Trong suốt nhiều thập kỷ, phát thanh đã đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin, kết nối con người và định hình nhận thức xã hội. Dù công nghệ phát triển với sự bùng nổ của Internet, truyền hình và mạng xã hội, radio vẫn giữ vững vị trí đặc biệt trong đời sống của hàng triệu người trên thế giới. Từ những người tị nạn phải rời xa quê hương, đến những cư dân ở vùng sâu, vùng xa, radio vẫn là công cụ không thể thay thế, mang đến thông tin thiết yếu về thời sự, giáo dục, giải trí và thậm chí là sự sống còn. Câu chuyện của những người tị nạn Afghanistan – nhờ radio để kết nối với thế giới bên ngoài và quê hương họ ngay sau đây là một minh chứng cho điều này.
Đối với ông Bismillah Miyakhil, radio đã là người bạn đồng hành suốt hơn bốn thập kỷ qua. Trở về quá khứ, 44 năm trước, khi ông và gia đình buộc phải rời bỏ quê hương Afghanistan với chỉ bộ quần áo trên người, thứ đầu tiên ông mua khi đến trại tị nạn Kohak ở Pakistan không phải là thực phẩm hay quần áo, mà là một chiếc radio. "Radio giúp tôi kết nối với thế giới. Nếu không có nó, tôi chỉ có thể nằm trên giường cả ngày, chẳng có ai để trò chuyện, và chính radio là người bạn của tôi"
Ông Miyakhil có thói quen lắng nghe radio để cập nhật mọi diễn biến thời sự. Dù ngày nay, truyền hình và Internet đã khá phổ biến ở Afghanistan, nhưng khoảng một phần ba dân số vẫn phụ thuộc vào radio như nguồn tin tức và giáo dục chính. Ở tuổi 88, ông Miyakhil vẫn đều đặn dò sóng các đài quốc tế để theo dõi tình hình tại quê nhà Kabul. Ông nhớ rõ thời điểm Taliban tiến vào Kabul vào cuối những năm 1990: “Khi Taliban đến, chiến sự bùng nổ. Chúng tôi theo dõi từng bản tin về Kabul. Thung lũng phía đông bị phong tỏa, một chỉ huy Taliban bị giết. Xung quanh nổ ra giao tranh, và chúng tôi chỉ có thể nghe ngóng mọi thứ qua radio".
Việc được cập nhật tin tức từ quê hương giúp Miyakhil cảm thấy gắn kết và bớt cô lập hơn. Những thay đổi về truyền thông dưới chế độ Taliban có thể khiến radio một lần nữa trở thành phương tiện thông tin chủ đạo. Chính quyền Taliban đã áp đặt nhiều lệnh cấm lên báo chí và truyền thông, trong đó có việc cấm phát nhạc, chương trình giải trí, khiến các kênh truyền hình bị hạn chế đáng kể. Nếu những quy định này được thực thi trên toàn Afghanistan, radio có thể trở thành nguồn tin tức chính yếu của người dân.
Theo thống kê của Taliban, hiện vẫn còn khoảng 280 đài phát thanh địa phương hoạt động ở Afghanistan, trong đó có Dost Radio tại Jalalabad (Pakistan). Đài này cam kết tiếp tục phát sóng, nhưng đội ngũ vận hành thừa nhận rằng tình trạng kinh tế khó khăn đang khiến công việc của họ ngày càng chật vật. Anh Akkhunzada – biên tập viên chính của Dost Radio chia sẻ: "Khó khăn tài chính đang ảnh hưởng đến radio. Dù vậy, đài vẫn kiên trì hoạt động, nỗ lực truyền tải thông tin và nâng cao nhận thức cho cộng đồng, bất chấp nhiều thách thức".
Tại Pakistan, đối với những người Afghanistan tị nạn như ông Miyakhil, radio không chỉ là một phương tiện nghe tin tức mà còn là sợi dây kết nối duy nhất với thế giới bên ngoài. Ông nghe tin ít nhất ba đến bốn lần mỗi ngày, cập nhật tình hình Afghanistan cũng như các vấn đề có thể tác động đến người tị nạn ở Iran và Pakistan, như nguy cơ trục xuất hay nạn quấy rối. Gia đình ông, với hơn 60 thành viên bao gồm con cháu, vẫn phải sống trong cảnh tị nạn. Với họ, radio không chỉ là một thiết bị phát sóng – đó là nhịp cầu duy nhất giữ họ gắn kết với quê hương.
Bình luận