# Dưới tán rừng phòng hộ xanh mướt mát, anh Trần Như Hưởng ở thôn Phú Thứ (xa Ba Vì – TP Hà Nội) chia sẻ cách chăm sóc và hái tỉa búp cây đàn hương, loài cây đang đem lại hiệu quả và giá trị kinh tế cao cho người dân địa phương. Trước đây, anh Hưởng từng trồng nhiều loại cây ăn quả như cam, bưởi, ổi… trên đất rừng nhưng hiệu quả kinh tế không cao, hay bị mất mùa do dịch bệnh. Khoảng 3 năm gần đây, anh Hưởng quyết định chuyển hướng trồng thử nghiệm cây đàn hương dưới tán rừng với quy mô hơn 4 ha. Đến nay, hiệu quả kinh tế của cây đàn hương đem lại cho gia đình anh Hưởng là rất khả quan:
Băng: Trồng thấy rất hiệu quả, thu được cả lá, quả, lá cây chữa bệnh rất tốt, gần đây mình sử dụng cành lá nấu cao…
Thôn Phú Thứ nằm sát vùng đệm của Vườn quốc gia Ba Vì, nơi ranh giới giữa rừng tự nhiên và khu dân cư là không xa. Nhiều năm trước, cuộc sống của người dân nơi đây chủ yếu dựa vào nương rẫy, chăn thả gia súc tự do khiến rừng tự nhiên thường xuyên bị xâm lấn. Khi chính quyền địa phương cùng Ban quản lý Vườn quốc gia Ba Vì triển khai mô hình phát triển sinh kế gắn với bảo tồn rừng đã giúp người dân có nguồn thu nhập ổn định.
Ông Trần Đức Hoài – Trưởng thôn Phú Thứ (xã Ba Vì – TP Hà Nội) cho biết, từ khi triển khai mô hình kết nối sinh kế gắn với bảo tồn hệ sinh thái rừng vùng đệm VQG Ba Vì, nhận thức của người dân về bảo vệ và phát triển rừng đã thay đổi rõ rệt. Toàn thôn Phú Thứ hiện có hơn 60 hộ dân tham gia trồng cây bản địa, cây dược liệu và chăn nuôi sinh thái dưới tán rừng. Mỗi hộ đều ký cam kết không xâm phạm rừng đặc dụng, không chặt cây và không thả rông gia súc trong rừng tự nhiên. Ông Trần Đức Hoài nói:
Băng: Nếu phát triển cây này thì chắc chắn bà con sẽ giảm tải sự tác động vào rừng tự nhiên vì trộng cây đàn hương nhưng ở dưới nó là đa tầng cây để mình có thu nhập…
Để bảo vệ rừng bền vững, việc bảo tồn hệ sinh thái vắn với phát triển các mô hình sản xuất phù hợp điều kiện, đặc điểm văn hoá của người dân bản địa là hết sức quan trọng. VQG Ba Vì hiện có diện tích rừng đặc dụng hơn 10.000 ha, bao quanh là vùng đệm rộng hơn 7.000 ha, tập trung hàng nghìn hộ dân thuộc các xã Ba Vì, Tản Lĩnh, Yên Bài...
Những năm gần đây, VQG Ba Vì đã thay đổi cách tiếp cận từ “quản lý – cấm đoán” sang “đồng quản lý – chia sẻ lợi ích” để người dân phát triển kinh tế mà không xâm phạm đến rừng. Ban quản lý VQG đã phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành giao khoán rừng cho người dân quản lý và bảo vệ. Phối hợp ngành Khuyến nông hỗ trợ cây giống, hướng dẫn kỹ thuật trồng cây dược liệu, cây gỗ quý, đồng thời tạo điều kiện cho người dân tham gia vào các hoạt động du lịch, dịch vụ môi trường rừng.
Hiện nay, VQG Ba Vì đang tiến hành nhân rộng một số mô hình sản xuất như trồng sa nhân tím, ba kích, giảo cổ lam dưới tán rừng; phát triển mật ong rừng tự nhiên; kết nối với các doanh nghiệp du lịch để tiêu thụ nông sản địa phương…từ đó nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người sống ở vùng đệm. Ông Đỗ Thanh Hùng - Phó Giám đốc VQG Ba Vì cho biết, mục tiêu của VQG Ba Vì là xây dựng vùng đệm trở thành “vành đai sinh kế bền vững”, nơi người dân vừa là chủ thể phát triển kinh tế, vừa là lực lượng bảo vệ rừng tự nguyện:
Băng: Đối với các xã vùng đệm VQG thì chúng tôi cũng đã cung cấp con giống, cây giống…đây là mô hình thấy rất hiệu quả…
Để phát triển các mô hình kinh tế dưới tán rừng trong thời gian tới, VQG Ba Vì tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đẩy mạnh công tác đào tạo, tập huấn cho người dân về hoạt động quản lý rừng cộng đồng, nâng cao năng lực tổ nhóm; liên kết doanh nghiệp - người dân trong tiêu thụ sản phẩm bền vững./.
Bình luận