Tại toạ đàm các đại biểu cho rằng, ngành công nghiệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, chuyển đổi xanh – chuyển đổi số và yêu cầu ngày càng cao từ chuỗi giá trị toàn cầu. Trong chiến lược phát triển công nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn 2045, năng lực tự chủ sản xuất và tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu được xác định là yếu tố sống còn để Việt Nam không chỉ là nơi gia công, mà là trung tâm sản xuất công nghệ cao của khu vực. Mặc dù vậy, khảo sát của VCCI cho thấy, hiện nhiều doanh nghiệp Việt vẫn chưa có định hướng rõ ràng khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, có tới 64,7% doanh nghiệp chưa chuẩn bị gì khi tham gia; chỉ có khoảng 15,3% có chiến lược tổng thể trong dài hạn… Cùng với đó, khả năng đáp ứng yêu cầu đối tác của doanh nghiệp khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu mới đáp ứng được ở mức trung bình, doanh nghiệp gặp khó khi đáp ứng các yêu cầu về thời gian giao hàng và tiêu chuẩn kỹ thuật. Ông Lương Minh Huân, Viện trưởng Viện phát triển doanh nghiệp, VCCI cho biết: “Hiện nay một trong những điểm yếu của Việt Nam là vẫn chưa làm chủ được các chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị công nghiệp, dẫn đến thiếu các doanh nghiệp đầu ngành dẫn đầu, thiếu sự liên kết, hỗ trợ kết nối các doanh nghiệp nhỏ và vừa để tham gia được vào chuỗi giá trị. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa mong muốn có sự kết nối và hỗ trợ của các doanh nghiệp lớn, các tổ chức, các hiệp hội để có thể tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu”.
Hiện việc tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa của doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn thách thức khi tỷ lệ nội địa hóa ngành điện tử chỉ từ 5%-10%, các sản phẩm điện tử trên thị trường Việt Nam được lắp ráp bằng phần lớn các linh kiện nhập khẩu nên có giá trị, hàm lượng công nghệ thấp. Tỷ lệ nội địa hóa ngành công nghiệp ô tô khoảng 7-10%, thấp hơn rất nhiều so với mục tiêu đề ra và so với các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Về phụ tùng, linh kiện, hiện Việt Nam mới chủ yếu sản xuất được các phụ tùng có công nghệ giản đơn, như ghế ngồi, kính, săm lốp... Đối với những linh kiện quan trọng, có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao như hệ thống phanh, ly hợp, hộp số, hệ thống lái... vẫn phải nhập khẩu hoàn toàn. Theo ông Chu Việt Cường, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp, Cục Công nghiệp, Bộ Công thương, để thúc đẩy phát triển nền công nghiệp Việt Nam tự chủ, hùng cường, trong thời gian tới cần xây dựng năng lực công nghiệp tự chủ và chuỗi cung ứng bền vững, tập trung vào 3 trụ cột chính. Đó là: Công nghệ và đổi mới sáng tạo: Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu và phát triển, nâng cấp thiết bị – quy trình – chất lượng sản phẩm; Liên kết ngành và phát triển cụm công nghiệp: Tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp đầu chuỗi – giữa các vùng sản xuất – giữa doanh nghiệp và viện trường; Phát triển nhân lực kỹ thuật chất lượng cao để hỗ trợ tự động hóa, số hóa và vận hành chuỗi hiệu quả.
Theo bà Đỗ Thị Thuý Hương, Hiệp hội doanh nghiệp điện tử Việt Nam, cần cung cấp các chương trình hỗ trợ tài chính và kỹ thuật để các doanh nghiệp vừa và nhỏ để thúc đẩy chuyển giao công nghệ. “Chúng tôi muốn đề xuất khơi thông về tới nguồn lực tài chính cho doanh nghiệp. Chúng ta cần phải đa dạng hóa các nguồn lực tài chính, không chỉ là từ các nguồn vay ngân hàng mà còn phải xây dựng nhiều Quỹ chấp nhận rủi ro trong đầu tư công nghệ. Đầu tư vào nguồn nhân lực, chắc chắn là cần bàn tay từ Chính phủ, doanh nghiệp. Bên cạnh đó phải tăng cường thu hút FDI nhưng có chọn lọc ở những hạng mục công nghệ cao và cần khuyến khích kết nối giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội thì chúng ta mới có cơ hội tham gia vững mạnh trong chuỗi cung ứng toàn cầu”- bà Đỗ Thị Thuý Hương bày tỏ.
Nghị quyết 57 về về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân sẽ tạo ra nhiều nền tảng quan trọng cho ngành công nghiệp hỗ trợ, nội đại hoá và chuyển đổi số đến năm 2030. Từ đó thúc đẩy phát triển nền công nghiệp Việt Nam tự chủ, hùng cường thời gian tới./.
Nguyễn Thuý Hằng VOV1.