Theo báo cáo của Bộ tư pháp, tính đến ngày 31/7, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ đã ban hành 188 văn bản hướng dẫn thi hành luật, trong đó 124 văn bản được ban hành đảm bảo có hiệu lực đồng thời với luật, nghị quyết, còn lại 59 văn bản nợ chưa ban hành. Bộ Tư pháp cũng đã kiểm tra 1.177 văn bản, phát hiện 133 văn bản cần xem xét tính pháp lý và 83 văn bản có quy định trái pháp luật đã được xử lý. Mặc dù công tác xây dựng pháp luật có nhiều nỗ lực nhưng thi hành pháp luật vẫn còn hạn chế và là khâu yếu.
Nhận định nguyên nhân, tiến sỹ Nguyễn Thị Minh Phương, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp cho rằng: việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tổ chức theo dõi, thi hành pháp luật còn rất khiêm tốn. Hiệu quả trong việc phản ứng chính sách chưa đạt được như kỳ vọng. Trong đó, yêu cầu, đòi hỏi trong xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật ngày càng cao. Trong việc ban hành văn bản quy định chi tiết, tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy phạm vẫn chưa được khắc phục triệt để. Từ thực tế đó, đề nghị tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tổ chức thi hành pháp luật.
Bộ Tư pháp kiến nghị, cần tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 206 của Quốc hội, tháo gỡ cơ bản điểm nghẽn pháp luật trong năm 2025; hoàn thiện thể chế, chính sách trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, sớm ban hành các cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong tổ chức thi hành pháp luật. Cùng với đó là bổ sung quy định trách nhiệm gắn với chế tài cụ thể cho các cơ quan, cá nhân trong phối hợp cung cấp thông tin và xử lý kết quả theo dõi thi hành pháp luật; đổi mới công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật, thường xuyên đánh giá hiệu quả của pháp luật sau ban hành thông qua kiểm tra trọng tâm, trọng điểm và các hoạt động điều tra, khảo sát.
Đồng tình với việc phải gắn thi hành pháp luật với công tác xây dựng pháp luật, các quy định được ban hành phải đảm bảo khả thi, dễ hiểu, thống nhất, phù hợp với yêu cầu của cuộc sống, ông Nguyễn Duy Tiến, Vụ trưởng Vụ Pháp luật và Tư pháp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội nêu câu chuyện từ thực tiễn giám sát và nhận định: Khi chúng tôi tham gia Đoàn giám sát có rất nhiều các đồng chí địa phương phụ trách công tác quản lý đất đai có hỏi chúng tôi là một thửa đất được tách ra làm 20 thửa nhỏ, đã được cấp giấy chứng nhận cho cả thửa lớn thì việc chia 20 thửa đất đó có phải xử lý câu chuyện liên quan đăng ký không… Cái đấy là ví dụ rất đơn giản. Như vậy, ở đây là lỗi quy định chưa rõ hay hướng dẫn tác nghiệp của cơ quan đất đai quản lý chưa rõ hay bản thân những người thực thi dẫn đến câu chuyện dự án ách mấy năm trời không triển khai được? Để công tác thi hành pháp luật hiệu quả, bản thân những người tổ chức, thi hành pháp luật phải thông, phải tỏ trước, vì thế cần truyền thông chính sách ngay từ quá trình xây dựng.
Các đại biểu cũng cho rằng, bên cạnh việc tăng cường chuyển đổi số trong công tác thi hành pháp luật, xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, giải pháp quan trọng là đầu tư chi phí thỏa đáng, quan tâm chế độ chính sách cho người làm công tác thi hành pháp luật, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là cán bộ cấp xã trong bối cảnh tăng cường phân cấp, phân quyền và vận hành chính quyền 2 cấp. Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó giám đốc Sở tư pháp tỉnh Đắc Lắc nêu ý kiến: về cơ bản công chức cấp xã hiện nay bố trí mới. Để tổ chức thi hành pháp luật đối với các lĩnh vực liên quan phải quan tâm đào tạo, bồi dưỡng và đầu tư nguồn lực khác để hỗ trợ trong công tác tổ chức thi hành pháp luật.
Tại hội thảo, ông Stefan Samse, Trưởng Đại diện lâm thời Viện KAS của Đức tại Việt Nam khẳng định những năm gần đây Việt Nam đã có tiến bộ rõ rệt trong việc tăng cường pháp quyền. Hiến pháp 2013 cùng các quy định pháp luật liên quan đã thể hiện rất rõ tầm quan trọng ngày càng cao của việc thực thi pháp luật tại Việt Nam. Chia sẻ kinh nghiệm của Đức trong thi hành pháp luật, ông Stefan Samse cho biết: hệ thống pháp luật của Đức được xây dựng trên các nguyên tắc cơ bản của pháp quyền, tất cả các cơ quan nhà nước đều phải tuân thủ pháp luật và công lý; quy trình giám sát được thực hiện ở tất cả các cấp từ Quốc hội Liên bang đến các tiểu bang, các tòa án độc lập đóng vai trò then chốt, cho phép công dân khiếu nại bất kỳ hành động nào không phù hợp với luật pháp. Một hệ thống kiểm soát chất lượng là chìa khóa để đảm bảo không một cơ quan, cá nhân nào được ủy quyền có thể vi phạm pháp luật./.
Bình luận