Phát biểu tại Tại Lễ động thổ Dự án Xây dựng Trung tâm điều khiển hệ thống điện quốc gia và điều khiển hệ thống điện miền Bắc tại Hà Nội sáng 20/8/2025, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, khẳng định, đây là “bộ não” chỉ huy, vận hành hệ thống điện quốc gia và điều hành giao dịch thị trường điện minh bạch, hiệu quả. Với một “hệ thống điện quốc gia sẽ ngày càng phức tạp”, tỉ lệ năng lượng tái tạo tăng cao, cùng với sự xuất hiện ngày càng nhiều các công nghệ mới, cần thiết phải sớm có một “trung tâm điều khiển” hiện đại, đồng bộ, độc lập đáp ứng yêu cầu hoạt động ổn định, lâu dài và bảo đảm an ninh cho công tác điều độ, vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện trong tình hình mới.

Theo Báo cáo của Bộ Công Thương, những năm qua, ngành điện Việt Nam đã không ngừng phát triển mạnh mẽ, đưa hệ thống điện quốc gia vào nhóm TOP 20 thế giới và đứng đầu khu vực Đông Nam Á về quy mô hệ thống điện. Tuy nhiên, hệ thống điện hiện nay đang đối mặt với những thách thức to lớn trong bối cảnh nhu cầu phụ tải điện tăng mạnh và sự thâm nhập ngày càng cao của các nguồn năng lượng tái tạo (NLTT) - nguồn điện có tính biến động lớn.

Theo Quy hoạch điện VIII (điều chỉnh) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đến năm 2030, tổng công suất nguồn điện dự kiến cao gấp gần 2 lần so với hiện nay, trong đó tỷ lệ công suất các nguồn NLTT dự kiến có thể đạt 36% ngay trong năm 2030 và tăng lên đến 75% vào năm 2050, đồng thời, nhu cầu phụ tải đỉnh dự kiến cũng tăng gần gấp đôi so với hiện nay. Quy mô lưới điện 220kV - 500kV ngày càng phát triển, dự kiến đến năm 2030 khối lượng máy biến áp, đường dây được xây mới và cải tạo sẽ gấp đôi so với hiện tại. Hệ thống điện quốc gia sẽ ngày càng phức tạp, cùng với tỉ lệ năng lượng tái tạo tăng cao, sự xuất hiện ngày càng nhiều các công nghệ mới, như điện hạt nhân và công nghệ truyền tải điện linh hoạt (như hệ thống truyền tải điện xoay chiều, truyền tải điện một chiều cao áp, lưu trữ năng lượng…) và sự liên kết lưới điện với các quốc gia trong khu vực.

Sự gia tăng nhanh chóng về quy mô và độ phức tạp này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác điều độ, vận hành hệ thống điện quốc gia và điều hành thị trường điện cạnh tranh; trong đó, cần một trung tâm điều khiển đủ năng lực tích hợp các loại hình nguồn điện mới và có khả năng giám sát, điều khiển theo thời gian thực với độ chính xác cao.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, nhấn mạnh, đây chính là nền tảng cốt lõi để bảo đảm hệ thống điện quốc gia vận hành an toàn, ổn định, linh hoạt và minh bạch, đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh quốc gia, phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và tiến trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu: "Khi hoàn thành đầu tư, đi vào hoạt động, Trung tâm điều khiển sẽ là “bộ não” chỉ huy, vận hành hệ thống điện quốc gia và điều hành giao dịch thị trường điện minh bạch, hiệu quả, góp phần hiện thực hoá các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển năng lượng nói chung và phát triển điện lực nói riêng. Đây không chỉ là một bước tiến quan trọng trong việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và hỗ trợ quá trình chuyển dịch năng lượng bền vững, mà còn là một công trình mang ý nghĩa sâu sắc, hướng tới chào mừng kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và 100 năm thành lập nước, đóng góp thiết thực vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh, văn minh, hiện đại".

          Là đơn vị được Bộ Công Thương giao là chủ đầu tư dự án “đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực điện lực”, bởi khi hoàn thành, công trình sẽ đáp ứng yêu cầu là “bộ não” chỉ huy điều độ hệ thống điện quốc gia bảo đảm vững chắc an ninh cung cấp điện, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời điều hành giao dịch thị trường điện một cách minh bạch, hiệu quả, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO) khẳng định: "Nhận thức sâu sắc đây không chỉ là một dự án xây dựng đơn thuần, mà là một nhiệm vụ chính trị quan trọng được Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và trực tiếp là Bộ Công Thương tin tưởng giao phó, thay mặt chủ đầu tư dự án, NSMO sẽ chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn của Bộ Công Thương, UBND Thành phố Hà Nội, các nhà thầu, đơn vị tư vấn và các bên liên quan, phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất, tập trung mọi nguồn lực với quyết tâm cao nhất để triển khai dự án một cách khẩn trương, khoa học, hiệu quả, bảo đảm tiến độ được giao".

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đánh giá cao các bước chuẩn bị của Công ty vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO), Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan trong việc khẩn trương hoàn thành các thủ tục về đất đai và các thủ tục, điều kiện cần thiết để tiến hành động thổ xây dựng một “trung tâm điều khiển mới, đồng bộ, hiện đại, đủ năng lực đáp ứng sự phát triển mạnh mẽ của ngành điện” tại Khu đô thị mới Cầu Giấy, TP Hà Nội đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.

Khẳng định tầm quan trọng của nguồn điện trong phát triển kinh tế, đảm bảo tăng trưởng GRDP trên 8% trong năm 2025 và “2 con số” trong giai đoạn 2026-2030, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đề nghị cần rút ngắn thời gian thi công để Trung tâm điều khiển hệ thống điện quốc gia và điều khiển hệ thống điện miền Bắc có thể hoàn thành và đi vào vận hành trước 1 năm so với kế hoạch: "Để có được tốc độ tăng trưởng 2 con số như vậy thì rất nhiều các việc chúng ta lại, trong đó có việc chính là chúng ta phải chuẩn bị được nguồn điện đảm bảo đủ cung cấp, và đồng thời phải đảm bảo được nguồn điện sạch cho nền sản xuất của Thủ đô. Và như chúng ta đã biết là Hà Nội tập trung vào việc thúc đẩy phát triển các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ AI, trí tuệ nhân tạo, đổi mới sáng tạo, do vậy, các nguồn điện ổn định, nguồn điện sạch đáp ứng cho vấn đề phát triển lĩnh vực công nghệ cao này là hết sức quan trọng. Dự án của chúng ta theo quy định được phê duyệt trong 3 năm, nhưng tôi đề nghị là chủ đầu tư nên cùng với các đơn vị trúng thầu sau này xây dựng kế hoạch và lộ trình để chúng ta phấn đấu chậm nhất trong 2 năm chúng ta phải hoàn thành, cái này là trong tầm tay chúng ta có thể làm được" - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền nhấn mạnh./.

PV Nguyên Long