Những ngày này, trên cánh đồng rộng lớn thuộc các xã Chư A Thai, Phú Thiện, tỉnh Gia Lai, lúa đã vào độ chín vàng như một tấm thảm khổng lồ trải dài bất tận. Một số thửa, nông dân đã thuê máy gặt sớm. Ông Kpă An (dân tộc Jarai) ở làng Ring Dap, xã Chư A Thai, ra thăm đồng cảm thấy phấn khởi vì bông lúa trĩu hạt. Ông cho biết gia đình có gần 1,5 ha ruộng lúa 2 vụ, nguồn nước hoàn toàn tự chảy từ thủy lợi Ayun Hạ, nên mỗi năm thu được khoảng 20 tấn thóc.
“Bây giờ làm lúa nước ở vùng này, nếu chỉ để ăn trong gia đình thì đã dư nhiều rồi. Sau khi trừ các khoản chi phí như mua phân bón, thuốc trừ sâu, công làm đất, gặt hái…, phần còn lại gia đình dùng quanh năm. Không những đủ ăn mà còn có thể dự trữ cho năm sau, và đem bán để có thêm tiền. Trước kia, làm lúa rẫy, bấp bênh, mất mùa. Còn nay, làm lúa nước nhờ có thủy lợi Ayun Hạ, có đủ nước tưới, năng suất cao hơn hẳn. Từ khi chuyển sang canh tác lúa nước, cuộc sống bà con được no đủ.”
Trên những cánh đồng thuộc xã Phú Thiện (tỉnh Gia Lai) - nơi có thương hiệu “Gạo Phú Thiện” nổi tiếng, tiếng máy gặt lúa cũng đã vang rền. Ông Nay Keng (dân tộc Jarai), Trưởng thôn Rbai, xã Phú Thiện cho biết, nhờ chủ động nguồn nước từ thủy lợi Ayun Hạ, người dân đã đa dạng hóa sản xuất, hình thành các vùng chuyên canh cây mía, khoai lang, thuốc lá… Trước đây người dân chỉ gieo lúa đủ ăn, nay còn liên kết với doanh nghiệp để sản xuất lúa đặc sản, mang thương hiệu “Gạo Phú Thiện” nổi tiếng.
“Từ khi có đập thủy lợi Ayun Hạ, hoạt động sản xuất của bà con trong vùng trở nên thuận lợi hơn rất nhiều. Nguồn nước từ hồ được dẫn qua hệ thống mương thủy lợi về tận cánh đồng, nhờ vậy mà bà con chủ động được việc gieo trồng, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào nước trời như trước kia. Vụ mùa nào cũng đảm bảo có đủ nước tưới, lúa phát triển tốt, năng suất, không còn thiếu ăn như trước nữa. Bà con không chỉ trồng được lúa 2 vụ trong năm mà còn có điều kiện mở rộng thêm diện tích, kết hợp trồng thêm thuốc lá, khoai lang để tăng thu nhập. Nhờ đó, đời sống kinh tế của người dân ngày càng ổn định và khấm khá. Thủy lợi Ayun Hạ thực sự đã giúp bà con thay đổi tập quán sản xuất, nâng cao năng suất, góp phần phát triển kinh tế của cả địa phương.”
Ayun Hạ là một trong những công trình thủy lợi lớn ở khu vực Tây Nguyên, phục vụ nước tưới cho hơn 13.500 ha cây trồng các loại, trong đó chủ yếu là lúa nước. Cùng với các giống lúa mới, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, những năm qua nguồn nước của công trình thủy lợi Ayun Hạ đã góp phần đưa năng suất lúa ở các xã Phú Thiện, Ayun Pa, Chư A Thai lên 8 tấn/ha, có nơi lên đến 10 tấn/ha. Ông Phạm Văn Lượng, trước đây là Bí thư Huyện ủy Phú Thiện, nay là Phó bí thư Đảng ủy - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Chư A Thai, tỉnh Gia Lai, cho biết lúa là cây trồng chủ lực ở địa phương. Thực hiện Nghị quyết của Huyện ủy Phú Thiện (trước đây) về đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, tiến tới xây dựng thương hiệu “Gạo Phú Thiện”, hàng năm địa phương ưu tiên kinh phí hỗ trợ nông dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số mở rộng diện tích cánh đồng lúa lớn. Công trình Ayun Hạ cũng đã giúp người dân thay đổi căn bản tư duy sản xuất; đặc biệt là người dân tộc thiểu số đã chuyển đổi căn bản từ canh tác phụ thuộc nước trời sang canh tác chuyên canh, thâm canh hiệu quả.
“Phát huy hiệu quả của công trình thủ lợi A Yun Hạ, có nguồn nước để phát triển kinh tế, bà con đã tập trung chuyển đổi các mô hình kinh tế. Đối với địa bàn huyện Phú Thiện trước đây thì bà con đã thực hiện các mô hình liên kết lúa nước mang lại hiệu quả cao. Từ đó, người dân đã ổn định cuộc sống; đặc biệt bà con người Jarai đã đưa vào nhiều giống lúa có năng suất và giá trị cao”.
Những cánh đồng lúa chín vàng hôm nay đã mang lại niềm vui được mùa cho bà con nông dân ở khu vực các xã Chư A Thai, Phú Thiện, Ayun Pa (tỉnh Gia Lai) thể hiện rõ nét hiệu quả từ nguồn nước thủy lợi Ayun Hạ. Từ chỗ sản xuất bấp bênh, phụ thuộc hoàn toàn vào “nước trời”, đồng bào các dân tộc nơi đây đã chủ động gieo trồng 2 vụ lúa ổn định, kết hợp phát triển thêm nhiều loại cây trồng khác, từng bước nâng cao thu nhập, vươn lên làm giàu. Thành công ấy cũng cho thấy ý nghĩa to lớn của việc ứng dụng khoa học - kỹ thuật và khai thác hiệu quả các công trình thủy lợi trong phát triển nông nghiệp bền vững ở vùng Tây Nguyên./.
VOV Tây Nguyên
Bình luận