Theo báo cáo của Cục kiểm tra văn bản và quản lý vi phạm hành chính, tính từ ngày 1/10/2024 đến nay, Chính phủ, các Bộ, ngành đã ban hành được 282 trong số 334 văn bản quy định chi tiết các nội dung được giao trong luật, pháp lệnh, nghị quyết đã có hiệu lực thi hành, đạt 84,43%, tỷ lệ văn bản nợ đã giảm so với cùng kỳ các năm trước đây. Trong 06 tháng đầu năm 2025, cả nước đã tổ chức được gần 216.600 hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật trực tiếp cho hơn 23 triệu 977 nghìn lượt người tham dự với nhiều hình thức đa dạng. Tính đến ngày 31/12/2024, đã xử lý được 328 trong số 376 văn bản trái pháp luật về nội dung, thẩm quyền.
Phát biểu đề dẫn Hội thảo, ông Hồ Quang Huy, Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản và quản lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp nhận định: thời gian qua công tác thi hành pháp luật đã hiệu quả hơn, góp phần kịp thời phát hiện và tháo gỡ những điểm nghẽn, vướng mắc trong quy định pháp luật nhưng vẫn là khâu yếu, chưa gắn kết với công tác xây dựng pháp luật. Tình trạng nợ ban hành văn bản quy định chi tiết còn tồn tại. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn. Công tác truyền thông, chính sách pháp luật chưa nhận được sự quan tâm, đồng đều, tích cực toàn diện của các chủ thể có trách nhiệm. Chất lượng của hệ thống pháp luật trong một số lĩnh vực cụ thể vẫn còn khó khăn trong quá trình tổ chức thực thi. Ý thức tuân thủ hiểu biết pháp luật của người dân, bộ phận cán bộ, công chức vẫn còn hạn chế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, đầu tư các nguồn lực cho công tác tổ chức thi hành pháp luật còn khiêm tốn. Trong bối cảnh thế giới đang có những thay đổi mang tính thời đại, việc thực hiện các quy định pháp luật tổ chức thi hành pháp luật nghiêm minh, hiệu quả cũng như việc học tập tham khảo kinh nghiệm quốc tế là rất cần thiết.
Từ thực tiễn, ông Đặng Bá Bắc, Phó giám đốc Sở tư pháp tỉnh Quảng Ninh cho biết: trong bối cảnh tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương, kể cả thẩm quyền ban hành và thực thi văn bản quy phạm pháp luật, việc cán bộ kiêm nhiệm, chưa chuyên sâu trong lĩnh vực này và văn bản hướng dẫn chưa kịp thời gây khó cho quá trình thi hành pháp luật. Ông Đặng Bá Bắc đề nghị: Bộ Tư pháp sớm ban hành Thông tư hướng dẫn một số quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Nghị định số 78 của Chính phủ để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho địa phương trong công tác xây dựng pháp luật. Đề nghị Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ và các Bộ, ngành trung ương nghiên cứu, đề xuất ban hành mới Nghị định của Chính phủ quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế, thay thế Nghị định 55 năm 2011, theo hướng quy định rõ các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban tỉnh có trách nhiệm bố trí cán bộ chuyên trách thực hiện công tác pháp chế. Đồng thời Bộ Tư pháp thường xuyên quan tâm tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu về kinh nghiệm xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật. Bên cạnh đó, văn bản hướng dẫn Nghị quyết số 197 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật cần sớm được ban hành, nhất là vấn đề nguồn lực đầu tư cho công tác này.
Theo giáo sư, tiến sỹ Hoàng Thị Kim Quế - Trường Đại học Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, cần định lượng các tiêu chí, chỉ số thi hành pháp luật để tạo thuận lợi cho các cơ quan trong việc đánh giá tính hiệu quả. Bộ tiêu chí này thể hiện tiêu chí về hiệu lực, mức độ tuân thủ pháp luật của chính cơ quan hành chính. Hai nữa là cả những tiêu chí về những hiệu lực những công việc mà các cơ quan hành chính đã làm. Tiêu chí phải đa chủ thể, đa lĩnh vực, toàn diện, bao quát được cả về những hoạt động của chính cơ quan quản lý hành chính nhà nước, bao quát cả về mức độ thụ hưởng mà người dân và doanh nghiệp thụ hưởng từ việc tổ chức thi hành pháp luật, nữa là tiêu chí về chỉ số an toàn về mặt pháp lý.
Chia sẻ kinh nghiệm tại Hội thảo, ông Onishi Hiromichi, chuyên gia dài hạn dự án JICA tại Việt nam cho biết cơ chế giải thích pháp luật thuộc về thẩm quyền của cơ quan tòa án và các cơ quan Chính phủ trong lĩnh vực quản lý của mình. Công tác giám sát và nâng cao trình độ cán bộ có ý nghĩa quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác thi hành pháp luật. Đặc biệt, cán bộ không phải bồi thường thiệt hại trong quá trình thực thi pháp luật nếu không do lỗi cố ý.
Phát biểu kết luận Hội thảo, trên cơ sở tiếp nhận các ý kiến đóng góp, ông Hồ Quang Huy, Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản và quản lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp nhấn mạnh, để nâng cao công tác thi hành pháp luật, cần hoàn thiện công tác xây dựng pháp luật, tạo cách hiểu thống nhất để thuận lợi cho thực thi, tăng cường hơn nữa ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong các hoạt động tổ chức thi hành pháp luật, chú trọng cơ chế giải thích pháp luật hiệu quả, chính thống. Đồng thời nêu cao trách nhiệm của công chức trong thực hiện công vụ nhưng cũng bảo đảm khơi thông sức sáng tạo, kích thích sự cống hiến, vì thế, cần nhìn nhận đầy đủ hơn, toàn diện hơn đối với vấn đề lỗi của công chức trong thực hiện công vụ./.
Bình luận