Sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch ở một số địa phương đã và đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng về môi trường, như ô nhiễm, suy giảm đa dạng sinh học, cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Trước thực trạng đó, phát triển du lịch xanh, xây dựng “điểm đến xanh” - những địa điểm du lịch thân thiện với môi trường, bảo tồn thiên nhiên, văn hóa, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Du lịch xanh là loại hình du lịch phát triển theo hướng giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, góp phần bảo vệ đa dạng sinh học, sử dụng năng lượng tái tạo và phát huy các giá trị di sản thiên nhiên, văn hóa. Các sản phẩm du lịch được xây dựng theo tiêu chí thân thiện với môi trường.
Theo ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, trong bối cảnh toàn cầu đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và cạn kiệt tài nguyên, ngành du lịch buộc phải chuyển mình. Nhiều năm nay, du lịch Việt Nam đã xác định phát triển du lịch xanh là mục tiêu hàng đầu. “Từ năm 2018 - 2019, Hiệp hội đã vận động doanh nghiệp du lịch chung tay bảo vệ môi trường, giảm rác thải nhựa. Sau đại dịch Covid-19, chúng tôi tiếp tục xây dựng và ban hành Bộ tiêu chí Du lịch xanh (VITA GREEN), nhằm cung cấp công cụ thực tiễn, rõ ràng cho các doanh nghiệp và điểm đến du lịch trên cả nước", ông Bình chia sẻ.
Nhìn lại năm 2024, theo Phó Trưởng đại diện Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam Patrick Haverman, ngành du lịch Việt Nam đã thực sự trở thành một động lực kinh tế lớn mạnh khi đón hơn 17,5 triệu lượt khách quốc tế và 110 triệu lượt khách nội địa.
Doanh thu từ du lịch đạt đến con số ấn tượng: 840 nghìn tỷ đồng. Sự phục hồi và chuyển đổi năng động này cho thấy tiềm năng phát triển của ngành.
Phó Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam Patrick Haverman nhấn mạnh: “Việt Nam đã tiến thêm một bước quan trọng khi tập trung vào việc hiện thực hóa các điểm đến xanh trên khắp đất nước. Trọng tâm của sự tăng trưởng này không chỉ về số lượng mà còn phải bảo đảm toàn ngành du lịch phát triển xanh, bền vững, thân thiện với môi trường và mang lại lợi ích cho tất cả mọi người”.
Theo đó, những tác động tích cực từ ngành du lịch đã lan tỏa sâu rộng, tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, thúc đẩy kinh tế địa phương đi lên và thổi bừng sức sống cho các cộng đồng doanh nghiệp, người dân trên khắp cả nước.
Ngoài ra, UNDP còn khuyến khích du khách ưu tiên các lựa chọn di chuyển thân thiện với môi trường không chỉ làm sâu sắc trải nghiệm của họ mà còn trực tiếp góp phần vào bầu không khí trong lành hơn và hướng tới các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam. Dự án thí điểm tại tỉnh Phú Yên và TP Huế, với việc ra mắt gần đây các trạm “Check-in và chia sẻ giao thông xanh” ở Tuy Hòa và Hòn Yến, là một bước đi cụ thể, hiện thực hóa định hướng này.
Để hướng tới du lịch xanh, Tổng Thư ký Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Quốc Trí cho rằng cần tập trung vào bốn trụ cột chính: quy hoạch xanh, quản lý điểm đến hiệu quả, du lịch không rác thải nhựa và carbon thấp, du lịch bền vững dựa vào thiên nhiên.
GS.TS.NGND. Nguyễn Văn Đính, Viện trưởng Viện Kinh tế du lịch, nhấn mạnh, chuyển đổi xanh cần bắt đầu từ việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm về du lịch bền vững. Du khách cần được giáo dục để ưu tiên những trải nghiệm gần gũi thiên nhiên, hạn chế du lịch đường dài bằng đường hàng không. Các cơ sở lưu trú nên hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần, tiết kiệm năng lượng, nước và sử dụng năng lượng tái tạo. Ngoài ra, việc bảo vệ hệ sinh thái và tránh khai thác quá mức tài nguyên là yêu cầu cấp thiết.
Tại tọa đàm, các chuyên gia cũng nhận định, du lịch xanh là thách thức, nhưng cũng là cơ hội để ngành Du lịch Việt Nam chuyển mình.
Theo ông Phùng Quang Thắng, Phó Chủ tịch thường trực Chi hội Lữ hành Việt Nam, hiện nay sản phẩm du lịch xanh còn khó tiếp cận thị trường đại chúng do giá thành cao, thiếu sức cạnh tranh và chưa được truyền thông rõ ràng. Trong khi đó, các doanh nghiệp xanh chưa được hưởng ưu đãi cụ thể về thuế, tín dụng hay đấu thầu. Nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp nhiều vướng mắc trong tiếp cận vốn và công nghệ, khiến quá trình chuyển đổi còn chậm. Đây là những bất cập cần được giải quyết trong thời gian tới.
Hiệp hội Du lịch Việt Nam thông tin, trong năm 2025 sẽ có 75% các đơn vị thành viên của hiệp hội được nâng cao nhận thức về tác hại của rác thải nhựa và tầm quan trọng của việc giảm thiểu rác thải nhựa; 50% các đơn vị thành viên của Hiệp hội Du lịch Việt Nam ban hành hướng dẫn/kế hoạch giảm thiểu rác thải nhựa hoặc lồng ghép nội dung giảm thiểu rác thải nhựa trong các quy chế/kế hoạch hoạt động.
Đến năm 2030, 100% các thành viên Hiệp hội du lịch Việt Nam không sử dụng túi ni lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần; 100% các đơn vị thành viên của Hiệp hội Du lịch Việt Nam ban hành hướng dẫn/kế hoạch giảm thiểu rác thải nhựa hoặc lồng ghép nội dung giảm thiểu rác thải nhựa trong các quy chế/kế hoạch hoạt động.
Bình luận