Được giao quản lý và bảo vệ khu vực biển miền Trung, một trong những vùng biển với điều kiện môi trường, khí hậu khắc nghiệt, thời tiết mưa bão diễn biến thất thường, cuộc sống mưu sinh của ngư dân luôn gặp khó khăn và tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro, bất trắc. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên biển, lực lượng Hải quân nói chung và Vùng 3 Hải quân nói riêng đã chứng kiến nhiều tấm gương ngư dân vượt khó, luôn bám biển, bám ngư trường, kịp thời cung cấp thông tin tình hình trên biển và cũng được biết có rất nhiều cảnh đời éo le của những ngư dân và gia đình của họ. Họ tiến ra biển và có khi trở về với thân thể không còn lành lặn; họ ra biển nhưng khi trở về tay trắng do mất hết tài sản; thậm chí có người mãi mãi nằm lại với biển sâu… để lại cha mẹ già, vợ góa và đàn con thơ dại (ước tính mỗi năm có hàng trăm tàu thuyền của ngư dân gặp nạn, hàng chục ngư dân chết, mất tích, thương tật trong quá trình khai thác thủy, hải sản trên biển). Qua khảo sát sơ bộ ghi nhận tại 7 tỉnh, thành phố hiện có trên 50 gia đình đặc biệt khó khăn với 62 cháu có cảnh đời rất đáng thương, các cháu đã không may mắn, không nơi nương tựa do cha, mẹ chết hoặc mất tích; hoặc bị thương tật trong quá trình làm ăn trên biển.

Trước thực tiễn đó, hoạt động “Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân” đã được triển khai, là một nội dung nhằm tiếp tục mở rộng, nâng cao hiệu quả thực hiện các mục tiêu Chương trình “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển”, phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Đây là việc làm cụ thể góp phần chia sẻ, khó khăn với hậu phương gia đình ngư dân trên các vùng biển, đảo; củng cố, tăng cường niềm tin, giúp ngư dân yên tâm vươn khơi bám biển khai thác hải sản gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Thể hiện tình cảm, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nói chung và Vùng 3 Hải quân nói riêng đối với ngư dân, đặc biệt là những gia đình ngư dân gặp hoàn cảnh khó khăn. Đây không chỉ là một hoạt động nhân văn mà còn mang ý nghĩa chiến lược sâu sắc, góp phần củng cố khối đại đoàn kết quân dân, tăng cường hiệu quả công tác dân vận; xây dựng thế trận lòng dân trên biển ngày càng vững chắc. 

Hoạt động này ra đời không chỉ mang tính nhân văn sâu sắc mà vừa có ý nghĩa chiến lược lâu dài. Theo đó, hoạt động nhằm hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với gia đình ngư dân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, nhất là những gia đình có ngư dân bị tử nạn, mất tích, bị thương khi đi biển. Hoạt động này đảm bảo các con ngư dân đang trong độ tuổi đi học không phải bỏ học giữa chừng, có điều kiện tiếp tục đến trường, được tiếp cận giáo dục, y tế và các điều kiện cần thiết khác, giúp các em có tương lai tươi sáng hơn, không bị thiệt thòi do hoàn cảnh gia đình. Góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước, giảm gánh nặng kinh tế cho các gia đình nghèo, góp phần vào công cuộc xóa đói giảm nghèo bền vững tại các địa phương ven biển.

Mặt khác, hoạt động này còn có ý nghĩa rất quan trọng trong củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, xây dựng mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa quân và dân, đặc biệt là nhân dân vùng biển, đảo. Khi cuộc sống của các ngư dân được quan tâm, hỗ trợ, họ sẽ vững tâm hơn trong hoạt động sản xuất trên biển, đồng thời tích cực phối hợp với các lực lượng chức năng trong công tác bảo vệ chủ quyền, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật trên biển. Đây là yếu tố then chốt tạo nên “thế trận lòng dân” vững chắc, góp phần trong bảo vệ chủ quyền biển đảo hiện nay. Bên cạnh đó, hoạt động ý nghĩa này góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp của người lính Cụ Hồ, khẳng định vai trò của quân đội trong công tác dân vận, làm ngời sáng thêm hình ảnh và phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ Hải quân” trong lòng Nhân dân.

Để hoạt động “Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân” đạt kết quả cao nhất và thực sự ý nghĩa, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh cùng cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Vùng 3 Hải quân đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng chương trình hoạt động một cách bài bản, khoa học; trong đó, chỉ đạo các đơn vị phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, các hội đoàn thể (Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên) tiến hành khảo sát, nắm bắt danh sách các gia đình ngư dân gặp hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, ưu tiên những gia đình có ngư dân bị tử nạn, mất tích, bị thương khi lao động trên biển để lại con cái nhỏ tuổi. Danh sách sau khi khảo sát được thẩm định kỹ lưỡng, công khai, minh bạch trước khi ra quyết định đỡ đầu. Sau khi thực hiện công bố quyết định đỡ đầu, các đơn vị có trách nhiệm hỗ trợ cả vật chất và tinh thần cho các em hàng tháng hoặc quý để phục vụ chi phí học tập (học phí, sách vở, đồ dùng học tập), ăn uống, sinh hoạt. Mức hỗ trợ có thể khác nhau tùy theo đơn vị và hoàn cảnh cụ thể của từng em nhưng tối thiểu 500.00đ/tháng. Ngoài ra, trong các dịp lễ, tết… các đơn vị đã chủ động tặng thêm sách vở, quần áo, xe đạp, máy tính, học bổng, thẻ bảo hiểm y tế… Cán bộ, chiến sĩ cũng thường xuyên thăm hỏi, động viên các em và gia đình. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tham quan đơn vị của Vùng 3, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao để các em có môi trường phát triển lành mạnh, được trải nghiệm và hòa nhập. Tổ chức các buổi học phụ đạo, hướng dẫn kỹ năng sống, định hướng nghề nghiệp cho các em. Các đơn vị cử cán bộ, đoàn viên thanh niên trực tiếp quan tâm, theo dõi sự tiến bộ của các em. Hỗ trợ pháp lý (khi cần thiết). Đồng thời vận động, kêu gọi sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân cùng chung tay góp sức, mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng hỗ trợ cho hoạt động. 

