Trong chuyến công tác cùng Cảnh sát biển và lực lượng chức năng tại xã đảo Thổ Châu, gặp ông Trần Công Lắm, ở tỉnh Bến Tre, chủ tàu cá Thanh Bình tìm hiểu về thực tế đánh bắt trên biển. Ông Lắm cho hay: Tàu có 16 thuyền viên, mỗi chuyến ra khơi thường từ 1-2 tháng. Chuyến nào may mắn thì mỗi người cũng được 20-30 triệu đồng/tháng, chuyến nào đen đủi thì may ra mới đủ tiền dầu máy. Đánh bắt ở vùng biển giáp ranh thì được nhiều cá hơn. "Trên tàu cũng có lắp thiết bị giám sát. Mình chạy đến gần ranh giới nước bạn 5-7 hải lý thì thiết bị báo và các anh hải quân, cảnh sát biển kêu quay trở lại".
Vì mưu sinh, miếng cơm manh áo, nên nhiều ngư dân thường ra sát vùng biển giáp ranh để đánh bắt. Ông Trần Thành Đại, ở tỉnh Bến Tre chủ tàu cá Phước Thành, cho biết. Thiết bị có tọa độ thông báo mình đánh cá đến vùng nào không cho xâm phạm. Có thiết bị, hộp đen mình đánh cá vùng nào biên phòng đều kiểm soát tàu đi đến đâu họ đều biết..
Tuy nhiên thực tế đánh bắt trên biển vẫn còn một số tàu cá không đăng ký, hoặc tắt giám sát hành trình. Tại Sở chi huy liên hợp, Bộ tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4, chứng kiến công tác kiểm tra trên hệ thống giám sát tàu thuyền cho thấy vẫn còn tàu cá đang hoạt động nhưng hệ thống giám sát hành trình lại mất.
Để kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm về khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU), thời gian qua lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư luôn duy trì các đội tàu trực, thực thi pháp luật tại những vùng biển giáp ranh. Đây là công việc luôn đối mặt với rất nhiều gian nan, vất vả và nguy hiểm. Trong năm 2024, hơn 4.200 trường hợp tàu cá bị xử phạt với tổng số tiền hơn 109 tỷ đồng do vi phạm Luật Thủy sản; 14 vụ việc có liên quan đến khai thác thủy sản bất hợp pháp và tháo thiết bị giám sát hành trình bị xử lý hình sự. Thượng tá Võ Mạnh Hùng, Cục Chính trị, Bộ tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, cho biết: "Lý do người dân đưa ra rất nhiều nhưng cơ bản là lý do nguồn điện bị chập chờn, ắc quy hỏng, nguồn sóng vô tuyến..nhiều tàu cá bây giờ lại đưa ra lý do chưa nạp tiền vào tài khoản nên rất khó khăn cho cơ quan chức năng..Chủ tàu nói đã báo cáo Ngành Thủy sản rồi, lúc thì nói đã báo cáo biên phòng rồi..Chúng tôi kêu gọi nhiều và liên hệ với cơ quan hữu quan địa phương cũng nhiều".
Phải khẳng định, vi phạm khai thác thủy sản bất hợp pháp trên biển chủ yếu là do ý thức của một bộ phận ngư dân còn chưa tốt. Việc thực thi pháp luật, xử phạt các hành vi vi phạm khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) có lúc, có nơi còn chưa quyết liệt. Thực tế cho thấy ngư dân đều biết mức xử phạt về vi phạm đánh bắt thủy sản rất cao, nhưng cá biệt vẫn có ngư dân cố tình vi phạm. Ông Nguyễn Tiến Diệt, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Tiền Giang, cho biết: Vấn đề mấu chốt là phải nâng cao được nhận thức của ngư dân về khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định. Qua chuyến đi này về địa phương chúng tôi tiếp tục tuyên truyền cho bà con. Ở địa phương chúng tôi lập nhóm zalo để tuyên truyền đến chủ tàu từng ngày, từng giờ để nắm được quy định của Nhà nước, qua đó cũng cảnh báo điều kiện thời tiết để bà con yên tâm sản xuất. Góc độ địa phương kiên quyết tàu cá ra khơi phải đầy đủ giấy tờ, có giám sát hành trình 24/24.
Sau đợt kiểm tra lần thứ tư của Hội đồng Liên minh châu Âu (EC), các ngành chức năng, chính quyền địa phương đã đẩy mạnh hoạt động thực thi pháp luật trong lĩnh vực thủy sản. Nếu trong đợt kiểm tra lần thứ 5 tới đây Việt Nam không gỡ được “thẻ vàng” thì thời gian tới sẽ càng gặp nhiều khó khăn hơn. Tại cuộc họp Ban chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp mới đây, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, nêu rõ: Bộ Nông nghiệp trong quý 1 năm nay tập trung một đợt kiểm tra liên quan đến các cảng cá, việc xử phạt hành chính, liên quan đến thi hành công vụ, kiểm tra về trách nhiệm quản lý nhà nước, và kiểm tra một số chuyên đề liên quan đến các cơ sở mà tôi nói là đối tượng mở rộng.
Để gỡ được “thẻ vàng”, cùng với việc xử lý nghiêm vi phạm, công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức ngư dân về khai thác hải sản bất hợp pháp phải luôn được các cấp, các ngành, chính quyền địa phương coi là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục. Về lâu dài cần giảm khai thác sang phát triển nuôi trồng thủy sản, tạo nguồn sinh kế ổn định cho ngư dân, góp phần phát triển kinh tế, xã hội mang tính bền vững.
Mạnh Phương/VOV1
Bình luận