Một trong những kết quả nổi bật của ngành Công Thương Nhiệm kỳ 2020-2025 đó là tái cơ cấu ngành điện theo hướng thị trường cạnh tranh, phát triển năng lượng tái tạo, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, thúc đẩy tăng trưởng xanh, bền vững. Trong đó, việc chuyển Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) từ EVN thành lập Công ty TNHH MTV Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO) trực thuộc Bộ Công thương được Đảng bộ Chính phủ đánh giá cao; là điều kiện để tiếp tục “phát triển năng lượng sạch, tái tạo, hình thành trung tâm năng lượng vùng, xây dựng thị trường cạnh tranh, minh bạch” mà Bộ Công Thương đề ra trong nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Thay mặt Đảng bộ Chính phủ phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Công Thương lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 tổ chức mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn ghi nhận: "Bộ Công Thương có thể nói các đồng chí đã phấn đấu hơn 100 phần trăm sức lực của mình, tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội để thông qua Luật điện lực (sửa đổi) trong một kỳ họp với tỷ lệ tán thành rất cao. Đồng thời, tách Trung tâm điều độ hệ thống điện Quốc gia ra khỏi Tập đoàn Điện lực Việt Nam, giúp đổi mới căn bản cơ chế vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia. Từ khi chúng ta làm được bước đột phá này thì có thể nói rằng thị trường điện của chúng ta, ngành điện của chúng ta, độ điều tiết điện của chúng ta cung cấp đầy đủ điện kể cả cho sản xuất và tiêu dùng trong thời gian qua, thì tôi cho đấy là bước đột phá rất quan trọng trong trong tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế, khơi thông vướng mắc và thu hút đầu tư để phát triển ngành điện của mình".

Việc chuyển đổi từ Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0) thành Công ty TNHH MTV vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO) trực thuộc Bộ Công Thương từ đầu tháng 8/2024 theo ông Nguyễn Đức Cường Chủ tịch HĐTV NSMO là nằm trong lộ trình triển khai thị trường điện 3 cấp độ ở Việt Nam (thị trường phát điện cạnh tranh, thị trường bán buôn điện cạnh tranh và thị trường điện bán lẻ cạnh tranh).

Trong giai đoạn 2020-2025 cũng là thời gian hệ thống điện quốc gia vận hành ngày càng phức tạp, biến động phụ tải, thời tiết khắc nghiệt, nhiều dự án lưới điện trọng điểm chậm tiến độ, song, NSMO đã hoàn thành xuất sắc vai trò điều độ, vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia nhờ phát huy truyền thống, đoàn kết, nỗ lực thực hiện tốt công tác xây dựng đảng và nhiệm vụ chính trị và sự tận hiến của mỗi người lao động trong tổ chức.

Chủ tịch HĐTV NSMO Nguyễn Đức Cường cũng đặc biệt nhấn mạnh đến sự đồng hành, chỉ đạo sát sao của Đảng uỷ Bộ Công Thương và cá nhân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trên cả 4 mặt quan trọng: "Thứ nhất là sau khi chuyển đổi thì các cơ chế chính sách cho một công ty rất non trẻ cần có sự hỗ trợ, hậu thuẫn, giúp đỡ từ Bộ Công Thương. Và theo hướng dẫn, chỉ đạo của đồng chí Bộ trưởng chúng tôi khẩn trương hoàn thiện một số các công việc, đó là: xây dựng các hệ thống quy chế để phục vụ cho quản trị nội bộ; Thứ hai là hoàn thiện về cơ cấu tổ chức; Thứ 3 là hoàn thiện về bộ máy lãnh đạo quản lý - tức là con người; Thứ 4 là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt là đảm bảo vận hành hệ thống điện quốc gia thì phải đảm bảo an toàn, ổn định, liên tục. Và với sự chỉ đạo sát sao của Bộ Công Thương trên cơ sở đồng hành - phải nói là như vậy - với NSMO thì các khó khăn vướng mắc trong thời gian qua đã được tháo gỡ, và nhiệm vụ vận hành hệ thống điện đã được đảm bảo an toàn, ổn định, liên tục" - ông Nguyễn Đức Cường khẳng định.

