Hội thảo có sự tham dự của các giáo sư, phó giáo sư, nhà khoa học, chuyên gia lý luận, nhà quản lý và giảng viên đến từ nhiều cơ quan nghiên cứu, đào tạo trong cả nước.
Phát biểu khai mạc và đề dẫn hội thảo, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương cho rằng: Mỗi quốc gia có những điều kiện, có bối cảnh khác nhau, nên phương thức xây dựng chủ nghĩa xã hội có những nét đặc thù nhất định.
“Chủ nghĩa xã hội Việt Nam là kết quả của quá trình vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, được xây dựng trên nền tảng truyền thống lịch sử văn hóa dân tộc, đồng thời tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại, văn minh nhân loại; sự kết hợp hài hòa giữa tính khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin, tính nhân văn sâu sắc của tư tưởng Hồ Chí Minh và các giá trị văn hóa phương Đông. Các giá trị của Việt Nam đã làm nên con đường Chủ nghĩa xã hội Việt Nam, vừa mang tầm vóc thời đại vừa đượm hồn cốt dân tộc và các giá trị văn hóa phương Đông. Chủ nghĩa xã hội Việt Nam với những đặc trưng phương Đông, tạo dựng trên cơ sở của 3 yếu tố cơ bản là: Tiền đề lịch sử văn hóa dân tộc, chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và sự vận dụng sáng tạo của Đảng ta"
Hội thảo đã nhận được 40 tham luận của các nhà khoa học, chuyên gia lý luận, nhà quản lý và giảng viên. Diễn ra trong không khí khoa học nghiêm túc, sôi nổi và giàu tính học thuật, Hội thảo hướng tới mục tiêu làm rõ nền tảng lý luận và cơ sở thực tiễn của chủ nghĩa xã hội Việt Nam trong bối cảnh mới; phân tích sự giao thoa giữa các giá trị phổ quát của chủ nghĩa xã hội với các giá trị truyền thống phương Đông; nhận diện những yếu tố tạo nên bản sắc riêng của mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam. Trên cơ sở đó, các tham luận và ý kiến thảo luận đã gợi mở những định hướng quan trọng phục vụ công tác xây dựng và hoàn thiện dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.
Các ý kiến tại Hội thảo thống nhất khẳng định giá trị bền vững của chủ nghĩa xã hội khoa học do Mác và Ăngghen sáng lập, được Lênin phát triển và hiện thực hóa. Đồng thời, các đại biểu nhấn mạnh yêu cầu bổ sung, phát triển lý luận trong bối cảnh thế giới biến đổi sâu sắc, nhất là từ các bài học thực tiễn của những mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực trong thế kỷ XX. Nhiều tham luận đi sâu phân tích sự kết hợp hài hòa giữa chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với truyền thống lịch sử – văn hóa dân tộc và điều kiện thực tiễn Việt Nam. Qua đó, hình thành mô hình chủ nghĩa xã hội mang đậm bản sắc phương Đông.
Hội thảo đã nhận diện rõ các giá trị phương Đông được chuyển hóa vào mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam như: Tinh thần cộng đồng và nguyên tắc “dân làm gốc”, trọng hòa hợp – ổn định – bền vững, đề cao nhân văn – đạo lý, kết hợp pháp trị với đức trị và xây dựng đồng thuận xã hội. Những giá trị này tương tác hài hòa với các yếu tố hiện đại của mô hình phát triển, đặc biệt là mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Các đại biểu cũng đề xuất nhiều định hướng nghiên cứu quan trọng, trong đó có việc xây dựng khung đối sánh giữa giá trị phổ quát và giá trị đặc thù Việt Nam; cơ chế tiếp thu và nội địa hóa tinh hoa nhân loại; giải pháp lan tỏa giá trị ra quốc tế; và yêu cầu hoàn thiện mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam theo hướng vừa có tính lý luận sâu sắc vừa có khả năng vận hành hiệu quả trong thực tiễn.
PGS.TS Trần Minh Trưởng, nguyên Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) tham luận với chủ đề “Bản sắc phương Đông trong phát triển bền vững” cho rằng:
“Các quần thể dân cư thành cộng đồng dân cư, chính vì đó hình thành làng xã. Trong làng xã thì đặt ra hay là xây dựng các quy ước, các quy định về chuẩn mực (sinh hoạt, đạo đức, phong tục, tập quán) người ta thường gọi là Hương ước. Tuy mỗi làng xã có những cái riêng nhưng mang đặc điểm chung của cộng đồng dân cư canh tác nông nghiệp. Cụ thể như tính cố kết cộng đồng. Làm nông nghiệp thì phải làm đê, thủy lợi cho nên phải cố kết với nhau, một mình không làm được. Đồng thời chống thiên tai, bão lũ cho nên phải đồng tâm hiệp lực và chính môi trường sống đặt ra yêu cầu cố kết và trở thành tinh thần đoàn kết. Từ đó tạo nên sức mạnh vật chất và tinh thần vô cùng to lớn- đó là một trong những nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững. nếu chúng ta nghiên cứu có thể vận dụng trong bối cảnh mới"
Những kết quả thu được từ hội thảo là nguồn tư liệu khoa học quý báu, đóng góp thiết thực cho công tác tổng kết lý luận và quá trình chuẩn bị văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Hà Nam-VOV1
Bình luận