nhân các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước khi tiếp cận với những trang viết trong cuốn “Sổ vàng Trường Nguyễn Ái Quốc” đều cho rằng: Sổ vàng có giá trị đặc biệt về lịch sử, tư tưởng, lý luận, văn hóa, giáo dục, là sử liệu gốc phục vụ cho công tác nghiên cứu toàn diện về công tác huấn luyện, đào tạo cán bộ của Đảng. Với độ lùi thời gian, Sổ vàng càng có ý nghĩa về tầm nhìn chiến lược cho tương lai của sự nghiệp cách mạng đào tạo, “huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”.

Hà Nam-VOV1