Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011. Hiện nước ta có gần 17 triệu người cao tuổi và dự báo đến năm 2036 sẽ trở thành quốc gia có dân số già; Người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm gần 21% dân số. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về chính sách an sinh, y tế, hưu trí và dịch vụ chăm sóc dài hạn, trong đó có dịch vụ dưỡng lão và chữa bệnh.
Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công, già hóa dân số là xu thế không thể đảo ngược. Cách ứng phó với tình trạng này sẽ quyết định tương lai đất nước. Nếu coi già hóa là gánh nặng, đất nước sẽ bị động, chậm chạp. Nhưng nếu coi đó là cơ hội để đổi mới chính sách, tái cơ cấu kinh tế, phát triển “kinh tế bạc” với các hoạt động dịch vụ phục vụ người cao tuổi, thì Việt Nam hoàn toàn có thể biến thách thức thành lợi thế cạnh tranh.
"Năm ngoái tôi có chuyến công tác ở Hàn Quốc. Tôi thấy họ chia sẻ rất nhiều về hệ quả, hệ lụy của việc ứng phó dân số già không kịp thời. Nhìn lại Việt Nam, tôi nhận thấy Việt Nam có tốc độ già hóa dân số rất nhanh, thậm chí nhanh nhất thế giới. Chúng ta chưa giàu đã già và về cơ bản chúng ta ứng phó với tình trạng này chậm và chưa đúng tầm. Kinh nghiệm của Hàn Quốc cho thấy, vì ứng phó chậm và chưa đủ mạnh nên hiện nay quốc gia này phải ban bố tình trạng khẩn cấp về dân số”- GS. TS Nguyễn Quốc Sửu chia sẻ.
Dân số già phần nào phản ánh tuổi thọ của người dân tăng lên. Hiện nay, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam ở mức cao trong khu vực, với 73,64 tuổi, nhưng số năm sống khoẻ lại thấp. Trung bình mỗi người phải sống chung với bệnh tật hơn 10 năm cuối của cuộc đời. Điều này tiêu tốn tiền của gia đình và Quỹ bảo hiểm y tế chi cho dịch vụ khám chữa bệnh. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trung Anh, Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho biết: Một nghiên cứu cho thấy, chi phí y tế cho người già gấp 7-10 lần người trẻ. Người cao tuổi sử dụng tới 50% tổng lượng thuốc chữa bệnh hiện nay.
“Có thể nói người Việt Nam chưa giàu đã già và phải sống chung với rất nhiều bệnh tật. Đối với những người trên 60 tuổi trung bình bị 2,6 bệnh/1 người và đối với những người trên 80 tuổi thì bình quân số bệnh tật phải mang là 6,9 bệnh, với các cơ quan nội tạng đã suy yếu, sự yếu thế trong xã hội, với thu nhập còn thấp, chế độ an sinh xã hội chưa tốt thì người cao tuổi gặp rất nhiều khó khăn trong chăm sóc và điều trị, nhất là trong giai đoạn rất già và cuối đời… ”- PGS.TS Nguyễn Trung Anh thông tin.
Hiện nay, nhiều người cao tuổi, nhất là ở vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa vẫn có đời sống khó khăn, thiếu thốn dịch vụ về văn hóa và chăm sóc sức khỏe tại nhà. Từ thực tế này, Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam đã nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, cùng Bộ Y tế tham mưu với Chính phủ quy hoạch mạng lưới các cơ sở dịch vụ phục vụ người cao tuổi. Tiến sĩ Phan Văn Hùng, Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam cho rằng, tốc độ già hóa dân số nhanh đòi hỏi cần có chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển các lĩnh vực đặc thù như hệ thống nhà dưỡng lão, các trung tâm chăm sóc, nghỉ dưỡng người cao tuổi và cơ sở y tế lão khoa.
“Hội Người cao tuổi đã được Thủ tướng Chính phủ trực tiếp giao thí điểm 3 mô hìnhthí điểm chăm sóc người cao tuổi, trong đó có mô hình rất mới, chăm sóc người cao tuổi ban ngày, với sự hỗ trợ của Nhật Bản, đang phát huy hiệu quả. Mới đây, chúng tôi phối hợp với Bộ Y tế tổ chức hội thảo về nhân rộng mô hình dưỡng lão bán trú…”- TS Phan Văn Hùng cho biết.
Nhiều chuyên gia cho rằng, một quốc gia biết chăm sóc tốt người già là quốc gia có văn hóa, trách nhiệm và tầm nhìn xa. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội, Đại học Kinh tế Quốc dân, mô hình dưỡng lão bán trú ở Việt Nam hiện nay rất ít. Phát triển mô hình này có thể theo hướng nhà nước và nhân dân cùng làm. Cụ thể là dựa vào hệ thống y tế công lập tuyến cơ sở để thành lập thêm trung tâm chăm sóc người cao tuổi ban ngày. Bên cạnh đó, huy động các đơn vị tư nhân đầu tư xây dựng trung tâm dưỡng lão bán trú. Có thể cho các đơn vị này mượn hoặc thuê với giá thấp những trụ sở hành chính dôi dư sau sáp nhập, với cam kết giảm chi phí cho người cao tuổi sử dụng dịch vụ dưỡng lão bán trú.
Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị đã đề ra mục tiêu: Đến năm 2030, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đạt 75,5 tuổi, trong đó số năm sống khỏe mạnh phải đạt tối thiểu 68 năm. Đây là lần đầu tiên Nghị quyết của Đảng đề cập chỉ tiêu chất lượng cuộc sống của người già. Điều này cũng đòi hỏi cần có những chính sách mới, tiến tiến để đạt được mục tiêu vừa nêu, trong đó cần có những mô hình chăm sóc người cao tuổi phù hợp với nhu cầu thực tế./.
Văn Hải/VOV1
Bình luận