Ý kiến được các đại biểu đưa ra tại Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức chiều 28/11.
Phát biểu tại diễn đàn, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng nêu rõ, "FDI thế hệ mới không chỉ tìm kiếm lợi nhuận mà còn đặt trọng tâm vào công nghệ cao, chuyển giao tri thức, phát triển xanh và trách nhiệm xã hội". Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới tăng trưởng xanh và mục tiêu Net Zero 2050, việc rà soát, hoàn thiện chính sách ưu đãi cho khu công nghiệp và khu kinh tế trở nên cấp bách. Hiện Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế với nhiều đề xuất ưu đãi đầu tư mới. Điểm nổi bật là bổ sung quy định hỗ trợ chi phí giảm phát thải và phát triển mô hình cộng sinh công nghiệp, tạo động lực tài chính để doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng và thân thiện môi trường.
Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cho rằng: “Sự thay đổi này được kỳ vọng sẽ mở rộng không gian phát triển kinh tế vùng, thu hút các nhà đầu tư chiến lược sở hữu công nghệ hiện đại, đồng thời thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh. Đây là một bước quan trọng trong tiến trình hoàn thiện thể chế, hướng tới phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050, giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn và bền vững trên bản đồ đầu tư toàn cầu”.
Theo ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương, sau gần 40 năm đổi mới khu vực FDI đã trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu, đóng góp lớn cho kinh tế Việt Nam, có thể kể đến các con số như: hơn 20% GDP, 15–18% tổng vốn đầu tư xã hội, 25–28% thu ngân sách, hơn 70% giá trị xuất khẩu, trên 50% giá trị sản xuất công nghiệp và tạo hơn 5,1 triệu việc làm...
Các khu công nghiệp cũng ngày càng giữ vai trò trung tâm trong thu hút FDI, đặc biệt là FDI thế hệ mới. Tuy vậy, thể chế, hạ tầng và chất lượng nhân lực vẫn còn nhiều hạn chế; thủ tục hành chính còn phức tạp; năng lực thẩm định dự án công nghệ cao tại nhiều địa phương chưa đáp ứng yêu cầu.
Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương nhấn mạnh, cần định vị rõ chiến lược thu hút FDI thế hệ mới, xác định lĩnh vực ưu tiên và đẩy mạnh cải cách thể chế, môi trường đầu tư. Việt Nam cần sớm hoàn thiện chính sách, kể cả cơ chế thử nghiệm (sandbox) cho lĩnh vực mới như AI, công nghệ số, năng lượng xanh; phát triển các khu công nghiệp chuyên sâu, thông minh, sinh thái và khu công nghệ cao với hạ tầng, thể chế vượt trội. Đồng thời, chú trọng phát triển nhân lực chất lượng cao và hoàn thiện chính sách lao động theo chuẩn các FTA thế hệ mới.
“Cần đẩy mạnh hoàn thiện chính sách và cải cách môi trường đầu tư, trong đó đặc biệt quan trọng là xây dựng các cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho một số lĩnh vực và thiết kế lại công cụ ưu đãi đầu tư để phù hợp bối cảnh mới. Trọng tâm là chuyển từ ưu đãi thuế, sang ưu đãi dựa trên chi phí, như hỗ trợ chi phí đào tạo, khấu hao tài sản hoặc ưu đãi theo kết quả đầu ra. Song song, cần xây dựng hệ sinh thái liên kết giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước; nâng cấp hạ tầng và chất lượng nhân lực. Hoàn thiện cơ chế sàng lọc dự án và nhà đầu tư, mục tiêu cuối cùng là hướng tới mô hình tăng trưởng xanh, giảm phát thải khí nhà kính và phát triển các mô hình cộng sinh khu công nghiệp”, ông Nguyễn Đức Hiển cho hay.
Các ý kiến tại diễn đàn cũng cho rằng, để thu hút FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp, cần nhấn mạnh vào yếu tố cốt lõi như: Xanh hóa khu công nghiệp thông qua năng lượng sạch, xử lý chất thải đạt chuẩn, kinh tế tuần hoàn và trung hòa carbon. Số hóa vận hành bằng các nền tảng quản lý hạ tầng, năng lượng và logistics, hướng tới mô hình “khu công nghiệp thông minh”. Nâng cấp dịch vụ và nguồn nhân lực, xây dựng hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm đào tạo, R&D, hỗ trợ khởi nghiệp và logistics hiện đại.
Các chuyên gia khẳng định, chính sách Nhà nước có vai trò quyết định trong tạo môi trường thuận lợi, từ quy hoạch gắn với vùng - quốc gia, ưu đãi có trọng tâm cho công nghệ cao và xanh, trong đó, cải cách thủ tục hành chính thúc đẩy đầu tư hạ tầng xanh và logistics. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước - doanh nghiệp - nhà đầu tư là chìa khóa xây dựng Khu công nghiệp bền vững./.
Bình luận