GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng chủ trì hội nghị. Đại diện lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an – cơ quan tham gia Ban Điều hành thực hiện Đề án; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo các tổ chức chính trị – xã hội; đại diện các cơ sở giáo dục, đào tạo trên địa bàn Hà Nội dự hội nghị.

Hội nghị được tổ chức trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang tích cực chuẩn bị cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; đồng thời, vị thế và uy tín quốc tế của Việt Nam tiếp tục được củng cố và nâng cao, thể hiện ngày càng rõ nét vai trò, trách nhiệm và đóng góp chủ động, tích cực của Việt Nam đối với hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới, trong đó có lĩnh vực quyền con người (Việt Nam đã trúng cử thành viên Hội đồng Nhân quyền của Liên hợp quốc 2 khoá liên tiếp – Khoá 2023-2025; 2026-2028). Đây cũng là dịp quan trọng để nhìn lại chặng đường 8 năm triển khai một nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, lâu dài, vừa mang tính lý luận, vừa mang tính thực tiễn sâu sắc đối với sự nghiệp giáo dục, phát triển con người và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Hội nghị nhằm tổng kết, đánh giá một cách toàn diện những kết quả đạt được, những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Quyết định số 1309, ngày 05/9/2017 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án đưa nội dung quyền con người vào chương trình giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân và Chỉ thị số 34, ngày 21/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường thực hiện Đề án; qua đó làm cơ sở đề xuất phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp triển khai trong giai đoạn tiếp theo.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Quyền con người là giá trị phổ quát của nhân loại, đồng thời là thành quả của lịch sử đấu tranh cách mạng, là bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta đã kiên trì xây dựng và bảo vệ. Nhận thức sâu sắc điều đó, Đảng và Nhà nước ta đã sớm quan tâm, chỉ đạo việc đưa quyền con người vào giáo dục, thể hiện qua Chỉ thị số 12 của Ban Bí thư (năm 1992), Chỉ thị số 44 của Ban Bí thư (năm 2010) và đặc biệt là Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án 1309 vào năm 2017.

Việc tổ chức Hội nghị tổng kết Đề án 1309 không chỉ là một nhiệm vụ chuyên môn, mà là một hoạt động chính trị - tư tưởng có ý nghĩa rất thiết thực, góp phần tổng kết thực tiễn, bổ sung lý luận, hoàn thiện các luận cứ khoa học và thực tiễn, phục vụ trực tiếp cho việc xây dựng Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển con người, giáo dục – đào tạo, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền con người thông qua giáo dục.

“Nhìn lại chặng đường 8 năm triển khai thực hiện Đề án 1309 chúng ta có thể khẳng định được là việc Đề án được triển khai rất bài bản, nghiêm túc và đạt nhiều kết quả nổi bật. Quan trọng đầu tiên chính là việc thay đổi nhận thức. Và thực tế nhận thức của toàn xã hội về quyền con người đã có những bước thay đổi căn bản và rất tích cực. Quyền con người hay là nhân quyền bây giờ không còn xa lạ, trở thành nội dung chính thống khoa học rất phổ biến trong nhà trường, trong giáo dục phổ thông, giáo dục đại học, sau đại học, giáo dục đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo quản lý từ trung ương đến cơ sở”.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã nghe Báo cáo tổng kết 08 năm triển khai thực hiện Đề án do PGS.TS Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh – trưởng Ban điều hành Đề án 1309 trình bày.

Ý kiến của đại diện các bộ, ngành tham gia Ban điều hành Đề án thảo luận tại hội nghị làm rõ sâu sắc một số vấn đề cốt lõi như: Đánh giá thực chất, khách quan và toàn diện những kết quả đạt được của Đề án 1309; làm rõ tác động của giáo dục quyền con người đối với sự phát triển con người, sự ổn định và tiến bộ xã hội; trên cơ sở đó, kịp thời ghi nhận, biểu dương và khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong quá trình tổ chức thực hiện Đề án. Phân tích khách quan những nguyên nhân dẫn đến các hạn chế, vướng mắc, chậm trễ trong một số khâu, qua đó rút ra bài học kinh nghiệm từ những mô hình hay, cách làm hiệu quả. Nhận diện và tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, cơ chế phối hợp, nguồn lực, con người, phương pháp tổ chức thực hiện. Đề xuất các giải pháp mang tính đột phá, nhằm đưa giáo dục quyền con người đi vào chiều sâu, thực chất và bền vững hơn, đặc biệt là sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị về công tác quyền con người trong kỷ nguyên mới. Xác lập tầm nhìn chiến lược sau năm 2025, chuẩn bị triển khai các quan điểm mới về quyền con người trong Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, gắn chặt với việc tổ chức thực hiện hiệu quả Chỉ thị mới của Ban Bí thư Trung ương Đảng về công tác quyền con người trong kỷ nguyên mới, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước tương xứng với vị thế, tầm vóc và khát vọng phát triển của dân tộc.

