Theo các chuyên gia, đầu tư xanh giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, từ đó mở rộng cơ hội xuất khẩu và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Việc đầu tư vào công nghệ xanh và chuyển đổi số không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là một giải pháp tối ưu để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm chi phí sản xuất và xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực. Tiến sĩ Trần Tuấn Anh, đồng sáng lập và CEO của Solano Energy cho rằng, hiện nay chưa có chính sách, chưa có chế tài để yêu cầu doanh nghiệp phải dùng năng lượng xanh, giảm dấu chân các-bon. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đã nhận thức rõ về trách nhiệm của mình và đang tích cực chuyển đổi sản xuất theo hướng xanh, sạch. Nhiều doanh nghiệp khác đã có kế hoạch đầu tư vào công nghệ xanh cho phát triển sản xuất bền vững. Để quá trình chuyển đổi diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn, các doanh nghiệp cần được hỗ trợ về nguồn lực, đặc biệt là các chính sách ưu đãi về tài chính. Tiến sĩ Trần Tuấn Anh nói:
"Vấn đề chính vẫn là nguồn vốn để có thể triển khai được dự án. Nếu bài toán tài chính xanh được giải quyết một cách triệt để hơn ở góc độ rộng hơn cho nền kinh tế, tôi hy vọng sẽ tạo động lực cho doanh nghiệp khác, họ thấy dễ làm. Đối với các doanh nghiệp có mong muốn sử dụng năng lượng xanh thì khá dễ vì công nghệ lắp đặt mất khoảng 1 tuần đối với hệ thống lớn, hoặc 1 ngày với hệ thống nhỏ. Do đó, vấn đề nguồn vốn đầu tư mới là chính".
Việc thành lập Quỹ Đầu tư Xanh Quốc gia tại Việt Nam sẽ tạo niềm tin cho các thành phần kinh tế trong quá trình chuyển đổi xanh, đặc biệt là khối kinh tế tư nhân vốn đã được khẳng định là “một động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế. Hơn nữa, việc thành lập Quỹ Đầu tư Xanh Quốc gia sẽ đóng vai trò như một công cụ chính sách cốt lõi, điều hướng dòng vốn vào các lĩnh vực chiến lược và chia sẻ rủi ro tài chính với khu vực tư nhân. Hiện nay, nguồn vốn đầu tư xanh tại Việt Nam vẫn chưa đạt quy mô cần thiết và thiếu sự phối hợp chặt chẽ để tạo bước ngoặt cho tài chính xanh, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi xanh quốc gia. Phần lớn các khoản đầu tư xanh hiện tại đến từ tín dụng xanh và các tổ chức tài chính phát triển như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Đức, Hà Lan hoặc Nhật Bản. Tuy nhiên, những khoản đầu tư độc lập và rải rác này chưa đủ để tạo hiệu ứng lan tỏa và thu hút vốn từ khu vực tư nhân tham gia sâu rộng. Trong nước, Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường mỗi năm chỉ giải ngân khoảng 25-30 triệu USD, tập trung xử lý ô nhiễm công nghiệp, chưa có chức năng góp vốn cổ phần hay chia sẻ rủi ro tài chính.
Để đạt Net Zero vào năm 2025, Việt Nam cần một nền tảng tài chính mới với cách tiếp cận đa lĩnh vực và một nền tảng pháp lý vững chắc để có thể điều phối chiến lược và kích hoạt thị trường vốn xanh. Khác với các quỹ hiện hữu chỉ tập trung vào khắc phục ô nhiễm, Quỹ Đầu tư Xanh Quốc gia phải đóng vai trò như một công cụ chính sách cốt lõi, vừa hỗ trợ tài chính, vừa điều hướng dòng vốn vào các lĩnh vực chiến lược như năng lượng tái tạo, giao thông xanh, lâm nghiệp bền vững và nông nghiệp carbon thấp. Đây không chỉ là một nhu cầu cấp thiết mà còn là điều kiện tiên quyết để Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng xanh dài hạn, thúc đẩy phát triển bền vững và ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu. Ông Bùi Ngọc Hải- Phó trưởng ban Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng mong muốn có nguồn hỗ trợ từ các quỹ đầu tư xanh để thành phố chuyển đổi Khu Công nghiệp truyền thống sang Khu công nghiệp sinh thái:
"Rất cần nguồn hỗ trợ, thứ nhất là từ các quỹ đầu tư xanh để cho các doanh nghiệp sinh thái, các khu công nghiệp sinh thái, hỗ trợ để họ có thể vay được từ nguồn quỹ này, thứ 2 là kêu gọi ngân hàng tăng nguồn tín dụng xanh cho doanh nghiệp chuyển đổi sang sinh thái. Cái nữa là cần một đội ngũ nhân lực chất lượng cao đánh giá kiểm kê phát thải nhà kính, đnahs giá giảm phát thải cacbon như thế nào để đạt chứng chỉ ở VN mà còn đạt chứng chỉ quốc tế".
Trong bối cảnh các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản đang siết chặt quy định về sản phẩm xanh, việc đẩy mạnh đầu tư xanh sẽ giúp Việt Nam không bị loại khỏi chuỗi giá trị toàn cầu. Đây không chỉ là lựa chọn đúng đắn về môi trường, mà còn là bước đi thông minh để nâng cao vị thế cạnh tranh quốc gia trong dài hạn. Theo TS. Đinh Việt Hoà, Chủ tịch Hiệp hội Khởi nghiệp Quốc gia, Quỹ Đầu tư Xanh Quốc gia sẽ mở ra động lực tăng trưởng xanh cho nhiều doanh nghiệp mới, nhà sáng lập hơn trong thời gian tới.
"Chúng ta cần bảo vệ môi trường, bảo vệ đất nước của chúng ta. Chính vì vậy khi mà cơ hội phát triển kinh tế xã hội thì cũng có một ngành phát triển rất mạnh mẽ, đó là phát triển những doanh nghiệp xanh, phát triển những ngành kinh tế xanh, từ đó sẽ được thúc đẩy một cách mạnh mẽ. Hiệp hội Khởi nghiệp Quốc gia với vai trò, tôn chỉ là tổ chức thúc đẩy cho tinh thần khởi nghiệp cũng như những nhà sáng lập Việt nam, sẽ hướng tới một đất nước nhiều doanh nghiệp hơn, nhiều nhà sáng lập doanh nghiệp tạo việc làm cho xã hội, của cải vật chất cho xã hội, đồng thời cũng bảo vệ đất nước, bảo vệ môi trường xanh cho thế giới của chúng ta".
Trước yêu cầu cấp bách của quá trình chuyển đổi xanh, hi vọng các ngành, lĩnh vực, doanh nghiệp và người dân cùng tham gia kinh tế tuần hoàn, cùng phát triển xanh để tăng thu nhập bền vững, khôi phục hồi hệ sinh thái, phát triển nguồn vốn tự nhiên./.
Bình luận