Thống kê cho thấy, NSMO đang chỉ huy điều hành 366 nhà máy điện lớn (không kể các nhà máy điện nhỏ do Ax điều khiển và nhập khẩu điện) với tổng công suất lắp đặt là 87.848 MW; 1.406 trạm biến áp từ 110kV - 500kV với tổng dung lượng 240.649 MVA. Tổng sản lượng điện giai đoạn 2020 - 2024 đạt 1.367 tỷ kWh (trong đó năm 2024 đạt 310.646 tỷ kWh, tăng 26% so với 2020).

Chất lượng điện năng được cải thiện rõ rệt. Các đường dây liên kết miền, đặc biệt là đường dây 500kV mạch 3, được vận hành an toàn, đảm bảo truyền tải công suất lớn từ miền Trung ra Bắc. Công tác lập phương thức vận hành năm, tháng, tuần, ngày được thực hiện chuẩn xác, kịp thời, góp phần điều hành hiệu quả hệ thống. Cùng với đó, thị trường điện cạnh tranh được vận hành minh bạch, hiệu quả. Số lượng nhà máy tham gia thị trường điện từ đầu nhiệm kỳ đã tăng từ 98 lên 112 nhà máy với công suất chiếm 38% toàn hệ thống.

Thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025 - 2030 “phát triển năng lượng sạch, tái tạo, hình thành trung tâm năng lượng vùng, xây dựng thị trường cạnh tranh, minh bạch”, trong bối cảnh hệ thống điện đến năm 2030 (chỉ trong vòng 5 năm tới) tăng gấp đôi về công suất nguồn so với hiện nay, và với đa dạng nguồn điện (trong đó NLTT và điện khí LNG chiếm tỷ trọng lớn), ông Nguyễn Đức Cường - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO) điểm danh nhiều khó khăn, thách thức, tồn tại và nhấn mạnh tới việc hoạch định 3 nhóm giải pháp quan trọng: "Thứ nhất là phải đảm bảo về cơ sở hạ tầng (CSHT) trang thiết bị kỹ thuật để phục vụ cho vận hành. CSHT ở đây gồm có từ Trung tâm điều khiển, các hệ thống SCADA/EMS; các hệ thống phụ trợ, thông tin liên lạc, cơ sở dữ liệu rồi giám sát đo lường… thì phải được nâng cấp, phải được duy tu, bảo dưỡng, phải được đầu tư mới đồng bộ với quy mô của hệ thống điện. Cái thứ hai, liên quan đến con người, là phải được đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật, nâng cao trình độ ứng dụng khoa học công nghệ, ứng dụng các tiến bộ và công nghệ mới và hội nhập quốc tế để mình không tụt hậu…"

Chủ tịch HĐTV NSMO Nguyễn Đức Cường cũng đặc biệt nhấn mạnh tới vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng trong việc triển khai các nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của doanh nghiệp, với 3 nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt nhiệm kỳ này: thứ nhất đó là, trên cơ sở các Nghị quyết của Đảng uỷ Bộ Công Thương để cụ thể hoá thành các chương trình hành động thực hiện; Thứ 2 là lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức đoàn thể để phối hợp triển khai các nhiệm vụ của NSMO; Thứ 3 là thông qua làm tốt công tác cán bộ (quy hoạch cán bộ đi kèm với đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, phẩm chất đạo đức, chính trị và quản lý) để thực hiện tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo.

BOX: Báo cáo chính trị của Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025 - 2030 nhấn mạnh sẽ lãnh đạo, chỉ đạo trong việc thực hiện nhiệm vụ đảm bảo cung cấp đủ nhu cầu điện trong nước, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội với mức tăng trưởng GDP bình quân khoảng 10,0%/năm. Đến năm 2030, điện thương phẩm đạt khoảng 500,4 - 557,8 tỷ kWh; điện sản xuất và nhập khẩu đạt khoảng 560,4 - 624,6 tỷ kWh. Tỷ trọng điện sản xuất từ các nguồn NLTT đạt khoảng 30% vào năm 2030./.

PV Nguyên Long