Nghiên cứu triển khai từ tháng 6 đến 12/2025, dựa trên Khung chỉ số mức độ sẵn sàng tự chăm sóc sức khỏe (CSSK) của Liên đoàn Chăm sóc sức khỏe toàn cầu. Gồm 4 yếu tố then chốt và 14 chỉ số thành phần.
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng, thực hiện tại 4 địa phương gồm Phú Thọ, Bắc Ninh, TP. Huế và An Giang. Dữ liệu thu thập từ 5 cuộc phỏng vấn sâu với nhà hoạch định chính sách, 28 cuộc thảo luận nhóm với nhà quản lý, cán bộ y tế và người dân; cùng khảo sát định lượng với 171 cán bộ y tế và 418 người tiêu dùng.
Kết quả cho thấy Việt Nam đạt 3,04 điểm trên thang 4 điểm, xếp sau Singapore, Úc và Đức trong số 10 quốc gia được so sánh. Điểm số của 4 yếu tố then chốt gồm: Sự ủng hộ và chấp nhận của các bên liên quan (2,79 điểm); Trao quyền cho bệnh nhân và người tiêu dùng (3,06 điểm); Chính sách y tế về tự CSSK (3,05 điểm); Môi trường pháp lý (3,26 điểm).
Trong 14 chỉ số thành phần, có 9 chỉ số đạt từ 3 điểm trở lên, cho thấy mức độ sẵn sàng tương đối tốt nhưng chưa đồng đều.
Ở nhóm "Sự ủng hộ và chấp nhận của các bên liên quan", chỉ số "Nhân viên y tế tin tưởng và ủng hộ tự CSSK" đạt 3,03 điểm; 73,1% cán bộ y tế cho biết thường xuyên tư vấn người bệnh tự CSSK. Trong khi đó, chỉ số "Người dân tin tưởng và ủng hộ tự CSSK" chỉ đạt 2,38 điểm, cho thấy người dân vẫn chưa thật sự yên tâm, mặc dù họ sẵn sàng tự sử dụng thuốc không kê đơn để điều trị các bệnh nhẹ như ho, cảm cúm và tự rèn luyện để nâng cao thể lực.
Nhóm "Trao quyền cho bệnh nhân và người tiêu dùng" đạt 3,06 điểm, trong đó chỉ số "Tự xét nghiệm" đạt 3,36 điểm. Ngược lại, khả năng tiếp cận dữ liệu sức khỏe cá nhân (2,69 điểm) và công cụ số hỗ trợ tự CSSK (2,91 điểm) - mới ở mức trung bình.
“Môi trường pháp lý" là nhóm chỉ số có điểm cao nhất (3,26 điểm). Việc tiếp cận và phân phối sản phẩm tự CSSK đạt 3,75 điểm, song cũng cho thấy tiềm ẩn rủi ro về chất lượng sản phẩm thông qua các kênh phân phối trực tuyến. Chỉ số "Quảng cáo và giá" đạt 2,72 điểm do Việt Nam áp dụng quy định quảng cáo chặt chẽ đối với dược phẩm.
Mặc dù mức độ sẵn sàng về tự CSSK của Việt Nam đang ở mức khá tốt so với khu vực, nhưng kết quả nghiên cứu cho thấy, cần tiếp tục nâng cao nhận thức cho người dân, đồng thời tăng cường năng lực tư vấn của cán bộ y tế và cải thiện khả năng tiếp cận thông tin chính thống.
Từ kết quả nghiên cứu, các đại biểu đề xuất thời gian cần đẩy mạnh truyền thông chính thống về tự CSSK; triển khai nhanh hồ sơ sức khỏe điện tử tích hợp VneID, giúp người dân thuận tiện hơn trong việc tự tra cứu lịch sử khám chữa bệnh, xét nghiệm, thuốc; Thúc đẩy áp dụng nhãn điện tử cho thuốc, đặc biệt là thuốc không kê đơn nhằm tăng cường tiếp cận thông tin về thuốc; Thí điểm các mô hình tự chăm sóc sức khoẻ tại cộng đồng làm cơ sở xây dựng Chiến lược/Kế hoạch quốc gia về tự CSSK.
TS. Nguyễn Khánh Phương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế) cho rằng: “Còn nhiều dư địa cần được khai thác thông qua truyền thông chính thống, tư vấn y tế và các giải pháp hỗ trợ người dân tiếp cận thông tin tự CSSK an toàn. Đây là thời điểm phù hợp để từng bước hình thành các mô hình và định hướng quốc gia về tự CSSK”.
Còn TS. Dược Valentina Belcheva - Tổng Giám đốc Opella Việt Nam và Campuchia chia sẻ:“Nghiên cứu này là một bước tiến quan trọng, lần đầu tiên giúp chúng ta hiểu rõ hơn nhu cầu và rào cản của người dân trong hành trình tự CSSK. Là tập đoàn toàn cầu tiên phong trong lĩnh vực tự CSSK, Opella tự hào đồng hành cùng cơ quan quản lý trong việc giới thiệu và triển khai khung nghiên cứu này tại Việt Nam, đồng thời cam kết tiếp tục thúc đẩy tự CSSK thông qua nâng cao nhận thức người tiêu dùng, phân phối sản phẩm chất lượng và quảng bá sản phẩm có trách nhiệm, để sức khỏe thật sự nằm trong tay mỗi người dân Việt Nam”.
Bình luận