Ngày An ninh mạng Việt Nam 6/8 ra đời là dịp để toàn xã hội nhìn nhận rõ hơn thực trạng và chung tay hành động đẩy lùi hiệu quả tội phạm trên không gian mạng (KGM), qua đó xây dựng một KGM an toàn, lành mạnh.

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi số trên mọi lĩnh vực, an ninh mạng đã trở thành một trụ cột chiến lược, giữ vai trò thiết yếu trong bảo đảm phát triển bền vững, ổn định của đất nước, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng (KGM) và quyền lợi hợp pháp của mọi tổ chức, cá nhân.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng. Tình trạng lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng, xuyên tạc thông tin, bôi nhọ danh dự cá nhân và tổ chức trên KGM diễn ra phổ biến với mức độ ngày càng nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp an ninh trật tự quốc gia.

Ngày 20/9/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1013/QĐ-TTg lấy ngày 6/8 hằng năm làm Ngày An ninh mạng Việt Nam, thể hiện quyết tâm nâng cao nhận thức và hành động toàn xã hội trước vấn nạn này. Điều đó đòi hỏi các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học và các cơ quan báo chí truyền thông ....có cái nhìn toàn diện, đề ra những giải pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm đẩy lùi thực trạng đáng báo động trên KGM.

Tình hình tội phạm trên KGM tại Việt Nam đang diễn biến hết sức phức tạp, gây ra thiệt hại vô cùng lớn.

Theo báo cáo khảo sát an ninh mạng năm 2024 của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, cứ 220 người dùng điện thoại thông minh thì có 1 người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến, thiệt hại ước tính trong năm 2024 lên tới 18.900 tỷ đồng (khoảng 740 triệu USD).

Con số khổng lồ này là hồi chuông cảnh báo về sự mất mát tài sản của người dân cũng như nguy cơ cản trở đà phát triển của nền kinh tế số Việt Nam.

Mức độ phổ biến của vấn nạn được minh chứng qua tỷ lệ khoảng 0,45% người dùng internet trở thành nạn nhân lừa đảo – cho thấy tội phạm mạng có thể vươn tới mọi tầng lớp, lứa tuổi từ thành thị đến nông thôn.

Số liệu thống kê chính thức cho thấy các cuộc tấn công mạng đang gia tăng đáng báo động. Năm 2023, Việt Nam ghi nhận khoảng 13.900 vụ tấn công vào các hệ thống thông tin, trung bình 1.160 vụ mỗi tháng, tăng 9,5% so với năm 2022.

Các mục tiêu tấn công rất đa dạng, thường tập trung vào hệ thống trọng yếu như cơ quan chính phủ, ngân hàng, tổ chức tài chính, công nghiệp...

Việc các hệ thống thông tin quan trọng bị tấn công không chỉ gây thiệt hại tài chính mà còn đe dọa an ninh quốc gia và làm gián đoạn các dịch vụ công thiết yếu. Thực trạng này đòi hỏi những chiến lược phòng thủ mạnh mẽ, đa tầng để bảo vệ hạ tầng số trọng yếu.

Thiệt hại ở cấp độ cá nhân cũng vô cùng nghiêm trọng. Tại TP. Hồ Chí Minh, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024, Công an Thành phố đã tiếp nhận và thụ lý 461 vụ lừa đảo trên KGM với tổng số tiền thiệt hại khoảng 982 tỷ đồng. Trung bình mỗi vụ, nạn nhân mất khoảng 5 tỷ đồng – một con số gây sửng sốt, cho thấy mức độ tàn phá tài chính đối với từng cá nhân, gia đình là rất lớn. Hậu quả kéo theo không chỉ là mất tiền của, mà còn là những sang chấn tâm lý, mâu thuẫn gia đình, cùng quẫn. Những con số và hệ lụy nêu trên cho thấy tội phạm mạng đã và đang trở thành vấn nạn nhức nhối, ảnh hưởng sâu sắc đến kinh tế – xã hội.

Tội phạm trên KGM không ngừng “thay hình đổi dạng” với những kịch bản lừa đảo ngày càng tinh vi hơn.

Chúng nghiên cứu kỹ tâm lý từng người để “đo chân đóng giày” chiêu thức lừa đảo, cho thấy sự chuyên nghiệp và khả năng thích ứng rất cao. Việc tội phạm có thể điều chỉnh kịch bản theo từng cá nhân thể hiện trình độ hiểu biết sâu về tâm lý con người và khả năng khai thác điểm yếu một cách tinh vi.

