Việc nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế không chỉ giúp bảo đảm sự công bằng tương đối giữa thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh với các loại thu nhập khác, mà còn tạo sự bình đẳng hơn giữa khu vực hộ kinh doanh với doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Theo số liệu của ngành Thuế, với ngưỡng doanh thu 500 triệu đồng/năm được áp dụng từ ngày 1/1/2026 sẽ có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân (số liệu tính đến tháng 10/2025), chiếm tới 90% trong tổng số 2,54 triệu hộ kinh doanh hiện nay – một lựa chọn chính sách có tính chất hỗ trợ mạnh mẽ cho khu vực hộ kinh doanh, vốn được xem là "vùng đệm" quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Cũng theo Bộ Tài chính, với các hộ có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm thì chỉ cần nộp thuế phần vượt ngưỡng này. Chị Nguyễn Thu Hoà và Bà Trần Kim Thu, kinh doanh tại khu vực Chợ Hà Đông, thành phố Hà Nội bày tỏ cảm xúc:
"Tôi rất là mừng được nhà nước quan tâm để cho mức như thế thì bà con có thể dễ chịu hơn một chút, lần trước theo mức cũ thì hơi khó…Hộ kinh doanh chỉ bắt đầu tính thuế từ khi phát sinh ví dụ từ 20 triệu, 30 triệu nữa thì cũng giải quyết khó khăn cho bà con."
Các chuyên gia nhận định, mức đề xuất 500 triệu đồng của Bộ Tài chính đã được nghiên cứu kỹ và lắng nghe, tiếp thu ý kiến của các đại biểu quốc hội. Đề xuất này được đánh giá phù hợp hơn với thực tế, đảm bảo tính công bằng tương đối trong việc thu thuế thu nhập cá nhân. Ông Vũ Mạnh Cường, Phó Cục trưởng Cục thuế, Bộ Tài chính cho biết:
"Bộ Tài chính đã rất lắng nghe ý kiến đóng góp của cộng đồng nhân dân để xây dựng ra một phương án làm sao cho phù hợp nhất, xây dựng mức thuế, ngưỡng miễn thuế cao nhất có thể tiệm cận với mức thực tế, phù hợp với thực tế và đảm bảo giữa người kinh doanh với cả người làm công ăn lương là minh bạch, bình đẳng"
Theo ước tính của Cơ quan Thuế, tổng số thuế giảm (bao gồm cả thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng) khoảng 11.800 tỷ đồng khi người chịu thuế tăng từ 200 triệu đồng lên 500 triệu đồng. Mặt khác, Luật bổ sung quy định đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng/năm áp dụng tính thuế theo thu nhập (doanh thu - chi phí). Trong đó đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng được áp dụng cả phương pháp tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu và được trừ mức 500 triệu ra khỏi doanh thu trước khi tính thuế". Việc này theo Bộ Tài chính là đảm bảo thu thuế theo đúng bản chất của thuế thu nhập và áp dụng thuế suất 15% tương tự như thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm. Theo đó, tất cả hộ, cá nhân kinh doanh đều nộp thuế theo thu nhập thực tế, nếu thu nhập nhiều nộp thuế nhiều, thu nhập ít nộp ít, nếu không có thu nhập không phải nộp thuế. Ông Lưu Đức Huy, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí, Bộ Tài chính cho biết: mục tiêu là hỗ trợ lực lượng kinh doanh nhỏ, đồng thời tạo nền tảng để quản lý thuế minh bạch hơn, công bằng hơn:
"Luật áp dụng theo tỷ lệ trên doanh thu nhưng kỳ này chúng tôi cũng kiến nghị sẽ áp dụng theo phương pháp tính theo thu nhập. Tức là doanh thu trừ chi phí và thu nhập nhiều nộp nhiều, thu nhập ít nộp ít. Không có thu nhập thì không phải nộp thuế. Mức tính này đảm bảo công bằng…."
Phó Giáo sư- Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Hoài, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định, mục tiêu của việc điều chỉnh ngưỡng miễn thuế cho hộ kinh doanh không chỉ là hỗ trợ chi phí mà còn khuyến khích hoạt động minh bạch, ổn định; giúp hộ kinh doanh tái đầu tư, nâng cao năng lực. Đặc biệt, điều chỉnh ngưỡng miễn thuế thu nhập cá nhân còn tạo nền tảng để từng bước chuyển từ hộ, cá thể kinh doanh lên doanh nghiệp, tạo sự công bằng theo ngành nghề, địa bàn và quy mô lao động gia đình. Đưa ra đề xuất để cơ quan chính sách tham khảo, Phó Giáo sư- Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Hoài cho rằng: cách tiếp cận tốt nhất là giữ một ngưỡng cơ bản nhưng điều chỉnh linh hoạt theo thực tế của từng nhóm:
"Luật không chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh lên mức 500 triệu đồng/năm, sau đó nên điều chỉnh tăng theo một số yếu tố ví dụ như là: điều chỉnh theo nhóm ngành nghề, bởi vì mỗi nhóm ngành có đặc thù lợi nhuận, chi phí khác nhau. Ví dụ, với nhóm A có chi phí cao, lợi nhuận thấp như lĩnh vực F&B ( là nhóm thực phẩm và đồ uống) nhỏ, bán lẻ, tạp hóa, sản xuất thủ công, nông sản…, ngưỡng không phải nộp thuế có thể tăng gấp 2 - 2,5 lần, tương đương khoảng 1 - 1, 25 tỷ đồng. Nhóm B có lợi nhuận trung bình vì dụ như vận tải cá nhân, dịch vụ cơ bản, thương mại dịch vụ, ngưỡng không phải nộp thuế có thể tăng từ 1,5 - 1,8 lần, tương ứng khoảng 750 - 900 triệu đồng. Nhóm C với lợi nhuận tương đối cao như dịch vụ cá nhân nâng cao, đào tạo, cho thuê tài sản…, ngưỡng tăng nhẹ từ 1,0 - 1,2 lần, tương đương khoảng 500 - 600 triệu. Tức là, ngành nào phải bỏ nhiều chi phí hơn, thì ngưỡng cao hơn để phù hợp với thực tế kinh doanh…."
Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua chỉ bổ sung phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân đối với trường hợp cá nhân hạch toán được lợi nhuận. Đối với cá nhân không có đầy đủ hóa đơn, chứng từ, không hạch toán được lợi nhuận, thì thu thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu. Tỷ lệ này dự kiến vẫn như trước đây. Như vậy, với giả định mức doanh thu khoán hiện hành đang sát với thực tế kinh doanh, thì cùng mức doanh thu, số thuế phải nộp sẽ ít đi, do trước đây tính thuế trên toàn bộ doanh thu, còn theo Luật thì chỉ tính thuế đối với phần vượt ngưỡng./.