Sản xuất công nghiệp 6 tháng đầu năm 2025 tiếp tục xu hướng tăng tích cực, ước tăng khoảng 8,7% so với cùng kỳ, trong đó CN chế biến chế tạo tiếp tục là động lực tăng trưởng với mức tăng trưởng “hai con số”. Mặc dù vậy, theo kịch bản tăng trưởng đề ra tại Nghị quyết 25/NQ-CP của Chính phủ về mục tiêu tăng trưởng các ngành, lĩnh vực và địa phương nhằm bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% thì chưa đạt; Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) vẫn dưới ngưỡng 50 điểm… Vậy, đâu là giải pháp thúc đẩy sản xuất công nghiệp 6 tháng cuối năm 2025 nhằm đạt kịch bản đề ra? PV Nguyên Long phỏng vấn ông Phạm Văn Quân - Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp về nội dung này:

Nghe âm thanh tại đây:

PV. Thưa ông, trong bối cảnh nhiều khó khăn của hoạt động sản xuất kinh doanh, kết quả tăng trưởng công nghiệp nói chung, sản xuất công nghiệp chế biến chế tạo nói riêng đã có kết quả rất đáng ghi nhận, đóng góp vào tăng trưởng chung của toàn nền kinh tế (GDP 6 tháng tăng 7,3%). Xin ông cho biết cụ thể về đóng góp của các lĩnh vực sản xuất vào thành tích chung của tăng trưởng 6 tháng đầu năm?

Phó Cục trưởng Phạm Văn Quân: Theo ước tính của Bộ Công Thương thì chỉ số sản xuất công nghiệp IIP 6 tháng đầu năm 2025 đã tăng 8,7% so với cùng kỳ năm ngoái (năm 2024 chỉ số này chỉ tăng 3,7%). Trong đó, một số ngành có đóng góp nổi bật, như: công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 11% tiếp tục là động lực chính của tăng trưởng, công nghiệp sản xuất và phân phối điện tăng khoảng 5,2%. Một số ngành khác cũng có mức tăng trưởng khả quan, như: điện tử, linh kiện tăng 14% nhờ sự phục hồi đơn hàng từ Mỹ và châu Âu (EU), ngành cơ khí chế tạo, kim loại tăng 9,3% nhờ nhu cầu nội địa tăng và giải ngân đầu tư công khá tốt; Về ô tô thì sản lượng lắp ráp xe trong nước tăng khoảng 7,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh đó, công nghiệp hỗ trợ cũng là một điểm sáng nhờ nhiều doanh nghiệp được tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của Samsung vào của Intel.

PV. Mặc dù vậy, đánh giá kết quả hoàn thành chỉ tiêu về chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) trong nửa đầu năm theo Nghị quyết số 25/NQ-CP của Chính phủ về mục tiêu tăng trưởng các ngành, lĩnh vực và địa phương bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên thì chưa đạt kịch bản đề ra. Vậy, nguyên nhân do đâu, thưa ông?

Phó Cục trưởng Phạm Văn Quân: Mặc dù có sự tăng trưởng tích cực chỉ số vẫn chưa đạt kịch bản cao như trong Nghị quyết 25 của Chính phủ theo chúng tôi có một số nguyên nhân:

Thứ nhất là liên quan đến chỉ số quản trị nhà mua hàng (PMI) liên tục duy dưới ngưỡng 50 điểm trong quý 2/2025, phản ánh tâm lý thận trọng của doanh nghiệp. Thứ hai là chi phí đầu vào như nguyên liệu, logistics vẫn ở mức cao do biến động địa chính trị cũng như giá dầu trên thế giới. Thứ ba là một số ngành công nghiệp chủ lục như dệt may, da giày còn khó khăn trong những đơn hàng và khó khăn trong cạnh tranh với những hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ…

Bộ Công Thương đang rất quyết liệt trong việc xây dựng văn bản pháp luật nhằm quản lý xuất xứ hàng hóa, nâng cao và thúc đẩy tiêu dùng nội địa, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.

Một nguyên nhân nữa liên quan đến việc chưa đạt được mục tiêu tăng trưởng điện vẫn còn thấp (6 tháng đầu năm 2025 tăng khoảng 5,2%) còn phản ảnh sản xuất công nghiệp đã dần chuyển sang mô hình sử dụng năng lượng tiết kiệm, sử dụng công nghệ cao và không còn tỷ lệ thuận với chỉ số IIP như trước đây.