Những chiêu trò lừa đảo tài chính phổ biến hiện nay bao gồm: mời gọi đầu tư vào chứng khoán, tiền ảo, ngoại hối với hứa hẹn lợi nhuận “khủng”; mạo danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án, thuế, điện lực, bưu điện… gọi điện thông báo nạn nhân liên quan vụ án và yêu cầu chuyển tiền vào “tài khoản an toàn” để chứng minh vô tội; chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội (MXH) để giả làm người thân vay tiền khẩn cấp; hay mời chào các “gói” combo du lịch, hỗ trợ mở shop online, chạy quảng cáo, tham gia khảo sát nhận quà tặng… nhằm dụ dỗ nạn nhân cung cấp thông tin hoặc nạp tiền để hưởng hoa hồng.

Đặc biệt, tội phạm đã lợi dụng công nghệ Deepfake và trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra video, âm thanh giả mạo người thân với hình ảnh, giọng nói y như thật nhằm vay tiền hoặc tạo tình huống khẩn cấp (tai nạn, cấp cứu) để lừa đảo. Video deepfake có độ chính xác cao khiến nạn nhân rất khó phân biệt thật – giả và dễ bị thao túng tâm lý. Việc tội phạm tận dụng tối đa tiến bộ công nghệ như AI, Deepfake đang làm gia tăng tính thuyết phục của các chiêu trò lừa đảo, khiến bất cứ ai cũng có thể sập bẫy nếu thiếu cảnh giác.

Bên cạnh mục tiêu tài chính, các hành vi xuyên tạc, bôi nhọ, phát tán tin giả trên KGM cũng diễn ra tràn lan. Các phần tử xấu, phản động đã tung hàng chục nghìn tin giả, nội dung xấu độc lên MXH: hơn 95.000 bài viết trên Facebook, 50.000 video trên YouTube, 30.000 nội dung trên TikTok với nội dung sai lệch, bôi nhọ lãnh đạo, xuyên tạc chính sách của Đảng, Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang đã cảnh báo rằng hậu quả của tin giả, tin sai sự thật là khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng, thậm chí trở thành mối đe dọa lớn đối với kinh tế – xã hội và đe dọa trực tiếp đến chủ quyền quốc gia cũng như an ninh toàn cầu. Rõ ràng, KGM không chỉ là “miền đất hứa” để kiếm tiền phi pháp, mà còn là chiến trường tư tưởng nơi các thế lực xấu lợi dụng để chống phá.

Điểm chung của các kịch bản lừa đảo là đều đánh vào tâm lý con người – khai thác lòng tham, nỗi sợ hãi, tính hiếu kỳ của nạn nhân. Các băng nhóm tội phạm công nghệ cao hoạt động rất chuyên nghiệp, có sự phân công chuyên môn hóa, thậm chí vận hành như doanh nghiệp với văn phòng, bộ phận nghiên cứu kịch bản riêng.

Sự “hiện đại hóa” của tội phạm mạng khiến công tác phòng ngừa, đấu tranh của lực lượng chức năng gặp muôn vàn khó khăn. Thực tế này đòi hỏi những chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng phải tập trung rèn luyện tư duy phản biện, kỹ năng xác thực thông tin và nhận diện thao túng tâm lý, thay vì chỉ dừng ở việc liệt kê các dạng lừa đảo cụ thể. Mỗi người dùng internet cần được trang bị “vaccine” tinh thần để tự miễn nhiễm trước các bẫy lừa ngày càng tinh vi.

Các cơ quan chức năng Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn trong cuộc chiến chống tội phạm mạng:

Hạn chế về nguồn lực, nhân lực: Năng lực và nguồn lực phòng chống tội phạm mạng trong nước còn nhiều bất cập.

Đáng lo ngại nhất là sự thiếu hụt nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực an ninh mạng. Việt Nam hiện chưa có nhiều chuyên gia tầm cỡ thế giới, thiếu những nhân tài đầu ngành về công nghệ cốt lõi như an ninh mạng, AI, điện toán đám mây, học máy...

