Anh Hà Văn Mệnh, thôn Nà Vài, xã Quang Thuận, huyện Bạch Thông (tỉnh Bắc Kạn) khi đi làm thủ tục tách thửa đất mới biết toàn bộ diện tích hơn 7,2ha rừng sản xuất của gia đình đã được quy hoạch thành rừng phòng hộ. Năm 2009, gia đình anh đã được UBND huyện Bạch Thông cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng sản xuất cho diện tích đất này. Trước đó, khoảng từ năm 1997-1999, gia đình anh đã trồng hơn 1ha cây mỡ và hiện đã quá kỳ thu hoạch nhưng chỉ có thể khai thác không quá 30% trữ lượng/năm theo quy định. Anh Hà Văn Mệnh cho biết, khu vực được quy hoạch rừng phòng hộ tại thôn Nà Vài còn ảnh hưởng đến khoảng 10 hộ gia đình khác: “Rừng gia đình trồng nhưng chính quyền đưa vào rừng phòng thời điểm nào tôi cũng không biết. Gia đình cũng muốn khai thác trắng nhưng chỉ cho khai thác nhỏ lẻ, 30% thì về tiền không đủ làm nhà hay mua sắm gì cả. Tôi mong là chính quyền xem xét cho chúng tôi được khai thác”.
Việc rừng trồng quy hoạch thành rừng phòng hộ, đặc dụng cũng gây khó khăn suốt hơn chục năm qua với hàng trăm hộ dân tại xã Côn Minh, huyện Na Rì và xã Vũ Muộn, huyện Bạch Thông tỉnh Bắc Kạn. Nguyên nhân khi thành lập và mở rộng Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ các năm 2003-2004, cơ quan có thẩm quyền thay vì phải rà soát, phân loại chi tiết từng loại rừng, lại đưa cả những khu vực có rừng trồng của người dân vào quy hoạch. Qua rà soát, tổng diện tích rừng cần đưa ra khỏi quy hoạch Khu bao tồn thiên nhiên Kim Hỷ lên đến hơn 600 ha.
Tháng 11/2018, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ban hành Quyết định số 1794/QĐ-UBND về việc phê duyệt kết quả rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch 3 loại rừng tỉnh Bắc Kạn. Theo quyết định này, tổng diện tích đất lâm nghiệp toàn tỉnh là hơn 417,5 nghìn ha, trong đó diện tích đất có rừng là gần 370 nghìn ha với 3 loại là rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và rừng sản xuất. Tuy nhiên, sau lần rà soát này vẫn còn nhiều diện tích rừng tự nhiên bị xâm lấn canh tác không được điều chỉnh. Có thể kể đến như tại Tiểu khu 393, Tiểu khu 387 thuộc xã Dương Phong, huyện Bạch Thông có tổng diện tích rừng tự nhiên trên hồ sơ là hơn 70 ha, nhưng khi lực lượng Kiểm lâm rà soát thực địa, có quá nửa là rừng trồng keo, mỡ hoặc vườn cam, quýt của người dân. Bên cạnh đó, lần điều chỉnh quy hoạch này không giải quyết được các vướng mắc, tồn tại của người dân trước đó, đặc biệt là tình trạng chồng lấn rừng sản xuất của người dân tại các khu bảo tồn, khu rừng đặc dụng, phòng hộ chưa được xử lý.
Chị Nguyễn Thị Mây, người dân thôn Nà Vài, xã Quang Thuận, huyện Bạch Thông mong muốn: “Nông dân chúng tôi làm vất vả, chỉ mong nhà nước tách chỗ rừng đã trồng của chúng tôi ra, cho phép chúng tôi khai thác trắng mới nên tấm nên món. Nếu sau đó Nhà nước vẫn xác định đó là rừng phòng hộ thì chúng tôi từ năm 2 sẽ khai thác tỉa. Từ 2021 về trước gia đình vẫn được hưởng tiền hỗ trợ bảo vệ rừng, nhưng từ 2021 đến nay thì không được. Giấy tờ hợp pháp tôi vẫn có, nhưng công lại không có”.
Hiện trạng rừng quy hoạch không sát thực tế không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người dân hay việc chi trả chế độ hỗ trợ quản lý bảo vệ rừng mà còn ảnh hưởng chung đến các dự án hạ tầng cũng như quy hoạch phát triển của địa phương. Ông Đinh Huy Hoàng, Giám đốc Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng công trình NN&PTNT Bắc Kạn cho biết: Mỗi năm đơn vị thực hiện hàng chục dự án liên quan đến đất lâm nghiệp, trong đó nhiều dự án buộc phải điều chỉnh, thay đổi do vướng quy hoạch rừng: “Quá trình chúng tôi triển khai dự án, nhất là các dự án đường lâm nghiệp, qua khảo sát, rà soát thì toàn bộ không có rừng nhưng qua đối chiếu bản đồ thì có vị trí lại thể hiện là đất rừng tự nhiên, dù thực chất không có. Buộc chúng tôi phải điều chỉnh tuyến, thậm chí cắt bỏ. Các dự án bố trí ổn định dân cư cũng có tình trạng như vậy. Do đó, chúng tôi cũng mong tỉnh chỉ đạo cơ quan chuyên môn tiến hành rà soát, điều chỉnh diện tích 3 loại rừng sát thực tế, khi chúng tôi lựa chọn triển khai dự án tránh được việc trên bản đồ là rừng nhưng thực chất lại nhưng không có rừng”.
Trước những tồn tại, bất cập đã được chỉ ra, năm 2024, Sở NN&PTNT Bắc Kạn phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức rà soát, cập nhật hiện trạng, phân loại 3 loại rừng. Theo kế hoạch, công tác này sẽ hoàn thành vào cuối năm 2024. Tuy nhiên, do diện tích lớn và một số khó khăn, vướng mắc nên dự kiến trong tháng 3/2025 mới hoàn thành và trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt.
Trao đổi với phóng viên Đài TNVN, ông Triệu Đức Văn, Giám đốc Sở NN&MT Bắc Kạn cho biết: Lần cập nhật này, Bắc Kạn dự kiến điều chỉnh diện tích lên đến hàng nghìn ha, trong đó có diện tích rừng sản xuất của người dân tại Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ và nhiều khu vực đang chồng lấn khác. Điều chỉnh này nhằm sát thực tế, đúng trạng thái rừng, đảm bảo quyền lợi người dân cũng như phù hợp quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của tỉnh./.
Công Luận/VOV Đông Bắc
Bình luận