PV. Thưa ông, cụ thể, trước đây, theo cách tính truyền thống, nhìn vào tốc độ tăng trưởng điện năng để dự báo tăng trưởng GDP và sản xuất công nghiệp (và ngược lại, từ kế hoạch tăng trưởng GDP để xây dựng kế hoạch tăng trưởng điện). Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây, tăng trưởng điện thậm chí ở mức khá thấp (tính chung 6 tháng đầu năm sản xuất và phân phối điện chỉ đạt hơn 5% như ông vừa thông tin). Dưới góc độ quản lý lĩnh vực sản xuất công nghiệp nói chung, công nghiệp điện năng nói riêng, xin ông cho biết thực tế này?

Phó Cục trưởng Phạm Văn Quân: Theo tôi đây là một tín hiệu khá là tốt vì tăng trưởng điện thấp không còn là chỉ báo duy nhất về tăng trưởng công nghiệp như giai đoạn trước, thì theo tôi có một số nguyên nhân:

Thứ nhất, là nhiều ngành đã ứng dụng kỹ thuật số, công nghệ ít tiêu tốn năng lượng (như điện tử, cơ khí chính xác...

Thứ 2, là rất nhiều doanh nghiệp đã tăng sử dụng năng lượng tái tạo (điện mặt trời mái nhà) và tiết kiệm điện trong quá trình sản xuất.

Thứ ba, là một số khu công nghiệp đã chuyển đổi mô hình, nâng cấp máy móc theo hướng tiết kiệm năng lượng. Và chúng ta đã nhìn thấy việc sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả của chúng ta đã có những tác động tích cực đến quá trình sản xuất…

PV. Nhìn vào kết quả XK 6 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm tỷ trọng khoảng 85% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của cả nước và tiếp tục là động lực tăng trưởng của xuất khẩu. Con số này cho thấy đóng góp từ hoạt động sản xuất công nghiệp của chúng ta vào chân kiền xuất khẩu cũng như tăng trưởng kinh tế nói chung là rất lớn. Xin ông cho biết các giải pháp của ngành nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng công nghiệp cả năm 2025 mà ngành Công Thương đặt ra, cũng như đạt được mục tiêu tại Nghị quyết số 25/NQ-CP của Chính phủ?

Phó Cục trưởng Phạm Văn Quân: Theo tôi chúng ta phải cần triển khai một số giải pháp đồng bộ. Thứ nhất là giải pháp về thể chế, chính sách: Cần phải triển khai Triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về KH&CN và đổi mới sáng tạo bằng những hoạt động cụ thể, như nây dựng quỹ đổi mới sáng tạo ngành công nghiệp, quỹ đầu tư phát triển công nghiệp, thúc đẩy hợp tác R&D công - tư; Thực hiện NQ 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, như sửa đổi các quy định liên quan đến đất đai, tín dụng và ưu đãi thuế nhằm khuyến khích doanh nghiệp công nghiệp tư nhân.

Về những hành động cụ thể của Bộ Công Thương, Bộ sẽ cố gắng đẩy mạnh giải ngân đầu tư công của công nghiệp; hoàn thiện các trung tâm kỹ thuật hỗ trợ phát triển công nghiệp phía Bắc và phía Nam để hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong việc tham gia phát triển công nghiệp phụ trợ. Chúng tôi cũng cố gắng triển khai những mục tiêu mà đề án công nghiệp hỗ trợ tại Nghị định NĐ 111/2015/NĐ-CP, đề xuất Thủ tướng phê duyệt chương trình CNHT giai đoạn 2026-2035.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng cần phải tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho các sản phẩm công nghiệp, nhất là những ngành bị ảnh hưởng bởi cắt giảm đơn hàng như dệt may, da giầy, và các ngành bị tác động bởi chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Bộ Công Thương cũng sẽ rà soát lại các chỉ tiêu kế hoạch và tháo gỡ rào cản pháp lý, luật các điểm mới trong hai Nghị quyết (NQ 57, NQ 68) của Bộ Chính trị vào trong cuộc sống.

Với những giải pháp đồng bộ trên thì tôi hy vọng rằng các chỉ số tăng trưởng công nghiệp (IIP) của cả năm 2025 có thể đạt 9 - 9,2% và công nghiệp chế biến, chế tạo đạt 11,5% nếu triển khai hiệu quả các giải pháp trên.

PV. Xin trân trọng cảm ơn ông!

PV Nguyên Long