Đồng chí Trần Đức Lương là một nhà lãnh đạo mẫu mực, ở bất kỳ cương vị nào, từ kỹ sư địa chất lăn lộn, cần mẫn đến người đứng đầu Nhà nước, đồng chí đều để lại những dấu ấn sâu sắc, tận hiến, đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc.

Những đồng nghiệp của đồng chí Trần Đức Lương trong ngành địa chất vẫn giữ nguyên những kỷ niệm về người đồng chí, đồng nghiệp, người lãnh đạo gương mẫu, nhiệt tình. Bùi ngùi về sự ra đi của nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương, TS địa chất Nguyễn Thành Vạn, nguyên Phó Cục trưởng Cục bản đồ Địa chất và Khoáng sản Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhớ về những năm tháng tuổi trẻ ông được công tác ở Cục Bản đồ địa chất, lúc đó đồng chí Trần Đức Lương là Phó Cục trưởng Cục Bản đồ địa chất và là nhà địa chất tài giỏi. Đồng chí đã có nhiều đóng góp rất quan trọng cho ngành địa chất Việt Nam. Trong đó, công trình nổi bật nhất là đồng chí Trần Đức Lương đồng chủ biên xây dựng nên công trình Bản đồ Địa chất Việt Nam tỷ lệ 1/500.000, xuất bản năm 1998, là công trình tổng hợp đầu tiên của nước ta về cấu trúc địa chất của Việt Nam, đã được Nhà nước trao tặng Giải thường Hồ Chí Minh năm 2005: “Đối với tôi, Chủ tịch nước Trần Đức Lương mà trước đây chúng tôi vẫn gọi một cách rất thân mật là anh Trần Đức Lương. Anh ấy là một người anh và là một người thầy. Anh ấy tự học rất nghiêm túc và có một quá trình tiếp cận với các vấn đề của địa chất với một nhãn quan rất khoa học. Anh ấy làm việc trực tiếp với chuyên gia Liên Xô, anh ấy tự học mà anh ấy nói tiếng Nga rất tốt, anh ấy trình bày tất cả các vấn đề bằng tiếng Nga trực tiếp với đoàn chuyên gia địa chất, các chuyên gia Liên Xô cũng rất là ngạc nhiên. Các vấn đề địa chất mà sau này chúng tôi chủ trì làm, anh ấy đều có những đánh giá và góp ý, gợi ý, định hướng rất quan trọng. Anh ấy cũng dẫn dắt và đào tạo tôi rất nhiều và tôi học được rất nhiều đức tính của anh Trần Đức Lương.” TS. Nguyễn Thành Vạn chia sẻ.

Từ năm 1987 đến tháng 8/1992, đồng chí Trần Đức Lương được phân công làm Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ), đồng thời là Đại diện thường trực Việt Nam tại Hội đồng Tương trợ Kinh tế. Và từ tháng 9/1992, ông giữ chức Phó thủ tướng đến năm 1997. 10 năm ở cương vị Phó Thủ tướng, cũng là thời kỳ đất nước thực hiện quyết liệt chủ trương đổi mới của Đảng, chuyển mình từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với đầy rẫy những khó khăn. Trong bối cảnh, sự lạc hậu của cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp đã bộc lộ rõ và đang để lại hậu quả, lạm phát tăng cao, kinh tế khó khăn, cùng với tình hình thế giới bất lợi, Đông Âu và Liên Xô chuẩn bị tan rã. Trong hoàn cảnh đó, cá nhân Phó Thủ tướng Trần Đức Lương đã cùng với tập thể chính phủ gánh vác công việc bộn bề trong giai đoạn đầu đổi mới để đưa đất nước từng bước thoát khỏi khó khăn, góp phần làm nên những thành tựu của quá trình đổi mới. 

Cảm phục cuộc đời và sự nghiệp của nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương cống hiến cho đất nước, trong đó có giai đoạn đồng chí làm Phó Thủ tướng, PGS.TS Bùi Thị An, Đại biểu Quốc hội khoá 13, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội bày tỏ: "Giai đoạn đồng chí Trần Đức Lương làm Phó Thủ tướng, đất nước đang rất khó khăn. Nhưng đồng chí đã rất cố gắng, nỗ lực cùng với Chính phủ, đồng chí đã nỗ lực bản thân, bằng năng lực nội sinh của đất nước ta và sau đó các đồng chí tham khảo có chọn lọc những kinh nghiệm của nước ngoài để đưa đất nước vượt qua được giai đoạn ấy dần dần ta vươn lên về mặt kinh tế, về mặt chính trị ổn định, vị thế của đất nước lên. Trong đó cũng có đóng góp của đồng chí Trần Đức Lương với vai trò người Phó Thủ tướng, phụ trách mảng công nghiệp rất khó khăn, mà đã vượt lên được.”

Trong hai nhiệm kỳ ở cương vị Chủ tịch nước (1997-2006), đồng chí Trần Đức Lương đã có những đóng góp lớn lao trong công tác đối nội và đối ngoại, góp phần giữ vững ổn định chính trị, thúc đẩy phát triển kinh tế và tăng cường vị thế quốc tế của Việt Nam. Đồng chí Trần Đức Lương đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. Trong thời gian này, những cải cách về thể chế, tổ chức bộ máy và thủ tục hành chính từng bước được triển khai, tạo nền tảng cho quá trình hiện đại hóa và hội nhập. Nhà báo Hà Đăng, Nguyên Trưởng ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương chia sẻ về những dấu ấn của Chủ tịch nước Trần Đức Lương: “Đồng chí Trần Đức Lương làm Chủ tịch nước cũng ghi lại nhiều dấu ấn lắm. Nhưng đó là lúc phong trào sản xuất của mình đang lên, nhưng mà cũng đang gặp nhiều khó khăn thì đồng chí Trần Đức Lương đã quan tâm rất nhiều đến việc phát triển nền kinh tế, phát triển kinh tế xã hội của mình. Phát triển đường lối của mình. Đồng chí Trần Đức Lương cũng là một vị Chủ tịch nước có tình cảm sâu nặng với bà con, anh em và đối với hệ thống cán bộ cũng vậy. Những điều đồng chí làm được đã ghi dấu ấn thời gian đồng chí xử lý công việc Chủ tịch nước.”

Không chỉ là một nhà lãnh đạo có tầm vóc, nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương còn là một đảng viên trung kiên, suốt đời phấn đấu vì lý tưởng cộng sản. Ngay từ năm 1959, đồng chí đã đứng vào hàng ngũ của Đảng, trải qua 65 năm rèn luyện, cống hiến không ngừng nghỉ. Trong mọi cương vị công tác, đồng chí luôn thể hiện tinh thần tiên phong, gương mẫu, khiêm nhường và gần gũi với nhân dân. Với những đóng góp to lớn cho đất nước, đồng chí Trần Đức Lương đã được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Sao vàng, Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng và nhiều huân chương, huy chương, phần thưởng, danh hiệu cao quý khác của Việt Nam và quốc tế.

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam mất đi một nhà lãnh đạo có tầm nhìn, tận tụy và luôn đặt lợi ích của đất nước và nhân dân lên trên hết. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là tấm gương sáng cho các thế hệ cán bộ, đảng viên noi theo./.

Nguyên Nhung