Theo dự báo, Việt Nam có thể thiếu hơn 700.000 nhân sự chuyên trách về an ninh mạng trong những năm tới – một “lỗ hổng” lớn về nhân lực. Sự thiếu hụt này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chủ động phát hiện, phân tích và ứng phó trước các mối đe dọa mạng ngày càng tinh vi.

Năng lực ứng phó sự cố của nhiều cơ quan, tổ chức trong nước còn hạn chế; khi bị tấn công mạng, quy trình phản ứng nhanh để giảm thiểu thiệt hại thường lúng túng, dẫn đến nhiều đơn vị chịu tổn thất lớn và tiếp tục bị đe dọa trong tương lai.

Lỗ hổng quản lý thông tin và điều tra: Tình trạng SIM rác và mua bán tài khoản ngân hàng trái phép vẫn diễn ra tràn lan, tiếp tay cho tội phạm mạng. Các đối tượng dễ dàng sử dụng SIM không chính chủ và tài khoản ngân hàng “ảo” để ẩn danh, gây cản trở nghiêm trọng cho quá trình truy vết, điều tra tội phạm.

Bên cạnh đó, hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung giữa các lực lượng chức năng về tội phạm mạng còn nhiều bất cập; dữ liệu chưa được chuẩn hóa và kết nối thông suốt, làm giảm hiệu quả phối hợp giữa các đơn vị. Đây là điểm nghẽn cần sớm khắc phục để nâng cao hiệu quả đấu tranh.

Nhận thức và ý thức cảnh giác của người dân: Dù các phương tiện thông tin đại chúng và cơ quan chức năng đã liên tục tuyên truyền, cảnh báo, nhưng không ít người dân vẫn sập bẫy lừa đảo. Nguyên nhân chủ yếu là do nạn nhân thiếu hiểu biết, mất cảnh giác và nhẹ dạ cả tin, trong khi tội phạm lại rất chuyên nghiệp, tinh vi.

Các đối tượng liên tục thay đổi kịch bản, sử dụng kỹ thuật thao túng tâm lý, đánh vào “lòng tham, sự sợ hãi, tính hiếu kỳ” khiến nhiều người khó nhận diện chiêu trò mới. Đặc biệt, nhóm người ít tiếp xúc công nghệ, thiếu kỹ năng số (như người già, trẻ em, phụ nữ nội trợ…) càng dễ trở thành nạn nhân. Việc nâng cao nhận thức và kỹ năng phòng vệ cho cộng đồng do đó là thách thức và cũng là chìa khóa then chốt để giảm thiểu số lượng nạn nhân trong tương lai. Những thách thức nêu trên cho thấy cuộc chiến với tội phạm mạng là cuộc chiến lâu dài, phức tạp. Để giành ưu thế trên KGM, chúng ta cần một hệ thống giải pháp toàn diện, đồng bộ, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, lực lượng chuyên trách và toàn dân.

Hoàn thiện hành lang pháp lý là nền tảng quan trọng để kiểm soát và xử lý tội phạm mạng hiệu quả. Trước sự xuất hiện của nhiều nguy cơ, thách thức mới (điển hình như tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân, lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng), việc sớm ban hành Luật An ninh mạng (sửa đổi) hoặc các văn bản pháp luật liên quan là rất cấp bách.

Hiện nay, Chính phủ đang xây dựng dự án Luật An ninh mạng mới trên cơ sở hợp nhất Luật An toàn thông tin mạng 2015 và Luật An ninh mạng 2018, nhằm khắc phục những mâu thuẫn, chồng chéo trong thực tiễn thi hành. Hệ thống pháp luật cần được thống nhất, cập nhật kịp thời để phù hợp với sự biến đổi nhanh chóng của tội phạm mạng.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần thúc đẩy xây dựng các khuôn khổ pháp lý chung với các nước nhằm tạo cơ sở cho việc phối hợp điều tra, xử lý tội phạm xuyên biên giới.

Cùng với hoàn thiện luật pháp, cần nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trong đảm bảo an ninh trật tự trên KGM. Điều này thể hiện qua việc chỉ đạo tập trung, thống nhất từ trung ương, sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành chức năng.

Đặc biệt, Bộ Công an cần đóng vai trò nòng cốt, chủ trì ứng phó các mối đe dọa an ninh mạng nghiêm trọng, đồng thời hướng dẫn các bộ, ngành khác xử lý những nguy cơ an ninh phi truyền thống trong lĩnh vực của mình. Minh chứng cho nỗ lực này, cuối năm 2023, Bộ Công an và Bộ Khoa học & Công nghệ đã ký Quy chế phối hợp để tăng cường chỉ đạo thống nhất công tác bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và đấu tranh tội phạm trong lĩnh vực thông tin truyền thông.

