Bỏ qua nhiều lời mời làm việc hấp dẫn tại nước ngoài, TS. Bùi Duy Hiếu quyết định trở về Việt Nam làm việc sau 3 năm làm nghiên cứu tại Pháp. Hiện anh đang là Trưởng phòng Nghiên cứu AI và IoT tại Viện Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội, nghiên cứu mạnh về trí tuệ nhân tạo (AI), vi mạch bán dẫn và các thiết bị internet kết nối vạn vật (IoT). Theo TS. Bùi Duy Hiếu, để thu hút nhân lực trình độ cao về nước, thì chế độ tiền lương chưa phải là tất cả, mà quan trọng hơn đó là môi trường để nhà khoa học làm việc và nghiên cứu:
“Chúng ta muốn thu hút những người có kinh nghiệm về thì không chỉ là tạo điều kiện cho họ mà phải có cơ sở tạo điều kiện để họ xây dựng những nhóm nghiên cứu của mình, từ đó đưa ra các định hướng nghiên cứu mới, theo kịp với các hướng nghiên cứu trên thế giới”.
Môi trường nghiên cứu cởi mở, năng động với trang thiết bị cơ sở vật chất phục vụ công tác nghiên cứu được đầu tư tới ngưỡng, cùng với các cơ chế, chính sách khuyến khích, thúc đẩy nhà khoa học sáng tạo tự do khám phá… đó không chỉ là mong mỏi của riêng Tiến sĩ Bùi Duy Hiếu mà là mong muốn chung của cộng đồng khoa học Việt Nam, như chia sẻ của Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Văn Xiêm, Trường Đại học Công nghệ Đại học Quốc gia Hà Nội:
"Với các nhà khoa học thì cái yếu tố họ rất quan tâm đầu tiên, đó là sự minh bạch, minh bạch về quan hệ đối tác, quan hệ làm việc, minh bạch về các tiêu chí đánh giá… ; các chế độ chính sách cho họ cũng là một yếu tố mà thu hút giữ chân những người có năng lực".
GS.TSKH Ngô Việt Trung- nguyên Viện trưởng Viện Toán học (Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam) cho rằng, để thu hút chuyên gia khoa học, công nghệ giỏi, cần có cơ chế chính sách đột phá và đặc thù, để những người trẻ say mê làm khoa học, không phải lo nghĩ “cơm-áo-gạo-tiền”, toàn tâm toàn ý cho nghiên cứu và đóng góp cho đất nước. “Phải làm sao để những người say mê làm khoa học, sống được, an tâm làm việc để đóng góp cho đất nước”.
Để phát triển nhân lực chất lượng cao, trọng dụng nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh, có cơ chế chính sách hấp dẫn để thu hút học sinh, sinh viên giỏi theo học các lĩnh vực toán học, vật lý, sinh học, hóa học, kỹ thuật và công nghệ then chốt. Cùng với đó, ban hành cơ chế đặc thù nhằm thu hút, trọng dụng, giữ chân các nhà khoa học đầu ngành, các chuyên gia, tổng công trình sư… Nhằm thể chế hóa những định hướng trong Nghị quyết 57, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 179 quy định chính sách thu hút, trọng dụng người có tài năng vào làm việc tại khu vực công. Và mới đây nhất là Nghị định số 249 quy định cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Nghị định quy định rõ các nhóm đối tượng được áp dụng, bao gồm: Cá nhân là người Việt Nam định cư ở nước ngoài và người nước ngoài đáp ứng tiêu chí chuyên gia theo nghị định, được đề cử, ứng cử, lựa chọn làm chuyên gia; các cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội ở Trung ương và địa phương, lực lượng vũ trang, doanh nghiệp được giao chủ trì thực hiện chương trình, nhiệm vụ, dự án khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân khác có liên quan.
Về một số chính sách đãi ngộ cho đội ngũ chuyên gia theo Nghị định 249/2025, Luật sư Đào Nguyên Thuật, đoàn Luật sư thành phố Hà Nội thông tin:
"Về tiền lương được thỏa thuận trong hợp đồng lao động đối với chuyên gia bảo đảm tương xứng với nhiệm vụ được giao; tiền thưởng hằng năm sẽ do cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao chủ trì thực hiện chương trình, nhiệm vụ, dự án khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; chuyên gia sẽ được hỗ trợ ban đầu là một tháng lương ghi trong hợp đồng lao động để ổn định chỗ ở, di chuyển và mua sắm thiết bị thiết yếu; được hỗ trợ tiền thuê nhà, phương tiện đi lại hoặc cung cấp căn hộ phương tiện đi lại trong thời gian làm chuyên gia; được chi trả kinh phí đi nghiên cứu, trao đổi khoa học nước ngoài khi được cơ quan, tổ chức, đơn vị chủ trì chương trình, nhiệm vụ, dự án khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cử theo yêu cầu nhiệm vụ; được chăm sóc y tế nghỉ dưỡng và nghỉ phép trong năm, được cung cấp gói chăm sóc sức khỏe tự nguyện theo năm không quá 1 % tiền lương 1 năm ghi trong hợp đồng lao động. Về tôn vinh, khen thưởng thì chuyên gia sẽ được tôn vinh hoặc ghi nhận sự đóng góp của chuyên gia khi chính thức nhận nhiệm vụ tại Việt Nam và khi kết thúc và hoàn thành nhiệm vụ ghi trong hợp đồng lao động; được lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước gặp mặt biểu dương, nghe báo cáo kiến nghị đề xuất và được tham gia các diễn đàn trao đổi kinh nghiệm về khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số".
Nghị định số 249 về cơ chế chính sách cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyền đổi số, thêm một lần khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng cơ chế thu hút nhân tài, đặc biệt là chuyên gia trong các lĩnh vực khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, vốn được xem là động lực chủ yếu cho phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn mới./.
Bình luận