Sau một thời gian triển khai, hoạt động “Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân” đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Từ năm 2023 đến nay, Vùng 3 Hải quân đã công bố và trao quyết định nhận đỡ đầu 11 cháu là con ngư dân tại các tỉnh, thành phố (Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi) với số tiền hỗ trợ hơn 500 triệu đồng. Hầu hết các em đã được nhận đỡ đầu đều có cuộc sống ổn định, có điều kiện để tiếp tục việc học hành. Nhiều em từ nguy cơ bỏ học đã quay trở lại trường và đạt kết quả tốt trong học tập. Nhiều em đã trưởng thành, có công việc ổn định, trở thành công dân có ích cho xã hội. Hình ảnh người lính Cụ Hồ gần gũi, thân thiện, trách nhiệm và đầy nghĩa tình, được nhân dân tin yêu, quý mến. Ngư dân và nhân dân vùng biển ngày càng tin tưởng, gắn bó với Vùng 3 Hải quân, sẵn sàng chia sẻ thông tin, phối hợp trong công tác bảo vệ chủ quyền biển đảo được phân công.

Thời gian tới, để hoạt động này phát huy được hiệu quả và lan tỏa rộng rãi trong xã hội, giúp ngư dân yên tâm vươn khơi, bám biển, phát triển kinh tế gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc; trên cơ sở kết quả và kinh nghiệm đã đạt được, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân xác định tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai chương trình, hoạt động bằng nhiều giải pháp quyết liệt, đồng bộ. Trong đó, tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong quán triệt và thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị liên quan như Nghị quyết 36 của Trung ương về phát triển kinh tế biển; Chương trình “Hải quân làm điểm tựa cho ngư dân”; Hoạt động “Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân”. Các đơn vị cần cụ thể hóa chủ trương vào kế hoạch công tác thường xuyên, xác định rõ trách nhiệm từng cá nhân, bộ phận. Đặc biệt, các đơn vị trực tiếp nhận đỡ đầu cần quán triệt sâu sắc ý nghĩa, mục tiêu của chương trình.

Hai là, tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức hoạt động. Ngoài hỗ trợ tài chính, cần mở rộng sang các hình thức như: tổ chức tham quan đơn vị, giao lưu để khơi dậy tình yêu Tổ quốc, định hướng nghề nghiệp, trao học bổng cho các em có hoàn cảnh khó khăn, học giỏi. Việc đỡ đầu cần linh hoạt theo nhu cầu, hoàn cảnh thực tế của từng em, tránh làm hình thức, phong trào. Các đơn vị phối hợp với chính quyền, đoàn thể địa phương để rà soát, lựa chọn đúng đối tượng cần giúp đỡ, đồng thời duy trì kênh liên lạc thường xuyên để kịp thời hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn phát sinh trong quá trình thực hiện.

Ba là, kết hợp chặt chẽ hoạt động dân vận với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Vùng 3 Hải quân phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Các đơn vị tàu vừa thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát vùng biển, vừa bảo vệ hoạt động hợp pháp của ngư dân, hỗ trợ cứu nạn, cấp cứu, sửa chữa tàu cá... qua đó củng cố lòng tin, tạo chỗ dựa vững chắc để ngư dân yên tâm vươn khơi bám biển.

Bốn là, phát huy vai trò của ngư dân trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Cần quán triệt, thực hiện tốt các quy định của Chính phủ và Bộ Quốc phòng về huy động tàu thuyền dân sự tham gia bảo vệ vùng biển Tổ quốc. Chủ động phối hợp tổ chức huấn luyện, tập huấn kỹ năng liên lạc, ứng phó tình huống khẩn cấp, tìm kiếm cứu nạn cho ngư dân, dân quân tự vệ biển, để hình thành lực lượng quần chúng vững mạnh, sát cánh cùng bộ đội trong gìn giữ chủ quyền thiêng liêng.

Năm là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, lan tỏa giá trị nhân văn của chương trình. Cần phối hợp với báo chí xây dựng các phóng sự, tọa đàm, bài viết về những câu chuyện xúc động, tấm gương vượt khó, học giỏi của các em được đỡ đầu. Khai thác hiệu quả mạng xã hội, hoạt động văn hóa tại địa phương, trường học để truyền thông rộng rãi, góp phần huy động các nguồn lực xã hội cùng chung tay hỗ trợ. Chú trọng công tác sơ kết, tổng kết hoạt động; rút kinh nghiệm kịp thời, biểu dương tập thể, cá nhân tiêu biểu, nhân rộng mô hình sáng tạo, cách làm hiệu quả.

Hoạt động “Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân” không chỉ lan tỏa tình quân dân thắm thiết, mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền. Với sự chung tay của toàn xã hội và nỗ lực bền bỉ của cán bộ, chiến sĩ Vùng 3 Hải quân, chương trình sẽ tiếp tục là điểm tựa tin cậy cho ngư dân vươn khơi bám biển, cùng Hải quân nhân dân Việt Nam giữ vững chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc trong tình hình mới.

Chuẩn Đô đốc Nguyễn Đăng Tiến, Chính ủy Vùng 3 Hải quân