Trước thực tế này, nhiều kinh nghiệm đã được các chuyên gia, nhà quản lý Australia đưa ra để đồng hành với Việt Nam thúc đẩy bình đẳng giới trong khu vực công. Trong đó, đo lường là bước đi tiên quyết để kiến tạo thay đổi thông qua Bộ chỉ số Bình đẳng giới trong khu vực công.
Các nhà nghiên cứu đánh giá, Việt Nam là một trong những quốc gia đi đầu trong khu vực thể hiện rõ cam kết thúc đẩy sự tham gia và đại diện của phụ nữ trong lĩnh vực công, thông qua việc phê chuẩn nhiều công ước quốc tế quan trọng như: Công ước xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW), Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hoá, Công ước về quyền chính trị và dân sự, các công ước cốt lõi của ILO về bình đẳng, cùng với việc hưởng ứng Tuyên bố và Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh (1995)... Không chỉ dừng lại ở các cam kết quốc tế, quan điểm nhất quán của Việt Nam về thúc đẩy bình đẳng giới còn được thể chế hóa đầy đủ trong các Nghị quyết, Chiến lược, Hiến pháp và hệ thống pháp luật trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, tạo hành lang pháp lý cụ thể và đồng bộ nhằm tăng cường vai trò của phụ nữ trong bộ máy lãnh đạo, quản lý nhà nước.
Bên cạnh đó, hệ thống các cơ quan, tổ chức về bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ cũng từng bước được củng cố, góp phần triển khai hiệu quả các chính sách và mục tiêu thúc đẩy nữ giới tham gia vị trí lãnh đạo, quản lý trong khu vực công. Bà Nguyễn Thị Thu Hiền - Phó Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam khẳng định: “Bình đẳng giới trong khu vực công được xem là một nội dung then chốt, mang tính bao trùm khi liên quan trực tiếp đến việc xây dựng, hoạch định và tổ chức thực thi chính sách; qua đó, góp phần tạo nền tảng vững chắc cho việc thực hiện bình đẳng giới trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong đó, việc đảm bảo tỷ lệ nữ lãnh đạo, quản lý là một trong những tiêu chí nòng cốt đo lường khoảng cách giới toàn cầu được nhiều quốc gia quan tâm thực hiện”.
Tuy nhiên hiện nay, đại diện phụ nữ trong các vị trí quản lý, lãnh đạo trong khu vực công vẫn còn chưa tương xứng với số lượng và chất lượng lực lượng lao động nữ trong khu vực công; từ đó phần nào hạn chế sự phát triển của nền quản trị hiệu lực, hiệu quả mang tính công bằng. Nhiều rào cản tồn tại dai dẳng như định kiến giới, trách nhiệm chăm sóc không được trả lương, công việc gia đình, thiếu cơ hội tiếp cận thông tin và dữ liệu... Trước thực tế này, từ năm 2020, thông qua Chương trình Aus4Skills, Chính phủ Australia đã hỗ trợ Trung tâm Nghiên cứu Giới và Lãnh đạo nữ thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, phối hợp với Đại học New South Wales thực hiện báo cáo nghiên cứu: “Tăng cường cơ hội lãnh đạo cho nữ giới trong chính trị và hành chính công ở Việt Nam”. Báo cáo đã đưa ra khuyến nghị xây dựng một bộ chỉ số toàn diện để đo lường bình đẳng giới trong quy trình công tác cán bộ – bao gồm tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, luân chuyển, đánh giá và bổ nhiệm.
Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu gồm Trung tâm Nghiên cứu Giới và Quyền Phụ nữ (trước đây là Trung tâm Nghiên cứu Giới và Lãnh đạo nữ) thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Đại học Công nghệ Sydney, với sự đồng hành của Chính phủ Australia thông qua Trung tâm Việt - Úc (VAC), đã phát triển Bộ Chỉ số Bình đẳng giới trong khu vực công. Đại sứ Australia tại Việt Nam Gillian Bird nhấn mạnh: “Bộ chỉ số này có thể được xem là bước khởi đầu quan trọng nhằm tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình đối với cam kết của Việt Nam trong thúc đẩy vai trò lãnh đạo của phụ nữ và bình đẳng giới; đồng thời là nền tảng thiết yếu để Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu phát triển kinh tế đã đặt ra”.
Theo các chuyên gia Việt Nam và Australia, Bộ chỉ số này là công cụ đánh giá toàn diện về mức độ tham gia và vai trò lãnh đạo của phụ nữ trong khu vực công tại Việt Nam, đồng thời giúp xác định các rào cản và cơ hội thúc đẩy thay đổi chính sách. Việc vận dụng Bộ chỉ số bình đẳng giới trong khu vực công như một công cụ đổi mới sẽ giúp quản lý, giúp đo lường, giám sát, nâng cao trách nhiệm giải trình và hiệu quả thực thi cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam. Giai đoạn tới, sáng kiến sẽ tiếp tục bước sang Giai đoạn thí điểm, với sự đồng hành của Đại học Griffith và hỗ trợ từ Chính phủ Australia.
Theo đó, Bộ chỉ số sẽ được triển khai thí điểm tại 3 cơ quan Trung ương và một thành phố trực thuộc Trung ương để nghiên cứu mở rộng phạm vi thu thập dữ liệu. Theo Đại sứ Gillian Bird, những nỗ lực này thể hiện cam kết của Australia đồng hành cùng Việt Nam trong lĩnh vực bình đẳng giới: “Chính phủ Australia tự hào hỗ trợ các hoạt động hợp tác giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ sở nghiên cứu của Australia. Các hoạt động này là minh chứng cho thấy, Australia và Việt Nam đều đặc biệt quan tâm đến vấn đề bình đẳng giới, cam kết thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo, tăng cường trao quyền kinh tế cho phụ nữ và giải quyết các thách thức liên quan đến giới. Những nội dung này cũng đã được nêu bật trong Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa hai nước”.
Đại sứ Australia cũng nhấn mạnh, mục tiêu tăng cường con số các nhà lãnh đạo nữ sẽ không hề dễ dàng. Nhưng với những thành quả và quyết tâm đã đặt ra - từ mỗi cá nhân cho đến các cơ quan, bộ máy chính quyền cũng như cả nước, Việt Nam cùng sự đồng hành của các đối tác, trong đó có Australia sẽ sớm đạt các mục tiêu tham vọng đã đề ra./.
Bình luận