Thành phố Huế nằm bên dòng sông Hương thơ mộng, là một trong những đô thị nổi tiếng nhất Việt Nam với bề dày lịch sử và văn hóa đặc sắc. Là cố đô của triều đại nhà Nguyễn, Huế không chỉ mang trong mình vẻ đẹp cổ kính mà còn là trung tâm di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận

Huế gắn liền với những di tích lịch sử quan trọng của dân tộc Việt Nam. Nổi bật nhất là Quần thể Di tích Cố đô Huế, bao gồm Hoàng thành Huế, các lăng tẩm của vua Nguyễn và hệ thống đền, chùa cổ kính. Những công trình này không chỉ phản ánh sự phát triển của kiến trúc cung đình mà còn thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Đặc biệt, hệ thống lăng tẩm, như: lăng Tự Đức, lăng Minh Mạng hay lăng Khải Định được xem là những kiệt tác nghệ thuật, không chỉ vì sự tinh xảo của kiến trúc mà còn bởi giá trị triết học sâu sắc trong từng chi tiết thiết kế.

Thành phố còn sở hữu Nhã nhạc cung đình Huế, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại. Đây là loại hình âm nhạc từng phục vụ trong các nghi lễ cung đình triều Nguyễn, phản ánh đỉnh cao của nghệ thuật và văn hóa Việt Nam. Không chỉ vậy, Huế còn lưu giữ hàng trăm ngôi đình, chùa và làng nghề truyền thống, như: làng tranh Làng Sơn, làng gốm Phú Vang và làng nón Bài Thổ..., góp phần tạo nên bức tranh làng quê sinh động.

Ngoài Nhã nhạc cung đình Huế, Huế còn sở hữu nhiều giá trị văn hóa phi vật thể khác như lễ hội cung đình, các nghi lễ tôn giáo và những món ăn truyền thống đã trở thành thương hiệu du lịch đồng hành với di sản. Sự phong phú này đã giúp Huế trở thành trung tâm di sản và du lịch văn hóa đặc sắc không chỉ của Việt Nam mà còn của khu vực.

Bên cạnh đó, Huế còn nổi tiếng với sông Hương và núi Ngự Bình - những biểu tượng thiên nhiên gắn liền với văn hóa và tâm hồn người dân nơi đây. Các danh thắng này không chỉ là nguồn cảm hứng cho nghệ thuật và thơ ca mà còn là yếu tố quan trọng tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho du lịch Huế.

Đặc biệt, sự kết hợp giữa nét cổ kính và hiện đại đã giúp Huế giữ vững vai trò quan trọng trong bản đồ du lịch Việt Nam. Các lễ hội văn hóa lớn như Festival Huế, lễ hội áo dài và các hoạt động nghệ thuật đường phố đã góp phần quảng bá hình ảnh của thành phố ra toàn thế giới.

Có thể thấy, Huế là một minh chứng sống động về sự kết hợp giữa bảo tồn di sản và phát triển hiện đại. Với những nỗ lực không ngừng, thành phố đang dần khẳng định vị thế là một đô thị di sản hàng đầu không chỉ của Việt Nam mà còn trên trường quốc tế.

Huế là vùng đất văn hiến, văn hóa đặc sắc, là nơi duy nhất ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á có 8 di sản được UNESCO ghi danh (6 di sản của riêng Huế và 2 di sản chung với các địa phương khác), trong đó có Di sản thế giới được UNESCO công nhận từ năm 1993 - Quần thể di tích cố đô Huế và trở thành thành viên chính thức của mạng lưới di sản quốc tế. Đây chính là yếu tố, tiêu chuẩn đặc thù của thành phố trực thuộc trung ương có tính chất “đô thị di sản” đầu tiên của Việt Nam.

  Nhìn lại chặng đường xây dựng và phát triển, Huế đã rất nỗ lực “chuyển mình” và đã đạt được nhiều kết quả hết sức quan trọng. Huế đã xây dựng được mô hình đô thị theo hướng đô thị di sản, sinh thái, cảnh quan thân thiện với môi trường; hình thành và phát triển các trung tâm về văn hóa, du lịch, trung tâm giáo dục và đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, trung tâm y tế chuyên sâu của khu vực và cả nước.

