Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025) là một dấu mốc lịch sử, đầy tự hào với những người làm báo Cách mạng. Trong suốt một thế kỷ đấu tranh giành độc lập, tự do và sau đó là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí Cách mạng Việt Nam luôn phục vụ đất nước vì lợi ích của quốc gia, dân tộc, vì phồn vinh, hạnh phúc của Nhân dân, không ngừng trưởng thành vững mạnh về mọi mặt, là lực lượng nòng cốt, tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Ngày nay, báo chí nước nhà, trong đó có Đài Tiếng nói Việt Nam (TNVN) đang đứng trước những cơ hội và thách thức lớn để hoàn thành sứ mệnh và nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao cho, giữ vững vai trò định hướng dư luận xã hội và hiện đại hóa, chuyên nghiệp hóa. Đặc biệt, trong giai đoạn lịch sử này, báo chí, truyền thông Việt Nam cần phải có những thay đổi thế nào trước yêu cầu đổi mới chính sách, chuyển đổi số và phát triển nền tảng đa phương tiện”?.

Chúng ta nhớ lại, khi sáng lập báo Thanh Niên, khởi nguồn của báo chí Cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu và cũng là nhà báo vĩ đại hiểu rõ báo chí là công cụ hữu hiệu và sắc bén để tuyên truyền cách mạng, vận động quần chúng. Và sự thực trong một thế kỷ qua, báo chí Cách mạng Việt Nam tự hào vì đã làm rất tốt trọng trách này.

Ngày nay, khi chúng ta tiến bước vào kỷ nguyên giàu mạnh, thịnh vượng, phát triển, báo chí nước nhà cần tiếp tục thực hiện tốt nhất sứ mệnh, đặc biệt và trước hết là truyền thông chính sách. Các cơ quan báo chí, trong đó có Đài TNVN là kênh thông tin, là phương thức cơ bản để truyền thông về khát vọng phát triển đất nước, thực hiện các mục tiêu 100 năm; về các Nghị quyết của Đảng; về các quyết sách, pháp luật của Quốc hội; về sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và về sự tham gia của toàn xã hội hướng tới tương lai.

Trong thời điểm này và sắp tới, nhiệm vụ truyền thông chính sách đặt ra hết sức nặng nề với yêu cầu rất cao khi chúng ta nhìn nhận chính sách luôn luôn là vấn đề quan trọng hàng đầu trong sự phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng- an ninh của mỗi quốc gia. Truyền thông chính sách là mối tương tác hai chiều.

Báo chí phải thực sự là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và chính quyền đối với Nhân dân; giải thích chủ trương, chính sách, pháp luật nhưng đồng thời lại là diễn đàn dân chủ, phản ánh trung thực tâm tư và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân tới Đảng, Nhà nước và quan trọng hơn là nơi phản ánh hiệu quả chính sách.

Sự thay đổi đang đặt ra những yêu cầu rất cao, rất mới với báo chí trong việc truyền thông chính sách. Nếu không theo kịp thì từng cơ quan báo chí sẽ sụt giảm vai trò, mất đi ảnh hưởng trong lòng công chúng. Vì vậy, thời gian qua, báo chí nói chung, Đài TNVN nói riêng đã trăn trở để đổi mới và phát huy, sáng tạo, kịp thời có những sản phẩm phù hợp thông tin, tuyên truyền những vấn đề nóng hổi được toàn xã hội quan tâm.

Những câu chuyện về việc đóng góp ý kiến vào Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013; triển khai các Nghị quyết 57, 59, 66, 68 của Bộ Chính trị hay còn gọi là “BỘ TỨ TRỤ CỘT” đề cập phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đối ngoại và hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất..., hoặc quá trình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp đã được thông tin rộng rãi trên báo chí.

Như vậy, chỉ trong 4 kỳ họp đã thảo luận và thông qua tới 67 luật chiếm 31,4% trên tổng số 213 luật đã được Quốc hội thông qua và còn hiệu lực. Đây là một con số rất lớn. Vậy báo chí, truyền thông cần chủ động nắm bắt để thông tin tới công chúng sự đổi mới, quyết tâm của Quốc hội trong việc tháo gỡ “các điểm nghẽn” thể chế, phục vụ phát triển đất nước, thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng và tầm nhìn chiến lược của các nhà Lãnh đạo đất nước. Cả một hệ thống đang chuyển động mạnh mẽ, nhanh chóng trên tất cả các mặt đòi hỏi người làm báo phải nhạy bén, phải trách nhiệm, phải thích ứng để nắm bắt “hơi thở cuộc sống và bước chuyển mình của đất nước”.

Báo chí phải luôn luôn nhạy bén thay đổi cách thức để thích ứng với những yêu cầu mới trong công tác thông tin, truyền thông nhất là về những chủ trương, chính sách mới. Đồng thời cơ quan báo chí cũng phải thực hiện tốt nhất những chủ trương, chính sách mới, trong đó có những chính sách với báo chí. Chính phủ đang rất quan tâm và Quốc hội cũng đang chỉ đạo sửa đổi Luật Báo chí năm 2016 đang được báo giới cả nước quan tâm sâu sắc với kỳ vọng sẽ có những quy định thể chế hóa các chủ trương của Đảng, tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan báo chí phát triển thuận lợi trong bối cảnh công nghệ làm báo thay đổi mạnh mẽ, tổ chức lại mô hình cơ quan báo chí, cạnh tranh thông tin gay gắt và đòi hỏi phải đầu tư trang thiết bị, đáp ứng yêu cầu mới, mở ra một không gian phát triển mới của báo chí Cách mạng trong hành trình cùng dân tộc xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh và xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn.

Các cơ quan báo chí hiện nay đang đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức trong tiến trình chuyển đổi số. Một mặt, nền tảng công nghệ phát triển nhanh chóng, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), các nền tảng phân phối nội dung số. Mặt khác, nhu cầu thông tin của công chúng, nhất là công chúng trẻ vừa đa dạng, vừa cá nhân hóa. Chúng ta cũng đứng trước nguy cơ mất chủ quyền thông tin và nội dung số do các nền tảng nước ngoài.

Tại Đài TNVN, để thực hiện tốt nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền, những năm qua chúng tôi đã vận hành theo mô hình tổ hợp truyền thông đa phương tiện; chủ động triển khai chuyển đổi số trong điều kiện thiếu thốn cả thiết bị, công nghệ, kinh nghiệm. Nhưng Đài TNVN nhận thấy bước đầu thu được những thành công nhất định và sẽ phải tiếp tục thực hiện phương châm “chuyển đổi để thích ứng”.

Sắp tới cần tiếp tục khuyến khích các sáng kiến truyền thông dựa trên công nghệ nền tảng “Made in Vietnam”; Ban hành “Chiến lược quốc gia về truyền thông số đến năm 2035”, tích hợp truyền thông trong chương trình chuyển đổi số quốc gia, nhằm chia sẻ công nghệ, chuẩn dữ liệu, và phản ứng nhanh trước khủng hoảng thông tin; ưu tiên nguồn lực đào tạo đội ngũ “nhà báo số”, kết hợp phóng viên, kỹ sư công nghệ, chuyên gia dữ liệu - từ đó nâng cao năng lực sản xuất nội dung trong môi trường đa phương tiện. Trong quá trình này, Đài TNVN tiếp tục phát huy những kinh nghiệm đã có, cùng với các cơ quan báo chí thực hiện đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đổi mới mô hình quản trị và quản lý, tiếp tục phát triển để giữ vững vai trò tiên phong trong lĩnh vực truyền thông quốc gia./.

Thực hiện: Nguyễn Hằng - Bích Ngọc