Hiện nay, các hoạt động chung tay của các hệ thống phân phối lớn như Saigon Coop, Central Retail, Qeenmark, Mega Market, các chuỗi cửa hàng đặc sản, kênh thương mại điện tử tham gia đã tạo cầu nối tiêu thụ cho các sản phẩm đặc sản, đặc trưng của khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Các hệ thống này đã tổ chức ưu tiên trưng bày và có các sự kiện kích cầu riêng cho sản phẩm này, tạo hiệu quả rõ rệt. Bên cạnh đó, Bộ Công thương cũng phối hợp với các địa phương tổ chức thành công nhiều sự kiện như: Hội chợ trưng bày, giới thiệu các đặc sản của đồng bào dân tộc và miền núi. Từ đó nhiều đặc sản vùng miền như Xoài Sơn La, Sâm Ngọc Linh, Đà nẵng, bơ sáp Đăk Lăk, cá Hồi Sa Pa, Lào Cai được mở đường vào hệ thống phân phối có uy tín trên cả nước và xuất khẩu sang thị trường nước ngoài. Một số địa phương đã tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối với các hệ thống phân phối để tiêu thụ sản phẩm thương mại của đồng bào dân tộc và miền núi. Những năm gần đây, nhiều sản phẩm đặc sản của tỉnh Lào Cai đã có mặt tại các siêu thị lớn Hà Nội và các tỉnh thành trong cả nước. Từ đó nâng cao thương hiệu và giá trị trong sản xuất nông, lâm nghiệp của địa phương. Đây là các đặc sản quý mang tính đặc sắc của vùng miền cao, có nguồn gốc tự nhiên, có vùng nguyên liệu an toàn hữu cơ được sản xuất truyền thống như Bưởi Đại Minh, Gạo nếp Tú Lệ, Miến đao Giới phiên, thịt sấy gác bếp, quế Văn Yên, lạc đỏ Lục Yên. Bà Phạm Thị Thu Hà- HTX sản xuất miến đao Giới Phiên, xã Giới Phiên, tỉnh Lào Cai cho biết: “Hiện tại, Miến đao Giới phiên đã có mặt trên thị trường Lào Cai, Tuyên Quang, Big C- Hà Nội và Hải Phòng. Nói chung là chúng tôi theo các hệ thống kênh phân phối cũng tương đối ở các tỉnh thành phía Bắc là tương đối tốt. Ngoài ra, chúng tôi cũng đang muốn mở thêm một thị trường siêu thị nữa”
Còn ở Tuyên Quang đang hỗ trợ tích cực cho bà con vùng miền núi tiêu thụ nhiều nông sản đặc sản có giá trị cao, trong đó có sản phẩm mật ong bạc hà là loại đặc sản quý. Đây là món quà tự nhiên ban tặng cho vùng đất Đồng Văn, Mèo Vạc, Quản bạ, Yên Minh. Để đẩy mạnh kết nối cung cầu, tìm đầu ra cho sản phẩm này, Sở Công Thương Tuyên Quang thời gian qua đã cung cấp tem nhãn mác cho các xã và thống nhất tất cả sản phẩm mật ong phải có tem và lô gô chỉ dẫn địa lý, kèm theo các quy định về quản lý cụ thể. Bà Nguyễn Ánh Vân- PGĐ Công ty TNHH Trường Anh, tỉnh Tuyên Quang cho biết: “Về sản phẩm của công ty Trường Anh thì mỗi năm công ty sẽ hỗ trợ các hộ dân và các gia đình về bao tiêu sản phẩm, chăm sóc đàn ong và hướng dẫn cho dân biết như thế nào là mật ong sạch và hoàn toàn nuôi bằng chất liệu hoa bạc hà”
Tuy nhiên, hiện vẫn còn rất nhiều sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi chưa vào được các hệ thống phân phối hiện đại. Tỷ lệ các sản phẩm này còn rất thấp ở các kệ hàng hóa trong các siêu thị, cửa hàng bán lẻ. Vì vậy, rất cần có những giải pháp đồng bộ để thúc đẩy sản phẩm của bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số tham gia sâu hơn vào các hệ thống phân phối. Theo đánh giá của các chuyên gia, có 3 vấn đề cốt lõi khiến cho việc tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi hiện nay. Thứ nhất, kinh tế xã hội khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi tuy đã phát triển nhưng khoảng cách rất xa so với các trung tâm kinh tế, các thành phố của cả nước. Điều kiện hạ tầng và tất cả mọi mặt vẫn còn kém, gặp nhiều cản trở. Chính vì vậy, việc tham gia sản xuất, hệ thống phân phối gặp những khó khăn trong việc kết nối giữa hàng hóa khu vực này với các hệ thống phân phối hiện đại. Thứ hai, các mặt hàng mặc dù có lợi thế về tất cả mọi mặt thế nhưng để có được sản lượng lớn thì cũng gặp nhiều khó khăn, bởi vì hàng hóa khu vực này có những đặc trưng, đặc sản chủ yếu là mặt hàng nông nghiệp, lâm sản, các mặt hàng gia vị theo điều kiện địa lý khác nhau, khi cầu nhiều thì cung không đủ. Thứ ba, do tính chất của mùa vụ, mùa nào thức ấy đã khiến chúng ta gặp khó khăn trong kết nối bền vững. Tất nhiên là khoa học công nghệ có phát triển vẫn có những sản phẩm trái vụ, nhưng vẫn bị ảnh hưởng do tính chất thời vụ. Trong khi đó doanh nghiệp, các thương nhân, hợp tác xã khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi gặp nhiều khó khăn về tất cả mọi mặt như năng lực, trình độ quản lý trong việc tiếp cận kết nối thị trường xây dựng và quản lý được chuỗi sản xuất. Từ thực tế này, nhiều chuyên gia của Bộ Công thương cho rằng trong thời gian tới các bộ, ngành chức năng cần tiếp tục triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình xúc tiến thương mại, hỗ trợ bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phát triển sản phẩm mang đậm đặc trưng dân tộc. Tiếp đến là hoàn thiện chính sách, giải quyết các vấn đề về kho bãi, dịch vụ logistic, triển khai các hạ tầng thương mại, đặc biệt là chợ đầu mối, tăng cường công tác truyền thông và quảng bá sản phẩm cho bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Bên cạnh đó phát triển trên các kênh thương mại điện tử, kết nối trực tiếp giữa các hợp tác xã, các doanh nghiệp tại khu vực sản xuất này đến các nhà phân phối hiện đại trên cả nước, cũng như các lĩnh vực có liên quan đến người tiêu dùng. Đây cũng là một trong những kênh phân phối rất quan trọng cho các chương trình khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn- Phó Cục trưởng Cục Quản lý và phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương nhấn mạnh: “Chúng tôi thấy cần phải hỗ trợ cho hợp tác xã và các hộ dân có thể là ứng dụng được mạng xã hội để bán hàng trực tiếp, giúp cho bà con hoàn toàn có thể thành thạo được việc livestreams rồi tạo nội dung quảng bá, chụp ảnh, quay video để cho sản phẩm hấp dẫn hơn, biết cách là gắn kết giữa niềm tin với người mua. Những hình ảnh, những thông tin mà chia sẻ trực tiếp của bà con như vậy góp phần rất lớn trong việc tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Chúng ta phải xây dựng được các cơ sở và trung tâm có thể hỗ trợ chuyển đổi số thương mại là cấp xã. Đây sẽ là cánh tay nối dài của tỉnh, ở Trung ương, giúp cho là hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ có thể là tiếp cận được công cụ số và hỗ trợ cho duy trì hoạt động bán hàng online một cách chuyên nghiệp”.
Xuân Lan- VOV1.