Để đối phó hiệu quả với tội phạm mạng ngày càng tinh vi, việc củng cố và hiện đại hóa các lực lượng chuyên trách là vô cùng cần thiết. Lực lượng Công an nhân dân cần tiếp tục được xây dựng theo hướng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đủ sức làm nòng cốt trong phòng chống tội phạm công nghệ cao.

Tương tự, Bộ Tư lệnh Tác chiến KGM (Bộ Quốc phòng) – hay còn gọi là Bộ Tư lệnh 86, dù mới thành lập từ 2017 – đã nhanh chóng trưởng thành, khẳng định vai trò lực lượng chiến đấu trên mặt trận phi truyền thống, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trên KGM. Đơn vị này đang nỗ lực xây dựng đội ngũ “mẫu mực, tiêu biểu” về bản lĩnh, trí tuệ, sẵn sàng tác chiến trong môi trường mới, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng – an ninh trong kỷ nguyên số.

Việc đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho các lực lượng chuyên trách cần được coi trọng hàng đầu. Cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho cán bộ, chiến sĩ trong các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn như an ninh mạng, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn...; đồng thời đẩy mạnh hợp tác quốc tế, liên kết đào tạo với các quốc gia và tập đoàn công nghệ hàng đầu để tiếp thu tri thức mới, chia sẻ kinh nghiệm bảo vệ an ninh mạng.

Song song, hiện đại hóa trang thiết bị, công nghệ cho các lực lượng thực thi pháp luật là yêu cầu cấp thiết. Các đơn vị chuyên trách thuộc Bộ Công an (như Cục A05), Bộ Quốc phòng (Bộ Tư lệnh 86)... cần được ưu tiên trang bị các giải pháp bảo mật tiên tiến: từ hệ thống mã hóa dữ liệu, tường lửa, phần mềm chống virus đến các công cụ phát hiện xâm nhập (IDS/IPS) hiện đại. Việc áp dụng các công nghệ xác thực mạnh như xác thực hai yếu tố (2FA) nên được phổ biến để ngăn chặn nguy cơ xâm nhập trái phép.

Cùng với đó, cần phát triển các hệ thống giám sát và điều tra mạng đủ năng lực phát hiện sớm, phản ứng nhanh trước các cuộc tấn công. Mạng lưới trung tâm điều hành an ninh mạng (SOC) cần được mở rộng, kết nối từ trung ương tới địa phương. Trung tâm Giám sát an toàn KGM quốc gia NCSC phải phát huy vai trò đầu mối trong giám sát, cảnh báo và hỗ trợ các cơ quan, doanh nghiệp.

Thời gian qua, NCSC đã liên tục tiếp nhận phản ánh từ người dân, kịp thời cảnh báo các kịch bản lừa đảo phổ biến (như mạo danh công an gọi điện, giả danh nhân viên ngân hàng, bưu điện…) để người dân nâng cao cảnh giác. Tháng 4/2022, NCSC thậm chí phối hợp cùng Google ra mắt website “Dấu hiệu lừa đảo” (dauhieuluadao.com) để cung cấp các tình huống lừa đảo điển hình và “nguyên tắc vàng” tự bảo vệ cho người dùng mạng.

Những nỗ lực như vậy cần được duy trì và nhân rộng. Bên cạnh giám sát, lực lượng chuyên trách cũng nên thúc đẩy nghiên cứu khoa học về an ninh mạng. Việc thành lập các trung tâm nghiên cứu mạnh về an ninh phi truyền thống trong lực lượng Công an và Quân đội sẽ giúp chúng ta làm chủ công nghệ, chủ động hơn trong phòng thủ lẫn phản công trên KGM.

Song song với các giải pháp kỹ thuật và chế tài pháp lý, công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an ninh mạng cho cộng đồng cần được đẩy mạnh hơn bao giờ hết. Các chương trình truyền thông phải được tổ chức thường xuyên, liên tục, nội dung và hình thức phong phú, dễ hiểu, phù hợp với từng nhóm đối tượng. Đặc biệt, cần ưu tiên tuyên truyền đến các vùng sâu, vùng xa, nơi người dân còn hạn chế về thông tin và kỹ năng số.