Cùng với đó, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản đạt được nhiều kết quả quan trọng; kinh tế đạt mức tăng trưởng khá; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng lên; tỷ lệ hộ nghèo giảm; quốc phòng, an ninh được giữ vững; công tác xây dựng Đảng, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí được đạt kết quả tích cực.

Huế, định hướng phát triển trên cơ sở những nét đặc thù về lịch sử, văn hóa, cảnh quan kiến trúc của mô hình thành phố trực thuộc trung ương; phát triển theo hướng hài hòa, bền vững, giảm áp lực dân cư tập trung vào đô thị, hạn chế can thiệp, ảnh hưởng đến các di tích và cảnh quan kiến trúc truyền thống,... Quá trình phát triển của Huế luôn phải cân nhắc giữa bảo tồn di sản và phát triển đô thị.

Trong quá trình phát triển, Huế đã luôn chú trọng đến công tác quy hoạch phát triển đô thị; theo đó, quá trình xây dựng định hướng phát triển các quy hoạch có liên quan đã định hình và xác định rõ các không gian phát triển, phân định rõ khu vực dồn nén đô thị, không gian bảo vệ cảnh quan, không gian bảo vệ di sản và các khu vực tập trung phát triển các khu chức năng. Với các bài toán quy hoạch cụ thể đã xây dựng được, các khu vực không gian đô thị không làm ảnh hưởng đến các khu vực có di tích, việc này nhằm đảm bảo sự phát triển đồng bộ giữa bảo tồn di sản và xây dựng cơ sở hạ tầng hiện đại.

Trên cơ sở định hình về phương án quy hoạch và kịch bản phát triển, Huế đã huy động tối đa các nguồn vốn để đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng đô thị theo hướng hiện đại; trong đó, tập trung đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm, có tác động lan tỏa, kết nối, tạo không gian, động lực phát triển mới như: Tuyến đường bộ ven biển, đường Nguyễn Hoàng và cầu vượt qua sông Hương, đường Tố Hữu nối dài đi sân bay Phú Bài, Đường vành đai 3,... Tập trung hoàn thành Đề án di dời dân cư, giải phóng mặt bằng Khu vực I Kinh thành Huế, các dự án chỉnh trang đô thị,…

Đối với công tác bảo tồn di sản, Huế tập trung đầu tư một số công trình dự án trùng tu, bảo tồn di tích Cố Đô Huế, di tích xuống cấp nghiêm trọng; tổ chức các lễ hội văn hóa truyền thống; tăng cường hợp tác với tổ chức quốc tế và chuyên gia để áp dụng các phương pháp bảo tồn tiên tiến. Chú trọng vào phát triển ngành công nghiệp văn hóa nhằm thu hút khách du lịch mà không làm tổn hại đến các di sản. Nhờ vào các giải pháp này, Huế sẽ không chỉ bảo tồn được giá trị văn hóa mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế, tạo ra một mô hình phát triển hài hòa giữa hiện đại và truyền thống.

Với việc trở thành thành phố trực thuộc trung ương, là cơ hội để Huế trở thành một trong những trung tâm lớn, đặc sắc của khu vực Đông Nam Á về văn hóa, du lịch và y tế chuyên sâu đúng như Nghị quyết của Bộ Chính trị đề ra. Trong tương lai sẽ tạo ra nhiều cơ hội mới, thu hút đầu tư và phát triển kinh tế, đồng thời nâng cao chất lượng đời sống của người dân.

Với bề dày lịch sử và văn hóa đặc sắc, Huế đã sẵn sàng vươn mình trong vai trò thành phố trực thuộc Trung ương mang tính chất "đô thị di sản" đầu tiên của Việt Nam. Tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm, cùng với sự đồng lòng của chính quyền và nhân dân, hứa hẹn sẽ đưa Huế trở thành một đô thị xanh, hiện đại, đáng sống, đồng thời giữ vững bản sắc văn hóa, đóng góp mạnh mẽ vào sự phát triển chung của đất nước.

(Thực hiện: Nguyễn Hằng-Bích Ngọc-Vinh Thông)