Thượng tướng Nguyễn Văn Gấu, Thứ trưởng Bộ Quốc Phòng nêu ý kiến:

“Để nâng cao hơn nữa nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, các lực lượng về giáo dục quyền con người, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, để mỗi công dân Việt Nam có điều kiện phát huy cao nhất khả năng của mình, đóng góp cho sự nghiệp phát triển chung của đất nước trước hết phải nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành…. Đối với Bộ Quốc phòng chúng tôi sẽ tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ toàn quân về vai trò của quyền con người trong bối cảnh hội nhập quốc tế, luôn coi hoạt động tuyên truyền, giáo dục quyền con người là trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi cá nhân trong toàn quân”.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng nhấn mạnh: Con người luôn là trung tâm của sự phát triển. Lịch sử phát triển của nhân loại là lịch sử của quá trình không ngừng đấu tranh nhằm bảo vệ, tôn trọng và thúc đẩy các quyền và phẩm giá vốn có của con người.

Đối với Việt Nam, quyền con người không phải là khái niệm xa lạ hay giá trị du nhập từ bên ngoài, mà là khát vọng xuyên suốt trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Ngay trong Tuyên ngôn Độc lập năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích dẫn những chân lý phổ quát về quyền con người để khẳng định quyền thiêng liêng của dân tộc Việt Nam. Tư tưởng “độc lập cho dân tộc, tự do cho Nhân dân, ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành” chính là cách tiếp cận nhân văn, sâu sắc và rất Việt Nam về quyền con người.

Kế thừa và phát triển tư tưởng đó, trong suốt gần 40 năm đổi mới, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm lấy con người là trung tâm, là chủ thể, mục tiêu, động lực và nguồn lực của sự phát triển; kiên định mục tiêu phát triển kinh tế gắn với tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng nêu rõ: Việc đưa nội dung quyền con người vào chương trình giáo dục quốc dân không chỉ là một nhiệm vụ chuyên môn của ngành giáo dục, mà còn là một lựa chọn chiến lược, thể hiện rõ cam kết chính trị của Việt Nam trong xây dựng nền giáo dục nhân văn, hướng tới phát triển con người toàn diện. Giáo dục quyền con người là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, trách nhiệm và đồng thuận cao.

 Những kết quả đạt được trong 8 năm qua là nền tảng quan trọng để chúng ta tiếp tục triển khai nhiệm vụ này một cách bài bản, hiệu quả hơn trong thời gian tới. Năm 2026, đất nước bước sang giai đoạn phát triển mới, công tác giáo dục quyền con người phải chuyển từ xây dựng nền tảng sang phát triển chiều sâu và lan tỏa toàn diện.

“Cần phải thống nhất nhận thức, giáo dục quyền con người là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, lâu dài, thực chất không phải việc làm phong trào. Phải thấm sâu vào mọi hoạt động giáo dục và văn hóa học đường, từng bước hướng tới xây dựng văn hoá nhân quyền trong môi trường học đường. Ngay sau khi Ban Bí thư ban hành Chỉ thị mới về công tác quyền con người trong kỷ nguyên phát triển mới, đề nghị Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, chủ trì, phối hợp với các bộ có liên quan xây dựng Đề án giáo dục quyền con người, giai đoạn 2026–2030, tầm nhìn đến năm 2045; bảo đảm gắn kết chặt chẽ với việc tổng kết 40 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH năm 1991, tổng kết thực tiễn thi hành Hiến pháp năm 2013, đồng thời phục vụ thiết thực cho việc chuẩn bị kỷ niệm 100 năm Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam”.

Kết quả của Hội nghị là căn cứ quan trọng để tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định việc xây dựng và triển khai Đề án giáo dục quyền con người trong giai đoạn tiếp theo, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, xây dựng con người Việt Nam toàn diện và hội nhập quốc tế trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

Hà Nam-VOV1