Nội dung giáo dục tập trung vào việc cập nhật phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm mạng; hướng dẫn kỹ năng nhận biết, phòng ngừa lừa đảo; phổ biến kiến thức pháp luật về an toàn thông tin.

Việc nâng cao ý thức cảnh giác cá nhân là trọng tâm của công tác này. Mỗi người dân cần được hướng dẫn cụ thể cách bảo vệ thông tin cá nhân (như không công khai thông tin nhạy cảm trên MXH), cách sử dụng mật khẩu mạnh và bật 2FA, cũng như kỹ năng kiểm chứng tin tức trước khi chia sẻ.

Người dùng internet tuyệt đối không cung cấp mã OTP, mật khẩu cho bất kỳ ai chưa xác minh danh tính; cảnh giác trước các lời mời hấp dẫn kiểu “việc nhẹ lương cao” hoặc hứa hẹn lợi nhuận phi lý. Những nguyên tắc “vàng” này cần được nhấn mạnh để hình thành thói quen tự bảo vệ cho mỗi cá nhân.

Đặc biệt, để đối phó hiệu quả với nạn tin giả, cần xây dựng mạng lưới phát hiện, xử lý tin xấu độc từ trung ương đến địa phương. Nên đề xuất thành lập các Trung tâm xử lý tin giả, tin xấu độc tại mỗi địa phương, liên thông với trung ương, nhằm chủ động phát hiện và phản ứng nhanh trước luồng thông tin sai lệch.

Trên thực tế, báo chí chính thống từ lâu đã là kênh thông tin chủ lưu góp phần định hướng xã hội. Năm 2023, Bộ Tư pháp đã ký kết chương trình phối hợp với TTXVN, VTV, VOV trong việc truyền thông, phổ biến giáo dục pháp luật trên phạm vi toàn quốc.

Trong lĩnh vực an ninh mạng cũng vậy, sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan báo chí quốc gia sẽ giúp nâng cao nhận thức cộng đồng một cách sâu rộng, tạo “miễn dịch” trước tin giả và bẫy lừa đảo. Song song, cần nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ internet, viễn thông trong việc cảnh báo khách hàng và hỗ trợ gỡ bỏ nội dung lừa đảo khi được báo cáo.

Trong cuộc chiến chống tội phạm mạng, sự hợp tác quốc tế có ý nghĩa sống còn. Việt Nam cần tích cực tham gia, phối hợp với các quốc gia, các tổ chức quốc tế và khu vực về an ninh mạng để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ đào tạo nhân lực và phối hợp trấn áp tội phạm xuyên biên giới.

Những năm gần đây, Việt Nam đã chủ động hợp tác với nhiều đối tác (Mỹ, EU, Hàn Quốc, Israel…) trong việc trao đổi chuyên gia, nhận hỗ trợ kỹ thuật về an toàn thông tin.

Tuy nhiên, cần tiến xa hơn bằng cách thúc đẩy xây dựng các hiệp định, cơ chế pháp lý chung với các nước để tạo khung pháp lý cho việc điều tra, dẫn độ tội phạm mạng quốc tế. Các diễn đàn đa phương như Liên Hợp Quốc, ASEAN, Diễn đàn An ninh mạng toàn cầu… là cơ hội để Việt Nam đóng góp tiếng nói, đề xuất sáng kiến và tranh thủ sự đồng thuận về một KGM an toàn, lành mạnh.

Hiện nay, Bộ Công an với vai trò thường trực đã chủ động tham mưu, hướng dẫn các ngành khác trong việc đối phó các mối đe dọa trên KGM gắn với lĩnh vực của họ (kinh tế, tài chính, văn hóa, y tế…).

Ngược lại, các bộ, ngành cần chủ động phối hợp nội bộ: ví dụ tăng cường kết nối giữa lực lượng an ninh mạng và lực lượng an ninh kinh tế, an ninh chính trị nội bộ… để kịp thời phát hiện, xử lý những nguy cơ liên quan. Việc ký kết các quy chế phối hợp như giữa Bộ Công an và Bộ KH&CN vừa qua là tín hiệu tích cực, cần được nhân rộng sang các cặp bộ, ngành khác.

Cuối cùng, yếu tố quyết định vẫn là huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Phòng chống tội phạm mạng không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng công an hay chuyên gia CNTT, mà cần sự vào cuộc của mỗi cấp ủy đảng, chính quyền và mỗi người dân.

Phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” cần được củng cố, phát huy trong điều kiện mới – mỗi người dân nên coi mình là một “chiến sĩ” trên mặt trận KGM, tích cực tố giác tội phạm, cảnh báo cho cộng đồng và tự giác chấp hành các quy định về an ninh mạng. Chỉ khi có sự chung tay đồng lòng từ trung ương đến cơ sở, chúng ta mới đủ sức xây dựng một KGM an toàn, lành mạnh, phục vụ đắc lực cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Tình trạng tội phạm mạng tại Việt Nam đang ở mức báo động đỏ với muôn hình vạn trạng chiêu trò lừa đảo, xuyên tạc, gây thiệt hại kinh tế khổng lồ và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống xã hội, uy tín tổ chức, cá nhân cũng như an ninh quốc gia.

Dự biến hóa không ngừng của thủ đoạn – từ lợi dụng công nghệ Deepfake, AI cho đến triệt để khai thác tính ẩn danh, xuyên biên giới của internet – khiến cuộc chiến chống loại tội phạm này đối mặt thách thức lớn về pháp lý, nguồn lực và nhận thức cộng đồng. Ngày An ninh mạng Việt Nam 6/8 ra đời là dịp để toàn xã hội nhìn nhận rõ hơn thực trạng và cùng chung tay hành động. Để đẩy lùi hiệu quả vấn nạn trên KGM, cần triển khai đồng bộ một số giải pháp trọng tâm sau:

- Hoàn thiện khung pháp lý: Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về an ninh mạng, đặc biệt đẩy nhanh việc hợp nhất các luật liên quan nhằm tạo hành lang pháp lý chặt chẽ, kịp thời, phù hợp thực tiễn. Tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước trên KGM, như ứng dụng định danh điện tử để xác thực danh tính, làm sạch dữ liệu người dùng, hạn chế hoạt động ẩn danh của tội phạm.

- Nâng cao năng lực chuyên môn, hiện đại hóa lực lượng: Đầu tư mạnh mẽ cho đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực an ninh mạng, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn. Hiện đại hóa trang thiết bị, công nghệ cho các lực lượng chuyên trách (Cục A05– Bộ Công an, Bộ Tư lệnh 86– Bộ Quốc phòng, Trung tâm Giám sát an toàn KGM quốc gia…), đồng thời phát triển các hệ thống giám sát, điều tra mạng tiên tiến.

- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục cộng đồng: Đổi mới và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về các phương thức, thủ đoạn lừa đảo và xuyên tạc trên KGM. Phát huy vai trò xung kích của các cơ quan báo chí chủ lực quốc gia (VOV, VTV, TTXVN, Báo Nhân dân...) trong định hướng dư luận, lan tỏa cảnh báo an ninh mạng. Nâng cao ý thức cảnh giác, trang bị kỹ năng tự bảo vệ cho người dân, đặc biệt nhóm đối tượng dễ tổn thương (người già, thanh thiếu niên, người ít hiểu biết công nghệ). Xây dựng và vận hành mạng lưới xử lý tin giả từ trung ương đến địa phương để kịp thời phát hiện, ngăn chặn tin xấu độc.

- Thúc đẩy hợp tác quốc tế và liên ngành: Tăng cường hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm mạng xuyên biên giới, chia sẻ thông tin, hỗ trợ kỹ thuật và kinh nghiệm thực tiễn. Đẩy mạnh phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Công an, Bộ KHCN, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành, địa phương để tạo sức mạnh tổng hợp trong cuộc chiến này.

- Nâng cao trách nhiệm của các nền tảng số: Yêu cầu các nền tảng MXH xuyên biên giới và trong nước tuân thủ nghiêm pháp luật Việt Nam về kiểm soát nội dung; chủ động ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống khi có yêu cầu. Đồng thời, có chế tài xử lý nghiêm đối với những nền tảng không hợp tác hoặc để xảy ra vi phạm kéo dài.

Chỉ khi có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự quyết tâm của lực lượng chức năng, sự chủ động của các doanh nghiệp công nghệ và tinh thần cảnh giác của toàn dân, chúng ta mới có thể xây dựng được một KGM an toàn, lành mạnh, phục vụ hiệu quả cho sự phát triển bền vững của đất nước.